Karspel
of
kerspel
(
Aldfrysk
:
zerskspel, zerkspul, ziurkspil
) is de midsiuwske namme foar parochy, tsjerkedoarp of tsjerkegemeente.
It karspel as gebiet fan in parochy of tsjerklike gemeente wie fanalds part fan de tsjerklike organisaasje fan in bisdom. De grinzen datearje faak ut de
11e
of
12e iuw
. Fanwege befolkingsgroei en untginning fan woaste grun of spjalting waarden dy grinzen wizige. Nei de
reformaasje
kaam it by de protestantsk wurden parochys ek ta grinsferoarings. Omdat de grinzen fan in karspel meast deselde wienen as dy fan it richteramt of skoutambt wurdt it wurd karspel ek wolris as synonym derfoar brukt.
Fan de
16e iuw
of waard it begryp karspel hieltyd mear brukt om de bestjoerlike ienheid oan te tsjutten dy't nei de
Bataafske Revolusje
1795
de boargerlike
gemeente
foarmje soe. Somtiids binne by de foarming fan de gemeenten karspels gearfoege ta ien gemeente.
Yn geografyske nammen komt karspel faak foar. Bygelyks wie it gebiet om de sted
Swol
hinne oant 1967 in selsstannige gemeente under de namme
Swollerkerspel
en bestie oant 1966 besuden
Weesp
de gemeente
Weesperkarspel
.
Ek de nammen fan de gemeentes
Achtkarspelen
(de acht tsjerkedoarpen dy't ta it
Bisdom Munster
hearden) en
Harenkarspel
(
Noard-Hollan
) en in tal Noard-Hollanske plakken ferwize noch nei de tsjerklike skiednis. Soms falt in karspel under de parochy fan in plak mar leit it yn in oare gemeente.
Streekoantsjuttingen foar it gebiet dat gearfoel mei it karspel of dat it nivo boppe of under it kerspel foarme, binne under oaren:
| Boarnen, noaten en/as referinsjes:
|
|
Brouwer, J.H., en oaren (red.)
,
Encyclopedie van Friesland
, Amsterdam: Elsevier 1958,
kerspel
.
|
