In
held
(
manlike
foarm) of
heldinne
(
froulike
foarm) is in
libbene
,
histoaryske
,
legindaryske
,
mytyske
of
fiktive
persoan
, dy't, as hy of sy konfrontearre wurdt mei gefaar of tsjinrampen, yn syn of har dieden
moed
, fernimstigens en berettens ta
selsopoffering
sjen lit yn it foardiel fan in gruttere saak. Sa'n persoan wurdt bewundere om
dappere
of grutte dieden of om utsunderlike kwaliteiten. It
eigenskipswurd
dat by 'held' heart, is
heldhaftich
en it wezen fan in held of heldinne wurdt
heldendom
neamd.
It idee fan 'e held of heldinne komt ut 'e
Aldheid
. Yn 'e
klassike literatuer
ut dat tiidrek, en ek yn 'e
ridderromans
fan 'e
Midsiuwen
hie it heldendom almeast te krijen hie mei it leverjen fan fysike
striid
of it utblinken yn it ien of oar. Helden yn dy sin binne it wichtichste underwerp fan
epyske gedichten
as de
Aldgrykske
Ilias
en
Odyssee
en it
Aldingelske
Beowulf
. Letter waard it heldendom utwreide ta in mear algemien
moreel
utblinken. De held hat yn in
ferhaal
ornaris de
rol
fan
protagonist
. It
tsjinstelde
fan in held is in
smjunt
, dy't ornaris de rol fan
antagonist
hat. It kin lykwols ek weze dat de
skriuwer
of ferteller de saak omdraait en de smjunt ta protagonist makket of gewoan in protagonist nimt dy't gjin heldhaftige kwaliteiten hat. Yn sokke gefallen sprekt men fan in
antyheld
.
Helden kinne figueren ut 'e
mytology
weze, lykas
Gilgamesj
,
Hearakles
en
Achilles
,
bibelske
persoanen as
Simson
,
David
en
Elia
,
personaazjes
ut 'e
literatuer
as
Beowulf
,
Robin Hood
en
Sherlock Holmes
,
histoaryske
persoanen as
Jeanne d'Arc
,
Davy Crockett
en
Mahatma Gandhi
, sportgrutheden as
Muhammad Ali
,
Michael Jordan
en
Usain Bolt
, en
fiktive
superhelden
as
Superman
,
Batman
en Wonder Woman. Der binne ek nasjonale helden of
folkshelden
, dy't benammen yn ien
lan
of troch ien
folk
as held beskoge wurde. Derby kin men tinke oan (de fiktive)
Wilhelm Tell
yn
Switserlan
,
Giuseppe Garibaldi
yn
Itaalje
,
William Wallace
,
Robert the Bruce
en
Rob Roy
yn
Skotlan
,
Willem fan Oranje
yn
Nederlan
en
Grutte Pier
yn
Fryslan
.