Gravado cunha reconstitucion moi errada da estatua e santuario de Zeus en Olimpia
A
estatua de Zeus en Olimpia
, esculpida polo escultor
grego
Fidias
(
seculo V a.C.
) no ano
433 a.C.
, na cidade de
Olimpia
(actual
Grecia
), foi considerada unha das
sete marabillas do mundo
antigo. No ano
394
foi transportada a
Constantinopla
(actual
Istambul
), onde se di que foi destruida durante un incendio.
A estatua ocupaba a totalidade do ancho do corredor do templo construido para acollela. De acordo cunha fonte contemporanea, media aproximadamente doce
metros
de alto.
Zeus
foi esculpido en marfil (ou
modelado
, pois na realizacion o marfil poniase a mollo nun liquido que o facia mais maleabel) e foi sentado sobre un maxestoso trono feito de madeira de
cedro
embutida con marfil,
ouro
, ebano e pedras preciosas. Sobre a man dereita de Zeus habia unha pequena estatua de
Nike
, a deusa grega da vitoria; e a man esquerda sostina un cetro brillante cunha
aguia
na punta.
Na
antiguidade
, os gregos celebraban un dos seus festivais mais importantes, os
Xogos Olimpicos
na honra do rei dos deuses,
Zeus
. Os
atletas
acudian de lugares moi afastados, dende
Sicilia
ate
Exipto
e
Siria
, ao santuario de Zeus situado na costa occidental de Grecia, no
Peloponeso
e esta celebracion contribuia a unificar as cidades-estado gregas.
A sede consistia nun estadio para os xogos e un bosque sagrado, ou Altis, no que se situaban os templos. O santuario de Zeus foi simple no principio, mais, asi como os xogos ganaban en importancia, viuse a necesidade de construir un mais adecuado a divindade. A construcion iniciouse entre
470
e
460 a.C.
baixo a direccion de
Libon de Elis
, quen o rematou en
456 a.C.
O templo, de
estilo dorico
, erguiase sobre unha plataforma rectangular elevada. O teito apoiabase en trece grandes columnas nos lados e seis en cada extremo. O edificio culminaba en pico. Os pedimentos creados pola inclinacion do tellado cubrianse con esculturas e baixo eles, xusto por baixo das columnas, outras esculturas describian os
traballos de Hercules
, seis a cada lado. Encargouselle a estatua de Zeus a
Fidias
, que xa creara unha de
Atenea
de 13 m. de alto para o
Partenon
de
Atenas
e que era o autor de boa parte das esculturas do exterior dese mesmo templo.
Ilustracion que tenta reproducir como seria a estatua.
Moeda de Elis.
A estatua sentada de
Zeus
, media uns 12 metros de altura e ocupaba todo o ancho da nave do templo construido para albergalo. Segundo o
xeografo
Estrabon
no
seculo I
a estatua "semella como se Zeus se levantase". O Zeus era unha escultura criselefantina, feita de marfil e de bronce dourado-prateado. Non sobreviviu ningunha copia en marmore ou bronce, mais atoparonse versions sobre a mesma nunhas
moedas romanas
e xemas gravadas atopadas preto de Elis. Unha descricion moi detallada da escultura e do trono foi rexistrada polo viaxeiro
Pausanias
no seculo segundo. A escultura foi adornada con ramas de oliveira traballada en ouro e sentada nun trono magnifico de madeira de
cedro
, con incrustacions de
marfil
,
ouro
, ebano e pedras preciosas. Na man dereita de Zeus habia unha pequena estatua de Nike coroada, deusa da vitoria, tamen criselefantina, e na sua man esquerda, un cetro con incrustacions de ouro cunha aguia.
Plutarco
, na sua
Vida
do Xeneral
romano
Lucio Emilio Paulo, na lembra a sua vitoria sobre os
macedonios
, conta que cando viu a estatua, "conmoveu a sua alma, coma estivese vendo ao deus en persoa", mentres que no
seculo I
o orador grego Dion Crisostomo declarou que unha pequena ollada a estatua facia que un home esquezase todolos seus problemas terreais.
A data da estatua, o terceiro cuarto do
seculo V antes de Cristo
, foi durante moito tempo tema de debate, e so confirmada arqueoloxicamente polo descubrimento e a escavacion do taller de
Fidias
. Segundo unha lenda, cando se lle preguntou que inspirou a Fidias, xa sexa se escalou o
Monte Olimpo
para ver a Zeus ou se Zeus baixou do Olimpo para que Fidias o vise, o artista respondeu que se inspirara no Libro Primeiro, versiculos 528 - 530, da
Iliada
de
Homero
:
? κα? κυαν??σιν ?π' ?φρ?σι νε?σε Κρον?ων
?μβρ?σιαι δ' ?ρα χα?ται ?περρ?σαντο ?νακτο?
κρατ?? ?π' ?θαν?τοιο μ?γαν δ' ?λ?λιξεν ?λυμπον.
E dicir:
Dixo o Cronion, e baixou as negras cellas en sinal de asentimento;
os divinos cabelos axitaronse na cabeza do soberano inmortal,
e ao seu influxo estremeceuse o dilatado Olimpo.
Estatua de Zeus no
Ermitage
de
San Petersburgo
seguindo o estabelecido por
Fidias
.
As primeiras escavacions
arqueoloxicas
foron levadas a cabo por un equipo frances en
1829
. Localizaron os limites do templo e atoparon fragmentos dos traballos de Hercules, hoxe en dia no
Museo do Louvre
. En
1875
e os cinco anos seguintes, outra expedicion alema localizou a maioria dos edificios, atopou mais fragmentos das esculturas do templo e localizou os restos da poza no chan que contina os oleos para a estatua.
Na decada de
1950
, outro equipo achou o obradoiro de
Fidias
ao oeste do templo, baixo unha
igrexa
cristia
. Atoparon ferramentas, un foxo para moldear o
bronce
,
formas
de
arxila
e mesmo fragmentos de cabeiro de elefante que se terian usado. Moitas das formas de arxila, que se empregaran para crear laminas de
ouro
, tinan numeros de serie que deberon ser utilizadas para indicar o lugar que habian de ocupar. O estadio foi restaurado e dos templos e pouco o que fica, a excepcion dunhas columnas e nada da estatua.