Kaart fan Olan en de omkriten fan it eilan.
Olan
(
Dutsk
:
Oland
;
Deensk
:
Øland
;
Noardfrysk
:
Ualoon
) is ien fan de
Halligen
yn
Dutslan
. It eilan makket underdiel ut fan de gemeente
Nees
. Olan leit tusken
Nees
en it feste lan fan Dutslan yn. Op it Hallig steane 17 huzen, der wenje likernoch 30 minsken op it eilan. It hat in lingte fan likernoch 2 kilometer en in breedte fan likernoch 500 meter.
Op Olan stiet mar ien
terp
, de Olanterp. Hjirop is in hiel doarp boud. It nimt hjirmei in bysundere posysje yn, omdat op de oare Halligen foar bygelyks de tsjerke in eigen terp boud is. Op de ienichste terp fan it eilan steane in skoalle, in tsjerke, in kafee, it gemeentehus mei bibleteek en in winkel. Yn de midden fan de terp leit in fiefer, in saneamde fehting, mei swiet wetter, dizze docht tsjinst as drinkplak foar de bisten. De fjoertoer fan Olan, dy't ek op de terp stiet, is de ienichste op de wrald mei in dak fan reid.
Yn de simmer wurdt der fan
Schluttsiel
ut in feartsjinst underhalden nei Olan. Ek is it eilan mei it
waadrinnen
te berikken.
Olan hat ek in lytse haven. It haventsje leit sudlik fan de terp en is foar skippen mei in undjippe boaiem tusken trije oeren foar heech wetter en trije oeren nei heech wetter te berikken. Yn de tiid hjirfoar en dernei leit der hast gjin wetter yn de haven.
It Hallig wie al foar de
Marsellusfloed
fan
1362
in eilan, it wie yn die tiid ien eilan mei Nees. Mei in smelle stream wie it fan de feste wal skieden. Nei de tige ferskuorrende
Buchardyfloed
fan
1634
rekke it eilan los fan Nees. Hjirnei hawwe benammen de stoarmfloeden fan
1717
en
1825
in protte skea oanrjochte op it eilan. Benammen yn
1717
gie it mal. It wetter kaam goed in heale meter heger as by de stoarmfloed fan 1634. Alle gebouwen waarden skansearre, werunder ek de mune. Yn
1825
waarden 33 fan de 36 wennings fernield troch de stoarmfloed.
Olan yn 1895.
Yn
1850
wienen der noch twa terpen op Olan: Warft en Pipe. Pipe is as lange tiid net mear bewenne, wertroch der tsjintwurdich noch mar ien terp oer is.
Al run 1860 waard Olan mei in daam mei it feste lan ferbun, mar dizze daam waard troch stoarmfloeden meardere kearen fuort slein. Tusken
1925
en
1927
waard in daam boud dy't no noch altyd bestiet. Op de daam is in smelspoarbaan boud dy't fan de feste wal oant en mei Nees rint. Yn it begjin waarden de karren op dizze spoarwei troch seilen foarut brocht, letter waard oerstapt op lytse moterkes.
De tsjerke fan Olan, de Halligtsjerke, is in sealtsjerke fan
1824
. De tsjerke hat under oare de swiere stoarmfloeden fan 1825 en
1962
oerlibbe. De tsjerkeromte is tige lyts. De
dowestien
komt ut de Romeinske tiid.
In weintsje op de spoarbaan by Olan