Sint-Eustasius
is in bysundere gemeente fan
Nederlan
. Tegearre mei
Saba
en
Sint-Marten
foarmet it de
SSS-eilannen
en heart it ta de
Boppewynske Eilannen
. It haadplak fan Sint-Eustasius is
Oranjested
. Pleatslik wurdt it eilan Statia neamd. It eilan hat in lingte fan 4,5 kilometer en in breedte fan 9 kilometer, it is sa’n 21 kante kilometer grut. Op Sint-Eustasius wenje likernoch 3.300 minsken.
Kristoffel Kolumbus
seach Sint-Eustasius yn
1493
foar it earst. Yn de oardel iuw derop waard it eilan troch tal fan mogendheden opeaske. Yn
1636
waard it kolonisearre troch
Nederlan
, benammen troch ynwenners fan
Seelan
. De Fransen hienen yn
1629
in fort op it eilan boud, dat fort waard troch de Siuwen letter utwreide en
Fort Oranje
neamd. Sint-Eustasius is it plak der’t de earste
Joadske
delsetting stifte waard yn de
Nije Wrald
. Dizze delsetting giet werom oan 't begjin fan de
18e iuw
. De synagoge fan de Joaden, de Honen Dalim Synagoge waard boud yn
1739
. Yn distiid is dizze synagoge net mear as in ruine.
De haven fan Sint-Eustasius.
Sint-Eustasius waard yn de rin fan de tiid in wichtige trochfierhaven en wie it meast winstmeitsjende besit fan de
West-Yndyske Kompanjy
. Yn dy tiid waard it eilan wol de Gouden Rots neamd. Yn
1779
leinen mear as 3.000 skepen ut
Jeropa
,
Amearika
en
Afrika
oan yn de haven fan Oranjested. Somtiden kamen der mear as 20 skippen deis oan. Yn de haven koenen 200 skippen tagelyk lizze en wennen der doe goed 25.000 minsken op Sint-Eustasius.
Doe’t de Amearikanen harren frijheidsstriid tsjin de
Ingelsen
begunen, leveren de Nederlanners de wapens fia Sint-Eustasius. Dizze goede relaasje tusken de beide gebieten resultearre yn it ferneamde ‘Flagge ynsidint’ fan
16 novimber
1776
. Op die dei hie it Amerikaanske skip de
USS Andrew Doria
, de nije
Amerikaanske flagge
yn top, Gallows Bay yn. It skip waard, yn opdracht fan guverneur
Johannes de Graeff
, ynhelle mei 11 salutskotten. Hjirmei is Nederlan it earste lan dat de
Feriene Steaten fan Amearika
, de fakto, as unofhinklik lan erkende. Dit barren wurdt elts jier fierd op de feestdei fan it eilan,
Statia Day
.
De Ingelsen ferklearren hjirop Nederlan de oarloch (
Fjirde Ingelske Kriich
). Dizze kriich wie tige min foar de hannel fan Nederlan. De oarloch liede der ta dat de Ingelsen op
3 febrewaris
1781
Sint-Eustasius bemasteren. Guverneur De Graaff, dy’t doe noch nea ofwist fan de kriichsferklearing, joech him oer oan de Britske admiraal
George Brydges Rodney
. Tsien moannen letter waarden de Ingelsen oermastere troch it Franske leger, bunsgenoaten fan de Nederlanners tsjin de Ingelsen. Yn
1784
krige Nederlan it kommando oer it eilan werom.
Oant
1983
foarme Sint-Eustasius, tegearre mei Saba en Sint-Marten, de Boppewynske Eilannen. Yn
1983
krige it eilan de status as selsstannich eilangebiet. It eilan hat ien sit yn de
Steaten fan de Nederlanske Antillen
.
In foto fan The Quill.
Sint-Eustasius bestiet ut in, fermoedlik, sliepende fulkaan yn it sudeasten fan it eilan,
The Quill
neamd, in
feringelsking
fan it Nederlanske ‘De Kuil’. Offisjeel heart de berch Mount Mazinga, it hat in hichte fan 602 meter. Yn it noarden fan it eilan leit in utdove fulkanysk gebiet dat likernoch 200.000 jier ald is. Dertusken yn leit in relatyf plat gebiet, der't Oranjested leit.
Op Sint-Eustasius wenje hjoed de dei likernoch 3.300 ynwenners. By de leste folkstelling yn
2001
hie 78% fan de ynwenners de Nederlanske nasjonaliteit. Mar 45% fan de ynwenners is berne op it eilan.
Ingelsk
is de taal dy’t it meast sprutsen wurdt op Sint-Eustasius; 83% hat dizze taal as memmetaal. Foar 6% is dit
Spaansk
en foar mar 4% it
Nederlansk
.
Yn de rin fan de tiid hat Sint-Eustasius grutte ferskillen han yn it ynwennertal. Yn
1665
wennen der 1.600 minsken op it eilan. Mei de grutte bloeiperioade fan it eilan, run 1780, wennen der tusken de 20.000 en 25.000 minsken. Nei de bemastering fan
Ingelan
yn
1781
sakke it ynwennertal hurd nei likernoch 7.600 ynwenners yn
1786
. It tal ynwenners bleaun dernei noch lange tiid sakjen. Yn
1914
wennen der noch mar 1.437 minsken op it eilan, 20.000 minder as yn
1780
.
Op Sint-Eustasius binne net echt ferskate doarpen en plakken te underskieden. Sawat de hiele befolking wennet yn Oranjested oan de sudwestkust, of yn it gebiet der omhinne.
De omkriten fan Sint-Eustasius.
It bestjoer fan it eilan bestiet ut in
bestjoerskolleezje
en in
eilanried
.
Sint-Eustasius hat ien sit ien de
Steaten fan de Nederlanske Antillen
.
Gearstelling eilanried
:
| Histoarysk ferrin sitferdieling eilanried
|
| Partij
|
2007
|
2003
|
1999
|
1995
|
1991
|
1987
|
1983
|
| Democratische Partij (DP)
|
4
|
3
|
2
|
3
|
3
|
?
|
?
|
| Progressive Labour Party (PLP)
|
1
|
2
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
| Sint Eustatius Alliance (SEA)
|
-
|
0
|
3
|
2
|
2
|
?
|
?
|
| Totaal
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
Bestjoerskolleezje
:
Yn it
referindum
fan
8 april
2005
keazen de bewenners fan Sint-Eustasius foar it behald fan de Nederlanske Antillen. Omdat alle oare eilannen derfoar keazen om de Nederlanske Antillen as steatkundige ienheid te ferlitte, waard keazen foar de opsje mei it twadde oantal stimmen, rjochtstreekse bannen mei Nederlan.
| Utslach referindum fan 8 april 2005
|
| Opsje
|
Stimmen
|
Persintaazje
|
| A:Behald fan de Nederlanske Antillen
|
605
|
76,6
|
| B: Rjochtstreekse bannen mei Nederlan
|
163
|
20,6
|
| C: Yntegraasje yn Nederlan
|
17
|
2,2
|
| D: Unofhinklikheid
|
5
|
0,6
|
| Blanko en net-jildige stimmen
|
?
|
-
|
| Opkomst
|
790
|
56,0
|
Op
11 oktober
2006
berikke it eilan (tegearre mei Saba en
Bonere
) oerienstimming mei Nederlan oer in nije status as bysundere gemeente. Dit giet oan it ein fan
2008
yn.
Yn
desimber
2006
waard bekend dat
Noard-Hollan
Saba, Sint-Eustasius en Bonere by dy provinsje ha wol.
Sint-Eustasius is net, lykas in protte oare eilannen yn de Karibyske See, in tradisjoneel toeristysk eilan omdat it net beskikt oer grutte sanstranen en akkommodaasjes. Dochs probearret de oerheid it toerisme de stimulearje mei atraksjes as The Quill en it histoarysk sintrum. Op Sint-Eustasius leit in lyts fleanfjildsje, it
Franklin D. Roosevelt Airport
, mei ien laningsbaan.
Op Sint-Eustasius wurkje relatyf folle minsken by de oerheid. Ek Statia Oil Terminals is in grutte wurkjouwer op it eilan.
Yn de jierren tachtich wie it mooglik om op it eilan in rydbewiis te helje, dat yn Nederlan om wiksele wurde koe foar in Nederlansk rydbewiis. Hjir waard yn
1993
in ein oan makke.
Op it eilan libje fjouwer soarten flearmuzen. Dit binne de
Artibeus jamaicensis
, de
Ardops nichollsi
, de Brachyphylla
cavernarum
en de
Molossus molossus
.
Foar safier bekent hat it eilan gjin ynhiemske
suchdieren
.