Jan Siebenga
(
Soarremoarre
,
7 juny
1903
-
21 augustus
1987
) waard berne yn de omkriten fan
Akkrum
as boeresoan, nei de
legere skoalle
en de
HBS
studearre hy oan de Fakulteit fan de
Diergeneskunde
yn
Utert
. Yn
1928
begun er as selsstannich feearts yn
Aldeberkeap
, letter yn
Gramsbergen
.
Trochdat de Dutske folonter
Wilhelm Blendinger
yn 1934 in pear moanne staazje run by Siebenga, waard hy op de hichte brocht fan de resultaten fan
keunstmjittige ynseminaasje
by
kij
. Yn
Ruslan
wie professor
Elie Ivanov
al foar 1900 mei dizze matearje begun. Mei de tekeningen fan de needsaaklike ynstruminten waarden dy ek yn
Aldeberkeap
makke.
Neidat Siebenga sels in
bolle
oanskaft hie, waarden de earste kij befruchte. It earste kokeal waard smiten op
5 desimber
1935
op it bedriuw fan Jan Werner yn
Elslo
. Al stienen yn it earstoan de bollefokkers nochal negatyf foar dizze nije metoade oer, troch fertinning fan it
sperma
koenen der wol folle mear kij befruchte wurde.
Dit soe dan betsjutte dat der minder dekbollen nedich wienen. Mar de foardielen wiene folle grutter, oerdraachbere deksykten waarden foarkomd en fan goed ferervjende bollen kamen folle mear neikommelingen. De
KY
brocht de hiele feefokkerij op in heger nivo, wat ek de eksport fan Fryske kij goed die.
Al gau waard Siebenga's sukses ek yn it butenlan bekend en kamen fan ferskate butenlansk Universiteiten professors te sjen by de praktyk fan
Doctor Jan Siebenga
.
Sels gie hy fanwege in undersyk nei professor
John Hammond
yn
Cambridge
. Dizze untwikkele him, mei syn kollega's, troch de kolleezjes fan Siebenga ta de KY-pioniers fan Ingelan.
Ek waard fan de Aldeberkeapster ky-bolle sperma ynbrocht by de Ingelske ko
Terling Torch 36
, fan de ferneamde stal fan
Lord Rayleigh
en sa untstie
the first international test cube calf from Oldberkoop to Cambridge
sa't de
Boston Post
skreau.
Fanut de
Feriene Steaten
kaam professor
Fred MacKenzie
fan de
Universiteit fan Missouri
. Dy wie sa under de yndruk fan de mooglikheden fan k.y., dat hy yn de Feriene Steaten fuort in oerheidssubsydzje oanfrege foar undersyk en hjirfoar$ 125.000 ta syn foldwaan krige.
Ek yn
Itaalje
hie Siebenga meiholpen de k.y op te setten. Yn
1948
waard hy frege om sitting te nimmen yn it earekomitee fan in wraldkongres oer keunstmjittige befruchting oan de Universiteit fan
Milaan
.
Syn pionierswurk foar de KY hat der ta bydroegen dat it hjoeddendei by in soad bistesoarten tapast wurdt en sa fan bettere heitedieren mear en bettere ofstammelingen te fokken binne.
Te tinken falt net allinnich oan de
feefokkerij
, mar ek yn de
hynstefokkerij
wurdt it in hiel soad tapast. Beide tuken fan fokkerij binne hjirfoar fan ynternasjonaal belang wurden.
Syn libben en wurk hat er yn inkele boeken mei koartswyl beskreaun. Hy wie ek meiwurker oan ferskate lanboutydskriften oer diergeneskunde.
- Siebenga, Dr. J.
-
Kunstmatige inseminatie bij runderen
(dissertaasje,
1938
)
- Siebenga, Dr. J.
-
Veeziekten
(
1947
)
- Siebenga, Dr. J.
-
Zo denkt en schrijft dr. Siebenga over de veehouderij
(
1968
)
- Siebenga, Dr. J.
-
Doctor Jan. Memoires van een dierenarts
. Leeuwarden: yn eigen behear (printe by Drukkerij Wielsma yn Ljouwert) (
1976
)
- Reimer Strikwerda
- artikel yn fakbled "Veeteelt"