De
Nederlanske Herfoarme Tsjerke
wie, sunt
1816
, de namme foar de
Nederduits(ch) Gereformeerde Kerk
dy't yn de
Tachtichjierrige Kriich
de offisjele tsjerke fan de
Republyk fan de San Feriene Nederlannen
wurden wie. Foar 1816 hjitte dit tsjerkegenoatskip folut de
Nederduits Gereformeerde Kerk
. Op
1 maaie
2004
is de Nederlanske Herfoarme Tsjerke mei de
Grifformearde Tsjerken yn Nederlan
en de
Evangelysk-Lutherske Tsjerke
opgienn yn de
Protestantske Tsjerke yn Nederlan
(PKN).
Nei de befrijing fan it
Franske
bewald waard Willem I kening fan Nederland. Earst alinne fan Noardlik Nederlan, letter fan it
Feriene Keninkryk fan de Nederlannen
.
Kening Willem I hold him ek dwaande mei tsjerklike fraachstikken. Hy liet foar de Nederlanske Herfoarme Tsjerke in tsjerkeoarder untwerpe. Op 7 jannewaris 1816 waard it
Algemeen Reglement voor het bestuur der Nederlandsche Hervormde Kerk in het Koningrijk der Nederlanden
, by
Keninklik Beslut
goedkard en krige de tsjerke har offisjele namme
Nederlandse Hervormde Kerk
.
In soad tsjerkeleden seagen dit as ynminging yn steatssaken en funen dat net winslik. Benammen by de
Universiteit fan Leien
wie der ferset tsjin.
Ferset tsjin dizze untjouwings late yn
1834
ta it ut it amt setten fan
Hendrik de Cock
, dy't predikant yn
Ulrum
wie. De beweging dy't der't untstie wurdt de
Ofskieding
neamd en op meardere plakken yn Nederlan waarden prikanten ut it amt set of festset. Yn
1886
soe mei de
Doleansje
in nije ofskieding plak hawwe under lieding fan de
Amsterdamske
predikant
Abraham Kuyper
, dy't ek in
antirevolusjoner
politikus mei in protte ynfloed, sjoernalist en wittenskipper wie. Ut de gerabringing fan de dolearende tsjerken en de
tsjerken
, dy't ut de Ofskieding fan die 1834 fuortkaam wienen, untstienen yn
1892
de
Grifformearde Tsjerken yn Nederlan
.
It untstean fan protestantske streamings yn Nederlan
De Nederlanske Herfoarme Tsjerke hat altyd in grutte ferdieldheid kend.
Yn de jierren 1830 wienen de
Grinzer Godgelearden
in groep 'mei in soad ynfloed dy't fernijingen woe yn de tsjerke.
Benaud dat dy in te grutte ynfloed krije soenen, kamen op 12 oktober
1864
69 predikanten, 50 alderlingen en inkelde leden yn Utert by inoar om in feriening "tot verschaffing van hulp en leiding aan gemeenten en personen in de Nederlandsche Hervormde Kerk, die om des geloofs wil in nood verkeren" op te rjochtsjen, de
Konfesjonele feriening
, dy't lytser, noch hieltyd bestiet yn de PKN.
Yn
1906
untstie it saneamde
Grifformearde Bun yn de Nederlanske Herfoarme Tsjerke
hjirut, in behaldende streaming dy't ful tsjin eltse spjalt wie en tsjin
frijsinnich herfoarme
streamings.
In protte fan de oprjochters wienen lid fan de Konfesjonele Feriening.
In 1913 stiften de Frijsinnich Herfoarmden in eigen
modaliteit
, de
Feriening fan Frijsinnige Herfoarmden
, dy't no noch bestiet yn de PKN under de namme
Feriening fan Frijsinnige Protestanten
. Om 1920 untstie tusken de frijsinnigen en de konfesjonelen de
Etyske Feriening
. Opheft yn de jierren 30 waard har plak nei de
Twadde Wraldkriich
ynnaam troch de middenortodoksy.
Yn de jierren 60 begjinne de griffoamearde, lutersen en herfoarmen in gearwurkingsproses:
Samen op Weg
. Fan it Gereformeerde Bond en it ultra-ortodokse
Gekrookte Riet
) kaam in soad protest tsjin dizze untwikkeling, mar it sette troch en op 1 maaie 2004 binne hja opgien yn de
Protestantske Tsjerke yn Nederlan
. Fierwei it grutste part fan it Grifformearde Bun is mei gien nei de PKN. De oerbliuwende herfoarmden (sa'n 55.000) hawwe harren ferienige yn de
Wersteld Herfoarme Tsjerke
.
Op 31 maaie 1995 oppenearre in groep herfoarme en grifformearde predikanten harren mei in ‘Evangelisch Manifest’, der't hja in fjurrich langstme nei in geastlike fernijing yn Nederlanske Tsjerke yn ta utering brochten. Derut is nije beweging groeid yn de SoW-tsjerken (no PKN). De beweging, dy't him Evangelysk Wurkferban neamt, groeide hurd yn grutte en impact. Fral yn de lanlike opset foar de 'Gemeente Groei Groepen' en de utjefte fan de Evangelyske Lietebondel kaam dat ta utering. Tsjintwurdich is de stichting utgroeid ta in fitale beweging yn de Protestantske Tsjerke.
Hoewol't de
grifformearden
oant de jierren 70 in aktivistyske pylder hiene mei in eigen omrop, de NCRV, eigen krante (yn 't earstoan
De Standaard
, letter
Trouw
), eigen politike partij (
Anti Revolusjonere Partij
), eigen universiteit (
Frije Universiteit
) en eigen skoallen, kenden de herfoarmen gjin pylder. De leden fan it Grifformearde Bun wurken faak gear mei de
grifformearden
(en fan de jierren santich mei de
befyndlik grifformearden
), wylst de
Kristlik-Histoaryske Uny
foar it measte part bestie ut (middenortodokse en konfesjonele) herfoarmden.
De Nederlanske Herfoarme Tsjerke hie trije soarten leden:
- berteleden - as lid beskoge omdat ien of beide alden lid wiene of omdat de partner lid is
- doopleden -
doopte
leden
- belidende leden - dy't neist doopt ek
belidenis
oflein hiene
Ein
2003
telde de Nederlanske Herfoarme Tsjerke 1.823.085 leden. Der wiene doe goed 1750 herfoarme gemeenten yn Nederlan, der't fjirtrjin
Waalske Herfoarme gemeenten
en twa Skotske gemeenten (yn
Amsterdam
en Rotterdam) under wiene.