Star Trek V: The Final Frontier
is in
Amerikaanske
science fiction-film
ut
1989
under
rezjy
fan
William Shatner
, mei yn 'e
haadrollen
Shatner sels,
Leonard Nimoy
en
DeForest Kelley
. De
undertitel
betsjut "De Leste Grins", en ferwiist nei leste foargrins fan 'e
beskaving
, d.w.s. de
romte
. It
ferhaal
folget de
bemanning
fan it
romteskip
de USS
Enterprise
as se te meitsjen krije mei de
Vulcaanske
renegaat Sybok, dy't
God
siket yn it sintrum fan 'e
Molkewei
.
Star Trek V: The Final Frontier
wie de fyfde en foarleste
film
yn 'e
Star Trek
-filmrige
dy't basearre wie op 'e
tillefyzjesearje
Star Trek: The Original Series
, ut 'e
1960-er jierren
. De
filmkritisy
moasten net folle fan 'e film hawwe en ek yn 'e
bioskopen
prestearre
Star Trek V: The Final Frontier
teloarstellend
.
De measte
bemanningsleden
fan 'e nije USS
Enterprise
(NCC-1701-A), dy't troch de Stjerrefloat fan 'e Feriene Federaasje fan Planeten krekt yn 'e feart nommen is, genietsje nei de earste testreis mei it
romteskip
fan in wolfertsjinne rest. Yn it
Nasjonaal Park Yosemite
is
kaptein
James T. Kirk mei syn
earste ofsier
, de
Vulcanier
Spock, en de
skipsdokter
, Leonard McCoy, te
kampearjen
gien. Kirk giet te
berchbeklimmen
en besiket mei McCoy om Spock
kampfjoerferskes
te learen.
Piloat
Hikaru Sulu en syn maat,
navigator
Pavel Chekov, undernimme in
kuiertocht
troch de
wyldernis
.
Masinist
Montgomery Scott is mei
luitenant
Uhura efterbleaun oan board fan 'e
Enterprise
, dy't under de testreis in ferrassend oantal defekten bliek te hawwen. Scott hat der hiel wat mei te stellen om it skip op 'e tiid foar in nije misje farklear te hawwen.
Underwilens dukt op Nimbus III in Sybok op, in nuveraardich soarte fan
profeet
. Nimbus III is in
planeet
yn 'e Neutrale Sone, dy't bestjoert wurdt troch in
kondominium
besteande ut 'e Feriene Federaasje fan Planeten, it
Klingon-Ryk
en it
Romulaanske Stjerreryk
. It is de saneamde "Planeet fan 'e Yntergalaktyske Frede", dy't in blinkend foarbyld fan gearwurking tusken de trije
tradisjonele
fijannen wurde moatten hie, mar dat projekt is jammerdearlik mislearre. Sybok, in Vulcanier dy't him net
haldt en draacht
as in Vulcanier, wit grutte oanhing under de
ferearmoede
befolking
fan 'e planeet te krijen. Mei syn oanhingers kringt er it plakje binnen dat trochgiet foar de planetere
haadsted
, en nimt der de
konsuls
fan 'e Federaasje, it Klingon-Ryk en it Romulaanske Stjerreryk yn
gizeling
.
Kirk-en-dy wurde weromroppen fan
ferlof
, en de USS
Enterprise
wurdt nei Nimbus III stjoerd om regaad te meitsjen. Hoewol't de lieding fan 'e Stjerrefloat wit dat de helte fan 'e
technology
oan board fan it skip net funksjonearret, wol men in man mei
underfining
oan it haad fan dizze misje hawwe, en Kirk is dy man. Berjochten fan 'e Stjerrefloat wurde lykwols opfongen troch de Klingon-kaptein Klaa, dy't sawol
ambisjeus
is as net folle om hannen hat. Hy beslut ek nei Nimbus III of te setten, mei de bedoeling om der de
Enterprise
oan te fallen en Kirk te deadzjen ta gruttere
gloarje
fan himsels.
Tink derom: Yn de tekst hjirunder wurdt de ofrin fan de film beskreaun.
As jo de film sels sjen wolle, is it mooglik better dat jo it no folgjende diel fan 'e plotbeskriuwing (earst noch) net leze.
|
As de USS
Enterprise
by Nimbus III arrivearret, sette Kirk-en-dy utein mei in dryst plan om 'e konsuls te reden. It slagget harren ek noch op in hier nei, mar de redingsoperaasje rint op 'e non as bliken docht dat Sybok de konsuls underwilens under syn macht brocht hat. Spock, dy't al bang wie dat Sybok de lieder fan 'e oproerlingen wie, mar der net wis fan weze koe omreden fan 'e minne byldkwaliteit fan it berjocht dat de Stjerrefloat tastjoerd wie, moat dan oan Kirk en McCoy utlizze dat Sybok syn
healbroer
is. Dyselde is ferskate
desennia
lyn fan syn thusplaneet Vulcanus
ferballe
, om't er him tsjin 'e Vulcanyske libbensregels keard hie dy't de underdrukking fan
emoasjes
easkje. It docht ek bliken dat de gizeling fan 'e konsuls in muklist is om in romteskip nei Nimbus III te lokjen, dat Sybok bruke wol om mei syn folgelingen nei de
mytyske
planeet Sha Ka Ree te reizgjen, dy't him efter de Grutte Barriere yn it sintrum fan 'e
Molkewei
befine soe. Hy is derfan oertsjuge dat er dere
God
fine sil.
Sybok hat de technyk fan 'e Vulcaanske ferstansferraning untwikkele ta in unyk fermogen om 'e ferburgen ynderlike
pine
fan oaren bleat te lizzen en te genezen. Dertroch kin er dy oaren syn
wil
oplizze. Soks hat er dien mei al syn folgelingen op Nimbus III, en ek mei de konsuls. Hy twingt Kirk om him en syn folgelingen mei te nimmen nei de
Enterprise
, werby't se tanksij it
taktysk
ynsjoch fan Kirk op snoade wize oan in oanfal fan Klaa untkomme. Ienris oan board brukt Sybok syn fermogen om 'e bemanning fan it skip, under wa Sulu, Chekov en Uhura, oan him te binen. Kirk, Spock en McCoy wegerje harren meiwurking en wurde opsletten yn it
kasjot
, der't se lykwols utbrutsen wurde troch Scott. Kirk wit in needoprop ut te stjoeren, mar dy wurdt inkeld opfongen troch it skip fan Klaa, dy't sa wittenskip kriget oer de bestimming fan 'e USS
Enterprise
en ek koers set nei it sintrum fan 'e Molkewei.
Kirk-en-dy wurde op 'e nij
finzennommen
, en Sybok brukt syn fermogen om McCoy te helpen. Inkeld Spock en Kirk blike unoantaastber: Spock wurdt net oars fan 'e underfining en Kirk fertelt Sybok dat syn pine in unmisber underdiel utmakket fan syn
identiteit
, en dat er opsokkebalje moat mei syn genezing. Dernei
untskuldiget
McCoy him foar Sybok oer, en leit ut dat er syn freonen net yn 'e steek litte kin. Mei tsjinnichheid slut Sybok dan in soarte fan kompromis mei Kirk, om't er ferlet hat fan Kirk syn
kennis
en
underfining
. Nei't de
Enterprise
mei sukses troch de Grutte Barriere hinne brutsen is, untdekke de opfarrenden in iensume, unbewenne planeet. Sybok is derfan oertsjuge dat it Sha Ka Ree weze moat. Kirk bepaalt dat hysels, Sybok, Spock en McCoy mei in
shuttle
nei it planeetoerflak gean sille, mei't de
transporter
fan 'e
Enterprise
, (in apparaat dat direkte
teleportaasje
mooglik meitsje soe) noch altyd net funksjoneel is. Underwilens is eltsenien sa op 'e planeet fokust dat nimmen it neieroankommen fan it Klingon-oarlochsskip fan Klaa opmerkt, der't de ynstruminten op 'e
brege
dudlik foar warskogje.
Nei op it planeetoerflak lange tiid omdoch nei lykfol hokker
libben
wezen
socht te hawwen, is Sybok op 't langelest hast ree om it op te jaan, mar dan ferskynt ynienen in wezen oan him en de oaren, dat de foarm oannimt fan in reusteftige
minsklik
gesicht
. Sybok en McCoy ferkeare daliks yn 'e oertsjuging dat it om
God
giet. Spock en Kirk halde harren stil. As it wezen fan Sybok oan 'e weet komt dat se mei in romteskip troch de Grutte Barriere hinne brutsen binne, wol it dat it skip tichter by de planeet brocht wurde sil, sadat it wezen oan board gean kin en syn macht nei de fierste fierten fan it hielal bringe kin. As in
skeptyske
Kirk freget werom't God derfoar ferlet hat fan in romteskip, falt it wezen him by wize fan
ferjilding
oan. Sybok en de oaren untdekke dan dat it wezen harren besiket te
bedragen
en dat Sha Ka Ree en de Grutte Barriere eins in
finzenis
foarmje dy't untwurpen is om dit wezen hjirre fest te halden.
Ut
ofgriis
oer syn
naiviteit
offeret Sybok himsels op
om Kirk, Spock en McCoy in kans te jaan om te untkommen. Kirk oarderet de
Enterprise
om in
fotontorpedo
of te fjurren op syn lokaasje fan dat stuit, foar't er mei Spock en McCoy utnaait. It wezen liket troch de ynslach
ferwune
te reitsjen, mar dat haldt it net lang tsjin. Werom by de shuttle lit Kirk Spock en McCoy troch Scott, dy't einlings en te'n lesten de transporter oan 'e praat krigen hat, nei de
Enterprise
strielje
. Ear't dat ek mei himsels dien wurde kin, wurdt it skip oanfallen troch Klaa, werby't de transporters wer averij oprinne. Spock ropt derop de help fan
generaal
Korrd yn, de Klingon-konsul op Nimbus III.
Op 'e planeet flechtet Kirk geandefoets by de shuttle wei nei in
hichte
ta, mar it
wraaksuchtige
wezen dukt op om him te deadzjen. Foar't dat barre kin, ferskynt fan oare kant de hichte it Klingon-oarlochsskip fan Klaa, dat it wezen op 'e nij ferwunet mei in salvo
disruptorfjoer
ut syn
boardkanonnen
. Kirk wurdt oan board fan it Klingon-skip striele, der't bliken docht dat de no tige foarkommende kaptein Klaa raar troch generaal Korrd te plak set is. Klaa biedt oan Kirk syn untskuldigings oan foar syn oanfallen op 'e
Enterprise
. Dernei wurdt Kirk troch Korrd foarstelt oan 'e nije boardskutter fan it Klingon-skip, dat nimmen oars as Spock blykt te wezen. Neitiid fiere de bemannings fan 'e beide skippen in nije
detente
foar't se ofsette by Sha Ka Ree wei. Werom by de
Ierde
ferfetsje Kirk, Spock en McCoy harren ferlof yn it Nasjonaal Park Yosemite, der't Spock him einlings ta it
sjongen
fan in
ferske
ferliede lit.
William Shatner
.
Leonard Nimoy
.
DeForest Kelley
.
- haadrollen
- byrollen
De beide foargeande
films
yn
Star Trek
-filmrige
,
Star Trek III: The Search for Spock
(
1984
) en
Star Trek IV: The Voyage Home
(
1986
), wiene
regissearre
troch
Leonard Nimoy
, de
akteur
dy't ferklibbe rekke wie mei de
rol
fan Spock. Foar't
William Shatner
, de
akteur
dy't al fan 'e
1960-er jierren
of de rol fan James T. Kirk spile, akkoart gie mei it meitsjen fan
Star Trek IV: The Voyage Home
, betong er njonken in ferheging fan syn
salaris
ek de tasizzing dat hysels dan de folgjende film regissearje mocht.
Foar syn film liet Shatner him yn it foarste plak
ynspirearje
troch it ferskynsel fan
tillefyzjedumnys
, oar wa't er sei: "Se wiene ofwearzich, op in nuvere manear ofgryslik, mar dochs rekke ik folslein troch harren fassinearre." Dat leste hie benammen te krijen mei de macht dy't sokken oer harren folgelingen lieken ut te oefenjen en de grutte kans dat derby
bedroch
in beskate rol spile. Fierders hied er niget oan it fermogen fan tillefyzjedumnys om oaren derfan te oertsjugjen dat
God
streekrjocht mei harrensels
kommunisearre
. It
personaazje
fan Sybok, dat yn 'e earste kladferzje fan it
senario
noch Zar hiet, wie basearre op sa'n tillefyzjedumny.
De namme fan it
mytyske
paradys
, Sha Ka Ree, wie in
ferbastering
fan 'e namme
Sean Connery
, de akteur dy't Shatner oarspronklik foar de rol fan Sybok yn gedachten hie. De
titel
fan 'e earste ferzje fan it skript wie
An Act of Love
("In Die fan Leafde"). Ferskate wichtige eleminten ut dy ferzje, lykas de
fakansje
yn it
Nasjonaal Park Yosemite
en de
gizeling
fan 'e
konsuls
op in mislearre
paradysplaneet
, oerlibben de lettere werskriuwings en kamen uteinlik yn 'e film telane. By oare eleminten wie dat lykwols net sa. Oarspronklik soene Spock en McCoy yn 'e
godlike
konneksje fan Zar komme te
leauwen
. Fierders wie de ynfloed fan
religy
op it oarspronklike ferhaal folle grutter: Zar socht God, mar fun de
duvel
, dy't him, Spock en McCoy mei besocht te slepen nei de
hel
.
It skript waard ferskate kearen werskreaun troch
senarioskriuwer
David Loughery
, mei't in protte lju dy't by de produksje belutsen wiene, der problemen mei hiene. Sa moast
Gene Roddenberry
, de betinker fan
Star Trek
, net folle hawwe fan 'e religiositeit yn it ferhaal, wylst
Leonard Nimoy
en
DeForest Kelley
protest oantekenen tsjin it idee dat harren personaazjes Kirk
ferriede
soene. De produksje run fertraging op doe't Loughery syn wurk dellizze moast fanwegen
de staking
fan
1988
fan it
Writers Guild of America
, it Amerikaanske
fakbun
fan senarioskriuwers. Dat Nimoy doe underwilens mei in oar projekt oan 'e gong gie, soarge nei ofrin fan 'e
staking
foar noch mear opunthald. Shatner brukte de tiid om syn ferhaal op 'e nij te besjen. Hy makke fan Sybok in sefter,
sympatiker
figuer.
Tsjin it neijier fan
1988
wiene Shatner, Loughery, Nimoy, Kelley, Roddenberry en
produsint
Harve Bennett
, dy't de uteinlike lieding oer it hiele projekt hie, einlings akkoart op it med fan it senario.
Filmstudio
Paramount Pictures
siet yn noed oer it
budget
, dat uteinlik
$
33 miljoen bedrage soe, en
besunige
op 'e kosten troch Shatner strange regels op te lizzen oangeande wat er wol en net dwaan mocht as it gie om 'e tafoeging fan djoere
special effects
. Ek waard gjin gebruk makke fan 'e earsteklas effekten fan
Industrial Light & Magic
(ILM) fan
George Lucas
, mar sette men ynstee it folle goedkeapere
bedriuw
fan
Bran Ferren
yn. Tagelyk siet men der by de studio ek oer yn dat de feart ut 'e
filmsearje
drige te reitsjen, dat
Star Trek V: The Final Frontier
waard halje-trawalje yn produksje nommen.
El Capitan, de
rots
yn it
Nasjonaal Park Yosemite
yn
Kalifornje
dy't Kirk yn 'e
film
besiket te beklimmen. (Eins waard foar de
opnamen
in model fan
glesfezel
brukt.)
De
kamerarezjy
wie yn 'e hannen fan
Andrew Laszlo
, wylst de
filmmuzyk
fersoarge waard troch
Jerry Goldsmith
. De
opnamen
setten yn
oktober
1988
utein yn en om
Los Angeles
hinne. De film waard pleage troch swierrichheden. Krekt foar't de opnamen op lokaasje begjinne soene, gie it
fakbun
fan
frachtweinsjauffeurs
yn staking. Mei
deadlines
op kommendeweis waarden sjauffeurs ynset dy't gjin fakbunslid wiene. Dat late ta in
bomoanslach
op ien fan 'e
kamerafrachtweinen
op it
parkearterrein
fan
Paramount Pictures
, wernei't de hiele produksje temuk under dekking fan it
nachtlik
tsjuster
en mei
plysjebeskerming
ofsette nei it
Nasjonaal Park Yosemite
foar it opnimmen fan 'e fakansjesenes. Letter waarden yn 'e
Mojavewoastyn
yn in
hjitte
fan 43
°C
de senes op Nimbus III filme. (De sjokkende gong fan 'e
figuranten
yn 'e Nimbus III-senes wie net ynstudearre, mar it gefolch fan
utdrugingsferskynsels
.)
De
distribusje
fan
Star Trek V: The Final Frontier
waard fersoarge troch
Paramount Pictures
. De film gie yn 'e
Amerikaanske
bioskopen
op
9 juny
1989
yn
premiere
, der't er
konkurrinsje
underfun fan 'e
aventoerefilm
Indiana Jones and the Last Crusade
, de
fantasy
komeedzje
Ghostbusters II
en de
superheldefilm
Batman
. Op
21 desimber
1989
waard
Star Trek V: The Final Frontier
as
VHS
-
keapfideo
utbrocht. Op
20 april
1999
kaam de film foar it earst ut op
dvd
en yn
maaie
2009
foar it earst op
blu-ray
.
Fan 'e
filmkritisy
krige
Star Trek V: The Final Frontier
oer it algemien lauwe oant negative
resinsjes
. Fral it
senario
, de
rezjy
fan
William Shatner
en de minne
special effects
krigen in protte
krityk
. Yn 'e
Sun Herald
, in
krante
ut
Biloxi (Mississippy)
, kwalifisearre Rob Lowing de film as "ynnimlik, mar midsmjittich".
Roger Ebert
fan 'e
Chicago Sun-Times
wie minder posityf en neamde
Star Trek V: The Final Frontier
"in rommeltsje". Yn
The Washington Post
omskreau Rita Kempley de film as "in punfal". Caryn James fan
The New York Times
beskoge
Star Trek V: The Final Frontier
as in
teloarstelling
foar sawol
Star Trek
-
fans
as it bredere
bioskooppublyk
.
Yn it
tydskrift
Newsweek
bekritisearre David Ansen de
rezjy
fan
William Shatner
as "swak" en de twadde helte fan 'e film as "rjochtingsleas". Nettsjinsteande dat fun er de
aktearprestaasjes
fan 'e feste
Star Trek
-akteurs fan hege kwaliteit: "dizze feteranen kenne inoar sa goed, dat se in kreaze
komyske
geheimtaal untwikkele hawwe, dy't mear
humor
ut 'e
dialooch
hellet as [it senario] fertsjinnet." Yn 'e krante
USA Today
priizge Mike Clark it aktearjen fan
Laurence Luckinbill
yn 'e rol fan 'e
antagonist
Sybok. Caryn James fan
The New York Times
sleat har derby oan en neamde Sybok de "meast opfallende, oansprekkende smjunt" fan 'e searje sunt Khan Noonien Singh yn
Star Trek II: The Wrath of Khan
.
Op 'e
webside
Rotten Tomatoes
, dy't
resinsjes
sammelet, hat
Star Trek V: The Final Frontier
in leech goedkarringspersintaazje fan 21%, basearre op 48 underskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald ut al dy resinsjes, stelt: "Folle mei saaie aksjesenes en in underuntwikkele ferhaalline is dizze fyfde
Star Trek
-film
wierskynlik de minste fan 'e searje." Op
Metacritic
, de wichtichste
konkurrint
fan Rotten Tomatoes, behelle
Star Trek V: The Final Frontier
in goedkarringspersintaazje fan 43%, basearre op 16 resinsjes.
Star Trek V: The Final Frontier
brocht yn 'e
bioskopen
yn 'e
Feriene Steaten
en
Kanada
$
49,6 miljoen op, en yn alle oare
lannen en territoaria
$13,4 miljoen. Wraldwiid kaam de
opbringst
dermei ut op in
teloarstellende
$63 miljoen, fier under de $200 miljoen dy't yn 't foar ferwachte wie. Ofset tsjin it
budget
betsjut dy opbringst in
winst
fan $30 miljoen, hoewol't der de
marketingkosten
noch wol of moatte. De film makke dermei netto in bytsje winst, mar wie nettsjinsteande dat foar de studio in bittere untgucheling. Neffens
produsint
Harve Bennett
soe
Star Trek V: The Final Frontier
"
de franchise
hast de nekke omdraaid hawwe".