O
ADN complementario
ou
ADNc
(
cDNA
en ingles) e un
ADN
de cadea sinxela que se sintetiza como copia
complementaria en bases
dun
ARNm
maduro. Adoita utilizarse para a clonacion de xenes de celulas
eucariotas
en celulas
procariotas
, debido a que carece de
introns
.
O
dogma central da bioloxia molecular
di que durante a sintese de
proteinas
, o ADN transcribese a ARNm, que a sua vez se traduce a proteinas.
[
1
]
Unha diferenza entre o ARNm eucariota e o procariotico e que o ARNm eucariota pode conter
introns
, que son secuencias non codificantes que deben ser eliminadas do ARNm antes de que sexa traducido a proteinas, por medio dun proceso chamado corte e empalme ou
splicing
. O ARNm procariotico non ten introns, polo que non sofre un splicing previo.
As veces e conveniente facer expresar xenes eucariotas en celulas procariotas. Un metodo simple de facelo e inserir ADN eucariota nun hospedador procariota, que transcribiria o ADN a ARNm e logo o traduciria a proteinas. Pero como o ADN eucariota ten introns, e os procariotas carecen de mecanismos para eliminalos, o proceso de extraccion de introns debe realizarse antes de introducir ese ADN na bacteria (ademais, debe ser
metilado
e hai que engadirlle unha rexion
promotora
procariota). Este ADN sen introns pode obterse copiando encimaticamente un ARNm eucariota xa maduro e obtendo o ADN complementario, que sera complementario en bases ao ARN. Non sera igual ao xene eucariota natural, porque lle faltan os introns, promotores e terminadores, pero pode facerse que funcione dentro do xenoma procariota.
Ainda que existen varios metodos de sintese, o ADNc obtense case sempre utilizando o
encima
transcriptase inversa
ou reversotranscriptase para copiar complementariamente un ARNm maduro. Este encima traballa sobre un
molde
de cadea simple de ARN, creando o ADN complementario baseado na correspondencia de bases U-A, G-C, C-G, A-T.
Para a obtencion de ADN eucariota sen introns faise o seguinte:
- Unha celula eucariota transcribe o ADN a ARNm.
- A mesma celula procesa a nova cadea de ARNm eliminando os introns, e engadindo unha
cola poli-A
nun extremo e unha
carapucha
5-metil-GTP no outro.
- Esta cadea de ARNm maduro extraese da celula.
- Hibridase un oligonucleotido poli-T sobre a
cola poli-A
do molde de ARNm maduro, xa que a transcriptase inversa necesita un
cebador
ou
primer
de dobre cadea para comezar a traballar.
- Engadese a transcriptase inversa, xunto coas bases A, T, C e G. A transcriptase inversa vai percorrendo a cadena de ARNm e sintetizando a cadea de ADNc complementaria do molde de ARNm.
- Se queremos facer que o ADNc se faga bicatenario utilizaremos unha
ADN polimerase
para fabricar a outra cadea.
O ADNc utilizase a miudo en
clonacion de xenes
, en probas de xenes ou na creacion de
librarias de ADNc
.
Os
retrovirus
como o
VIH
, tenen un xenoma de ARN e posuen o encima transcriptase inversa. Estes virus fan unha copia do seu xenoma de ARN orixinando un ADNc, que despois fan bicatenario e o integran no cromosoma da sua celula eucariota hospedadora, convertendose nun
provirus
.
- ↑
Lodish; et al. (2005).
Biologia celular y molecular
. Buenos Aires: Medica Panamericana.
ISBN 950-06-1974-3
.