| Guido Gezelle
|
|
| persoanlike bysunderheden
|
| berop
|
poeet
,
school teacher
[*]
,
skriuwer
,
Catholic priest
[*]
,
filolooch
[*]
,
folklorist
[*]
,
spiritual director
[*]
,
position classification of teachers
[*]
,
curate
[*]
,
political reporter
[*]
,
heechlearaar
,
prorector
[*]
,
oersetter
[*]
,
redakteur
|
| lan
|
Belgje
|
| geslacht
|
man
|
| berne
|
1 maaie
1830
|
| berteplak
|
Brugge
|
| stoarn
|
27 novimber
1899
|
| stjerplak
|
Brugge
|
| famylje
|
| heit
|
Pieter Jan Gezelle
[*]
|
| mem
|
Monica De Vriese
[*]
|
| bruorren en susters
|
Louise Gezelle
[*]
,
Florence Gezelle
[*]
,
Romaan Gislijn Gezelle
[*]
,
Joseph Gezelle
[*]
|
 Guido Gezelle op it nei him neamde plein yn Brugge
|
 Bertehus Guido Gezelle
|
Guido Pieter Theodorus Josephus Gezelle
(
Brugge
,
1 maaie
1830
- dere,
27 novimber
1899
) wie in Flaamske
lyryske
en
stikel
dichter
, oersetter en pastoar. Hy is meast bekend om syn fynfielige gedichten oer de natoer, syn byldzjend taalgebruk en as firtuoas taalkeunstner.
O 't ruischen van het ranke riet
en
Het Schrijverke
ut de dichtbondel
Vlaamsche Dichtoefeningen
(1858) binne mar twa fan syn meast ferneamde wurken.
De tematyk fan syn gedichten is typysk
romantysk
, mei underwerpen as
natuer
,
freonskip
en de
dea
. Hy is ferneamd om it bruken fan it West-Flaamske
dialekt
.
Gezelle waard berne yn Brugge yn de provinsje
West-Flaanderen
as soan fan Monica Devrieze en tunman Pieter Jan Gezelle. De Flaamske skriuwer
Stijn Streuvels
(Frank Lateur) wie in neef fan him. Gezelle waard ta preester wijd yn 1854 en wurke as learaar oan it
Klein Seminarie
yn
Roeselare
. Hy wie altyd ynteressearre yn alles wat mei Ingelsk te krijen hie en waard kapelaan yn it Ingelske kleaster yn Brugge. Hy stoar der yn in lyts keamerke, der 't it noch altyd ferbean is om yn te kommen.
Der is in museum fan syn wurk yn de buert en ek in lytse bar dy 't nei him ferneamd is.
Hy besocht in unofhinklike Flaamske taal te untwikkeljen, min ofte mear skieden fan it algemiene
Nederlansk
, dat bepaalde mear "Hollanske" aspekten hie. It Nederlansk dat er yn syn gedichten brukte wie sterk beynfloede troch it pleatslikee West-Flaamske dialekt. Syn wurken binne faak ynspirearre troch syn mystike leafde foar God en de Skepping. Letter waard syn poezije assosjearre mei it literere ympresjonisme, en hy wurdt beskoge as in foarrinner fan dy beweging.
Gezelle wie ek oersetter fan
poezij
en
proaza
, no 't it meast bekend om syn oersetting fan
Henry Wadsworth Longfellow
's
Song of Hiawatha
, dy't yn 1886 publisearre waard. Hy hie it orizjineel al yn 1856 yn Roeselare lezen en wie deryn ynteressearre omdat er oan de iene kant fol siet fan Amerikaanske Yndianen en oan de oare kant de beskriuwing fan kristlike misjonarissen him befoel.
Fanwegen syn taalkundige masterskip wurdt Gezelle beskoge as ien fan de wichtichste dichters fan de
Nederlanske literatuer
.
Gezelle fielde in freonskipsban mei Fryslan en wie kenner fan de Fryske taal. Hy skreau mei
Johan Winkler
dy't him yn 1874 ek bekend makke yn Noard-Nederlan. Gezelle skreau in Frysk gedichtsje foar Winkler. Wurk fan Gezelle is yn it Frysk oerset troch
J. J. Hof
,
Gerben Rypma
,
A. M. Wybenga
en oaren.
[1]
Als de ziele luistert
spreekt het al een taal dat leeft,
't lijzigste gefluister
ook een taal en teeken heeft:
blaren van de boomen
kouten met malkaar gezwind,
baren in de stroomen
klappen luide en welgezind,
wind en wee en wolken,
wegelen van Gods heiligen voet,
talen en vertolken
't diep gedoken Woord zoo zoet..
als de ziele luistert!
1859
Ut:
Driemaal XXXIII kleengedichtjes
|
In kar:
- Kerkhofblommen
(1858)
- Vlaemsche Dichtoefeningen
(1858)
- Kleengedichtjes
(1860)
- Gedichten, Gezangen en Gebeden
(1862)
- Longfellows Song of Hiawatha
(oersetting, 1886)
- Tijdkrans
(1893)
- Rijmsnoer
(1897)
- Laatste Verzen
(1901)
- Guido Gezelle:
Verzameld dichtwerk
. Redaksje Jozef Boets, mei gearwurking fan K. De Busschere e.o. Antwerpen/ Amsterdam, De Nederlandsche Boekhandel, 1980-1991. 8 dielen.
- Johan van Iseghem:
Gezelle vertaald. Een meertalige bloemlezing
. Kapellen, Pelckmans, 2003.
ISBN 90-289-2757-3
. In kar fan gedichten mei hieltyd de Franske, Dutske, Ingelske en/of Latynske oersetting. It foarwurd jout in koart oersjoch fan Gezelles untwikkeling
- Jozef Boets:
Gij ..., met uw zwart habijt en uwen bek van goud. Spreuken, gezegden en korte verzen
. Kapellen, De Nederlandsche Boekhandel, 1986
- Michel van der Plas
:
Mijnheer Gezelle. Biografie van een priester-dichter (1830-1899)
. Tielt/ Baarn, Lannoo/ Anthos, 1990 (608 s.)
| Boarnen, noaten en/as referinsjes:
|
|
|
