In heit mei syn nijberne
dochterke
.
In
heit
is in
man
of
mantsjesbist
mei
neiteam
. Dit is in foarm fan
earstegraads besibskip
. By de
minske
wurdt sokke neiteam spesifiker oantsjut as (ien of mear)
bern
, dat sawol
jonges
as
famkes
weze kinne. As it om in jonge giet, sprekt men fan in
soan
, en as it om in famke giet, fan in
dochter
. By
bisten
wurdt ornaris de algemiene term 'jongen' oanholden, sunder fierder underskie te meitsjen tusken de
geslachten
. De
relaasje
tusken in heit en syn bern wurdt oantsjut as it
heitwezen
, en ek wol as de
heitesteat
of
paterniteit
. De
jierlikse
feestdei
der't it heitwezen op fierd wurdt, hjit
Heitedei
. In
poppenamme
foar in heit is yn it
Frysk
heity
. Yn wurdferbinings komt fierders de
argayske foarm
faar
noch wol foar (lykas yn '
aartsfaar
'). It
eigenskipswurd
dat ferwiist nei de heit is
heite-
,
heitich
of
paternaal
.
De
froulike
wjergader fan 'e heit is de
mem
. Heit en mem wurde tegearre de
alden
,
aldelju
of
alders
neamd, en foarmje mei harren bern in
famylje-ienheid
dy't it
gesin
hjit, en dy't faak beskoge wurdt as de basisienheid fan 'e
minsklike
maatskippij
. De ban tusken in heit en syn bern is almeast ien fan
besibskip
, werby't de heit de mem troch it hawwen fan
geslachtsferkear
swiermakke
hat yn in
biologysk
proses dat
fuortplanting
neamd wurdt. Om dizze gong fan saken te underskieden fan oare foarmen fan 'e heitesteat, wurde sokke heiten ek wol
biologyske heit
neamd. Oars as dat by de biologyske mem it gefal is, kin de rol fan 'e biologyske heit yn ferhalding ta syn neiteam al by it geslachtsferkear mei de mem, it saneamde
oansetten
, einigje. Benammen by in protte
soarten
bisten is dat it gefal, mar ek by de minske komt it net selden foar dat de man syn relaasje mei in frou beeiniget sadree't se swier rekket, en har fierders foar it
grutbringen
fan syn bern opdraaie lit.
As de heit yn sokke gefallen of om oare redens (lykas
ferstjerren
,
sykte
of
skieding
fan 'e mem) net oan 'e opfieding fan syn bern dielnimme kin of wol, is it mooglik dat syn bern hielendal troch de mem grutbrocht wurde; men sprekt dan fan in
allinnichsteande mem
. Oan 'e oare kant komt it ek wolris foar dat in heit allinne de bern opfiedt, faak nei it ferstjerren fan 'e mem. Dan sprekt men fan in
allinnichsteande heit
. It kin ek dat it plak fan 'e heit nei de beeiniging fan syn relaasje mei de mem hielendal of foar in diel oernommen wurdt troch de nije
man
of
freon
fan 'e mem. Dy wurdt dan de
styfheit
neamd. As bern underbrocht wurde by lju der't se hielendal gjin
famyljeban
mei hawwe, is de heit in
pleechheit
, of, as der in formele
adopsje
plakfun hat, in
adopsjeheit
. Yn 'e praktyk wurde alle neamde soarten heiten troch de bern faak gewoan mei 'heit' oansprutsen. Fierders wurdt de heit fan jins
oarehelte
oantsjut as in
skoanheit
.
