Os
Chamavi
son unha
tribo xermanica
que, durante a maior parte da sua historia, estivo situada na ribeira norte do baixo
Rin
, na rexion hoxe chamada
Hamaland
(territorio dos
Hamavi
), na provincia
neerlandesa
de
Overijssel
. No
seculo I
aparecen citados na
Germania
de
Tacito
.
Tacito di (35) que os Chamavi se desprazaran ao territorio dos
Bructeri
. En canto ao motivo destes xa non estaren ali, o texto latino esta redactado de tal xeitto que non revela moitos detalles:
- pulsis Bructeris ac penitus excisis vicinarum consensu nationum...
- expulsados os Bructeri e case destruidos por unha alianza de pobos vecinos...
como ese mesmos vecinos se converteron nos posteriores
francos salios
, o "consensus" mencionado e o primeiro exemplo conecido de concertacion entre eles.
Estas pasaxes de Tacito suscitan unha cuestion: se Hamaland e o antigo territorio dos Bructeri, onde estaban os Chamavi con anterioridade? Unha resposta e que ocupaban a chaira litoral no norte (os xermanos desprazaronse case invariabelmente de norte a sur). Hai moitos lugares chamados Hamm, incluindo probabelmente unha cidade moderna,
Hamburg
. O nome pode provir do equivalente
xermanico
de Chamavi.
A mellor etimoloxia deriva Ham- do
Xermanico comun
*haimaz, "fogar", do
indoeuropeo
*tkei-, "asentar", de onde o sufixo toponimico
alto aleman
-heim. A forma ham-, "asentamento", parece provir do
Xermanico do Mar do Norte
, tal como o obtemos do
neerlandes
e
frances
. O -avi, unha terminacion de adxectivo, posteriormente evolucionou a -au noutros toponimos, pero foi eliminado neste. Chamavi neste derivado poderia significar "homes dos asentamentos". Cando e en que sentido foron tal cousa e algo que se perde na prehistoria.
Os
Annales
de Tacito contan unha historia aparentemente contraditoria (13.55). para manteren ocupados aos soldados romanos da baixa Xermania, os seus comandantes enviaronnos ao Rin, a terras baleiras, para traballaren nunha canle. Debido a unha disputa cos comandantes romanos de
Belgica
, os soldados foron retirados, pero os
frisios
enviaron homes para ocupar o territorio. Os romanos expulsaronnos. Os
Ampsivarii
apoiaron a sua causa. Reclamaron a terra que fora ocupada polos Chamavi, seguidos polos
Tubantes
e os
Usipetes
. Por que estaba baleira a terra dos Chamavi? Sabemos que posteriormente estaban aqui como
francos
.
Tolomeo
danos a resposta indirectamente. Na sua obra
Geographia
(2.10), contanos que os
Kamauoi
(latinizados como os
Camavi
) estaba proximos aos
Chaerusci
, que en Tacito estaban na
Baixa Saxonia
preto de
Hannover
, ou quizais
Turinxia
e
Anhalt
. Aparentemente, alguns Chamavi abandonaron as suas terras para situarense rio arriba. Desconecemos as razons. Os romanos mantiveron o control militar desas terras, pero os xermanos reclamaban os seus dereitos sobre elas.
Outros dous pobos de Tolomeo portan un nome en *haimaz: os
Chaemae
e os
Banochaemae
. Non hai motivo para asumirmos que estes eran os Chamavi, ainda que a identificacion non pode ser excluida. Tolomeo trataos como pobos distintos.
Cando aparecen os Chamavi, a historia atopaos en relacion cos
salios
. Nalgun momento despois de Tolomeo as terras baixas proximas e no que noutrora foi o
Zuider Zee
, nunha rexion agora ocupada polos
neerlandeses
(dos que quizais sexan os seus devanceiros), ficou ocupada por un pobo chamado os
Salii
("o pobo da auga salgada"), sen dubida por medio dun simple cambio de nome. Probabelmente habia elementos tanto dos
frisios
como dos Chamavi, xunto a un feixe de piratas
batavos
. Converteronse nunha entidade politica distinta e inmediatamente empezaron a perturbar a rexion, volvendose problematicos para os romanos. Case sempre os atopamos asociados cos Chamavi.
O nome de
francos
asignouselles aos salios xa desde a sua entrada na historia. Os
Panegyrici Latini
, unha serie de doce discursos pronunciados na honra dos emperadores romanos, describe os esforzo de
Constancio I Cloro
, pai de
Constantino I o Grande
, para pacificar os francos, que eran considerados distintos dos Chamavi. Estes"Panegyrici" atribuense normalmente a
Eumenio
, "magister memoriae" (secretario privado) de Constancio, con nome de compromiso de pseudo-Eumenio, para a autoria da dita obra.
Conflito cos ultimos emperadores de Roma
[
editar
|
editar a fonte
]
A finais do
seculo III
Constancio, tal e como nos contan os "Panegyrici", tivo que expulsar os francos de
Belgica
unha e outra vez, e mesmo pensou en solucions de exterminio. Deixando estar no seu sitio aos francos pacificos, deportou aos soldados capturados e aos seus familiares aos que chamaron laeti, cara a terras baldeiras na Borgona, onde traballaron a terra e serviron ao exercito romano. Sabemos que entre eles estaban os Chamavi porque conecemos un asentamento (Ch)amavorum. Estes francos ascenderon a cargos superiores, ata o punto de chegaren a dominar o exercito romano no
Rin
.
Alguns romanos chegaron a considerar francos aos Chamavi. Na
Tabula Peutingeriana
, que data nada menos que do
seculo IV
, hai unha breve nota escrita no espazo ao norte do Rin,
- Hamavi qui et Franci
- Os Hamavi, que tamen se chaman francos
Os Chamavi tamen constan no
seculo V
na
Notitia Dignitatum
como unha unidade militar romana. Moito antes, con todo, xa oimos falar deles nunha carta aos atenienses de
Flavio Claudio Xuliano
(Xuliano o Apostata, pois volveu do
cristianismo
ao
paganismo
). Nela di que obrigou aos salios a pediren a paz e que tirou aos Chamavi da Galia.
A historia completa contanola
Amiano Marcelino
(17.8-9). As duas tribos sabian que estaban onde se supuna que non estaban, pero aparentemente esperaban non entrar en combate. Cando Xuliano se aproximou coas suas forzas, enviaron emisarios pedindo a paz a cambio de regresaren a casa e de que lles permitisen permanecer ali. Xuliano despediunos con garantias pero sen unha resposta definida e daquela seguiu en segredo aos emisarios ata a localizacion dos seus exercitos, que atacou contando co factor sorpresa. Alguns dos Chamavi resultaron mortos e outros foron encadeados; o resto fuxiu cara ao seu pais, para mais tarde enviaren emisarios a Xuliano en posicion submisa. Desta vez aceptouse a paz. Os Chamavi tiveron que pagar tributos en gran, pero probabelmente non se chegou a efectuar ningun debido aos problemas polos que despois pasaron os romanos.
A vida continuou asi para os Chamavi. Temos indicios da sua lingua na
Lex Salica
, un corpus de leis redactado no
seculo V
polos mesmos salios. Nun manuscrito hai escritas
glosas
en
antigo saxon
.
Gregorio de Tours
tamen fai mencion dos o Chamavi como unha parte dos francos. O nome e a unidade probaron unha perdurabilidade fora do comun: a
Lex Chamavorum Francorum
e conecida desde o
seculo IX
, e foi oficial en tempos de
Carlomagno
. Despois disto desaparecen da sua provincia mesturandose coa nova poboacion de Holanda. A idade dos estados tribais estaba a rematar na Europa occidental.