Lutherstadt Wittenberg Wittenberg Gearradh-arm no Seula
Suidheachadh
Duthaich	a' Ghearmailt
Cearn	Sagsainn-Anhalt
Sgire	Wittenberg
Co-chomharran	51° 52′ Tuath 12° 39′ Ear
Feartan fiosaigeach
Farsaingeachd	128.93 km²
Aireamh-shluaigh	46,384 (2006)
Dluths	359.76/km²
Aireamh fon	03491
Duilleag oifigeil	www.wittenberg.de

Is e baile beag Gearmailteach a tha ann an Lutherstadt Wittenberg . Tha e na laighe ann an earra-dheas Sagsainn-Anhalt ri taobh na h-aibhne Elbe . Tha mu 46.000 daoine a' fuireach an seo ^[1] . Tha an darna phairt den Oilthigh Halle-Wittenberg an-seo cuideachd.

Tha Wittenberg cliuiteach o chionn’s gur e seo an t-aite far an do thoisich an t-Ath-Leasachadh . Tha Eaglais a' Bhaile, Eaglais a’ Chaisteal, taigh Martainn Lutair agus taigh Mhelanchthon ann, a tha air an dion mar dualchas na cruinne leis an UNESCO ^[2] (comhla ri Lutherstadt Eisleben ). Mar sin is e Lutherstadt Wittenberg ( Baile-Lutair Wittenberg ) an t-ainm oifigeil a tha air Witttenberg.

Eaglais a’ Bhaile [ deasaich | deasaich an tus ]

Thoiseachadh air Eaglais a' Bhaile Wittenberg ^[3] ( Stadtkirche Wittenberg sa Ghearmailtis) a thogail ann an 1187 . Thogadh an t-aite, far a bheil an altair, ann an 1280 , agus eadar 1412 agus 1439 chaidh na stiopallan agus an corp-eaglais mor a thogail, mar a tha iad rim faicinn an-diugh. Eadar 1522 agus 1811 chuireadh togalachan eile ri taobh na h-eaglaise. Ann an 1928 agus 1980 - 1983 chaidh nuadhachadh na h-eaglaise.

Bha Martainn Lutair a’ toirt na searmonan aige seachad ann an Eaglais a’ Bhaile Wittenberg. An seo bha an aifreann ri cluinntinn anns a’ Ghearmailtis airson a chiad turas agus fhuair na luchd-creidheamh Suipeir an Tighearna ann an da doigh, aran agus fion . Tha dealbh miorbheallach ann a rinn Lucas Cranach as sine: “Suipeir an tighearna“.

Eaglais a' Chaisteil [ deasaich | deasaich an tus ]

Canar gur e Eaglais a’ Chaisteil Wittenberg ^{[4] [5]} ( Schlosskirche Wittenberg sa Ghearmailtis) an t-aite far an do chuir Martainn Lutair na 95 argamaid aige ris an doras ann an 1517 .

Ann an 1490 chaidh luchairt ur a thogail airson a’ bhaile Wittenberg a dhion. Ri taobh na luchairt thogadh eaglais ur (1496-1506). Bha na luchd-ealainn Albrecht Durer , Jacopo de'Barbari agus Till Riemenschneider a’ toirt cuideachadh dhaibh. Ach ann an cogadh seachd bliadhnaichean ( Seven Year’s War sa Bheurla) chaidh an eaglais a losgadh le teinne ( 1760 ). Bha torr piosan ealainn agus fuidheall air chaill, ri measg an doras fiogha. Bha an eaglais sgrioste a-rithist ann na Cogaidhean na Saorsa (1814). Bhon uair sin bha saighdearan a’ fuireach an-seo. Eadar 1883 agus 1892 chaidh ath-nuadhachadh na h-eaglaise anns an stoidhle tusail. Tha doras a umha ann leis na argamaidean Lutair ann an Laideann , giobht bhon righ Pruiseach Frederick William IV. Am broinn na h-eaglaise tha uaighean Martainn Lutair , Melanchthon agus Frederick III ( Frederick the Wise ) ann.

Taigh Mhelanchthon [ deasaich | deasaich an tus ]

Is e taigh Mhelanchthon ( Melanchthonhaus 'sa Ghearmailtis) aon de na taighean as breagha a Linn an Ath-bheothachaidh anns a’ Ghearmailt. Fhuair Melanchthon e mar gibht bho Frederick III ann an 1536 . Bha e a’ fuireach an-seo leis an teaghlach aige. Bha e na ard-ollamh anns an Oilthigh Wittenberg , ach anns an taigh sgriobh e co-ionad a’ Chreideamh Prosdanach . Anns an darna lar chithear dealbhan tusail air a’ bhalla, a rinn na h-oileanaich a bha a’ fuireach an-seo.

Ann an 1810 thoisicheadh taisbeanadh beag mu bheatha Mhelanchthon ann an tri seomraichean. Bho 1954 is e taigh-tasgaidh a tha ann am Melanchthonhaus. An-diugh tha e dionta cuideachd mar dualchas na cruinne leis an UNESCO .

Bailtean Co-cheangailte [ deasaich | deasaich an tus ]

• Bekescsaba
• Bretten ^[6]
• Gottingen ^[7]
• Haderslev
• Springfield (Ohio)

Dealbhan [ deasaich | deasaich an tus ]

• 
  Eaglais a' Chaisteil Wittenberg
• 
  Doras na h-eaglaise, far an do chuir Lutair na 95 argamaid
• 
  Eaglais a' Chaisteil Wittenberg
• 
  Am broinn na h-eaglaise
• 
  Doras na h-eaglaise, far an do chuir Lutair na 95 argamaid
• 
  Seomar Mhelanchthon
• 
  Taigh Mhelanchthon ann am Wittenberg
• 
  Wittenberg, talla a’ bhaile

Iomraidhean [ deasaich | deasaich an tus ]

1. ↑ Baile Wittenberg http://www.wittenberg.de
2. ↑ UNESCO http://whc.unesco.org/en/list/783
3. ↑ Eaglais a' Bhaile Wittenberg http://www.stadtkirchengemeinde-wittenberg.de
4. ↑ Eaglais a' Chaisteil Wittenberg https://web.archive.org/web/20130812101911/http://www.schlosskirche-wittenberg.de/
5. ↑ Eaglais a' Chaisteil Wittenberg https://web.archive.org/web/20071024091553/http://unterkunft.wittenberg.de/en/seiten/schlossk/sk01.html anns a' Bheurla
6. ↑ Stadt Bretten
7. ↑ Stadt Gottingen

Ceanglaichean a-muigh [ deasaich | deasaich an tus ]

• www.Wittenberg.de Duilleag oifigeil Wittenberg
• Martin Luther.de Aiteachan a tha ceangailte ri Martainn Luthair ann an Sagsainn-Anhalt
• www.webinfo.de Duilleag mu chultair agus Turasachd Wittenberg
• ?Schatze der Welt“ Tha filmichean beaga (15min) mun chuid as motha dhen dhualchas na cruinne UNESCO rim faicinn mar RealPlayer-bhidio
• www.sacred-destinations Wittenberg Photo Gallery