Tavakuaireta Liveria
|
---|
Liberia
|
Poyvi
| Ha'era'i
|
|
Teta ne'? aka:
The love of liberty brought us here
(
Inglene'?me
: 'Mborayhu saso rehe oregueraha ko'ape')
|
Teta Momorahei:
All Hail, Liberia, Hail!
(
Inglene'?me
: 'Namaitei, Liveria, namaitei!')
|
|
Tavusu
(ha tava tuichaveva)
|
Monrovia
|
---|
Ne'?nguera
|
Inglene'?
|
---|
Tetaygua rera
|
Liveriagua
|
---|
Tekuai reko
|
Tavakuaireta
mburuvicharapepe
|
---|
• Tendota
|
George Weah
|
---|
• Tendota ombuekoviava
|
Jewel Taylor
|
---|
Teta Amandaje
|
Parlamento de Liberia
|
---|
Monepyr?
Saso
? Arange
|
Amerika Koloniara Atyvete rehe
Tetavore Joapykuera
pegua
26 jasypokoi
ary
1847
|
---|
Yvy apekue
|
Nemo?ha 103.º
|
---|
• Opaite
|
111 369
[1]
km²
|
---|
•
Y
(%)
|
13.514%
|
---|
Tembe'y
|
1 667
km
[1]
|
---|
Y rembe'y
|
579 km
[1]
|
---|
Yvyty yvateveva
|
Monte Wuteve
|
---|
Ava hetakue
|
Nemo?ha 125.º
|
---|
• Hetakue
|
4,503,000 (
2015
est.) hab.
|
---|
•
Typy'?
|
40,43 hab./km²
*
|
---|
PIB
(
PPA
)
|
Nemo?ha 165.º
|
---|
• Opaite
(2017)
|
US$
3.879 sua
[2]
|
---|
•
Per capita
|
US$
881
[2]
|
---|
PIB (nominal)
|
Nemo?ha 166.º
|
---|
• Opaite
(2017)
|
US$
2.106 sua
[2]
|
---|
•
Per capita
|
US$
478
[2]
|
---|
IDH
(2015)
|
0,427
[3]
(
177.º
) ?
Ivai
|
---|
Viru
|
Dolar Liveria pegua
(L$,
LRD
)
|
---|
Ara
|
GMT
(
UTC
+ 0)
|
---|
•
Arahakupe
|
Ndorekoi
|
---|
ISO Jehero
|
430 / LBR / LR
|
---|
Teta renda tee Nandutime
|
.lr
|
---|
Teta pumbyry papapy
|
+231
|
---|
Teta puhoe papapy
|
5LA-5MZ, 6ZA-6ZZ, A8A-A8Z, D5A-D5Z, ELA-ELZ
|
---|
COI Jehero
|
LBR
|
---|
|
Opaite Teta Yvygui
|
[
editar datos en Wikidata
]
|
Tavakuaireta Liveria
, ojeikuaa mante
Liveria
reraicha, ha'e pete?
teta
hekosasova opytava
Afrika
ipeh?ngue kuarahyreikepe ha ijerere ojejuhu
Sierra Leona
kuarahyreike gotyo, teta
Marfil Rembe'y
kuarahyres? ngotyo ha teta
Gynea
ojejuhu yvate gotyo. Liveria yvy apekue ohupyty amo 111 369 km² ha
[1]
ipype oiko amo 4 294 000 tekovekuera.
Ko teta itavusu ha itava orekoveva tapichakuera ipype ha'e tava
Monrovia
. Liveria ine'? tee ha'e hina
inglene'?
, onene'?ramo jepe amo 30 ne'? ambueva.
Ary
1822
-pe Amerika Koloniara Atyvete (
American Colonization Society
) oiporavo
Liveria
yvy ogueraha hag?ua umi tembiguai hekosasomava Amerika pegua. Umi tapicha ojegueraha va'ekue
Afrika
pegua oiko tembiguai ramo
Tetavore Joapykuera
-pe mbueguehape onepyr? oho ko kolonia-pe ojeherokuri Liveria.
Liveria rembiasakuepe ojejuhu mokoi jey umi Liveria retaygua onorairo asy, upe Norairo Pete?ha Liveria pegua ary
1989
ha
1996
mbytepe ha upe Norairo Mokoiha Liveria pegua ary
1999
ha
2003
mbytepe, hetaite Liveria retaygua ova ha ohejapa imba'ekuera os? hag?ua norairogui, upeicha avei ko teta imba'eheta onemomich?. Jekupytyha py'aguapyra ojejapokuri ary
2003
-pe ha upeicha ojeiporavokuri tendota pyahu ary
2005
-pe, kunakarai
Ellen Johnson Sirleaf
. Liveria pya'e onembopyahu ha onemoporave, hakatu amo 85% opaite umi Liveria retaygua pegua oiko
tekotev?me
. Liveria retame oiko avei pe
mba'asy isarambiva evola 2014 pegua
upe teta
Sierra Leona
ha
Gynea
ndive, amove 4500 tapichakuera omano a mbohapy retame.
[4]