De Grinzer rjochting as de Grinzer Godgelearden wie in teologyske streaming yn de 19e iuw (fan 1831 of) yn Nederlan. Yn de tiid dat hja opgong makken wienen sy de meast Frijsinnige groep. Sy neamden harsels it leafst 'evangelyske en Nederlanske teologen'. It wurd evangelysk slacht hjir op it Nije Testamint tsjinoer konfesjoneel , de bining oan de grifformearde belidenisgeskriften . In protte oanhingers fanan de Grinzer teology wienen maatskiplik belutsen en krewearren foar ferbettering fan underwiis en earmesoarch.

De Grinzer Skoalle wie fan betinken dat beskate filosofyske studzjes ut de 18e iuw (fan it Ingelske en Franske deisme en de learstellingen fan Lessing , Kant , Fichte , Schelling , Hegel en Schleiermacher ), de unmooglikens fan de ald-grifformearde lear op guon kearnpunten punten bliken die hie. De Grinzer heechleararen stribben nei in ‘libjend kristendom’ dat bekate feraldere learstellingen fersmiet en it gezach fan de bibel inkelt noch as de iepenbiering fan God tajaan woene. Sy winsken in evangelyske geloofsbelidenis yn it plak fan in tsjerklike.

De measte oanhingers fan de streaming hienen yn Grins studearre as der lesjun as heechlearaar teology. Petrus Hofstede de Groot , Van Oordt , Pareau en Muurling wienen under de foaroanmannen. De beweging hie in eigen tydskrift : Waarheid in Liefde .

Teology [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

Skaaimerken fan de Grizzer rjochting:

• Histoarysk bewustwezen: Sy hienen it idee dat se in typysk Nederlanske teology joegen. De wiere Nederlanske folksgeast soe fan de Synoade fan Doardt of oant de skieding fan tesjerke en steat yn 1795 underdrukt west hawwe troch it utlanske kalvinisme . De Grinzers woenen harren leaver oanslute by it bibelsk humanisme fan Erasmus : gjin skerpsliperij, praktysk en gemoedelik leauwe.
• Klam op it gefoel: Leauwe en godstsjinst binne foar de Grinzer godgelearden foaral aktiviteiten fan it gefoelslibben. Dat sy sleaten oan by de Dutske teolooch Friedrich Schleiermacher dy't "Religion" omskreau as schlechthinniges Abhangigkeitsgefuhl , it gefoel fan folsleine ofhinklikens. De Grinzers seagen dat ofhinklikheidsgefoel mear as in earste trep yn de religieuze untjouwing fan de minske. Op it ofhinklikheidsgefoel behearde it ferlet oan God field te wurden, dat folge moatten wurde soe troch it gefoel fan leafde foar Him.
• Opfiedingsidee: Derut die bliken de ynfloed fan de ferlichte supranaturalist Herman Muntinghe . Dy hie it opfiedingstinken beheind ta de Bibel: it Alde Testamint en it Nije Testamint litte sjen hoe't God it minskdom opfiedt. De fuortgong yn de heilsskiednis hie in pedagogysk karakter. De Grinzers lutsen dy line troch nei de eigen tiid: de minske wurdt de hiele skiednis troch fan God opbrocht dat hy hieltyd lykfoarmiger wurde sil oan it byld fan Jezus Kristus . Derom is de skiednis fan it miskdom ien fan foarutgong om dat uteinlike doel te berikken. Dy foarutgong bestie ek yndie foar de Grinzers. Sy wienen fan betinken dat sy fierder wienen as harren foargongers.

Dogmatyk [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

Yn de dogmatyk brocht de utwurking fan dy utgongspunten yn nije utlis fan in stikmannich klassike grifformearde learstikken.

Kristology [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

Yn de lear oer Jezus Kristus waard bot klam lein op syn minskewezen en syn foarbyldfunksje. Dat Hy sa'n treflik en it neifolgjen wurdich libben laat hie, waard taskreaun oan syn pre-eksistinsje . Dertroch hie Jezus alle tiid han om te learen hoe't er libje moast. It ierdske libben fan Jezus wie in tarieding op de gruttere treflikens fan it himelske libben.

Trije-ienheid [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

By de beskriuwing fan de underlinge ferhalding tusken de trije godlike persoanen de waard Jezus Kristus bot leger makke oan de Heit. Derom waard harren wol ferwiten dat se "moderne Arianen " wienen. De Hillige Geast waard net sjoen as in persoan, mar as in kreft.

Ferlossingslear [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

De sunde wie neffens harren it gefolch fan ferfrjemding van de minsk fan God, in ferkearde ynfolling fan de minsklike selsstannigens. De plakferfanging fan Kristus waard fral sjoen as in foarm fan solidariteit mei it minsklik laach en net as de iennige wize werop de fermoedsoening tusken God en minske barre koe. It lijen op him sels hie gjin fersoenende betsjutting, mar wie earder eksimplarysk.

Maatskaplike belutsenens [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

Trou dat sy wienen oan harren opfiedingsidee, dienen de Grinzers in protte sosjaal wurk en krewarren sy foar it underwiis en de sinding. It godstsjinstich klimaat fan it iepenbier underwiis waard yn it noarden fan Nederlan lange tiid fan harren dominearre, omdat de measte skoalopsjenners der predikanten fan de Grinzer rjochting wienen.

Betsjutting [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

De Grinzer Godgelearden yntrodusearren de teology fan Schleiermacher yn Nederlan. Harren ofwykjen fan de tradisjonele grifformearde teology en it tolerearjen derfan troch tsjerklike bestjoerders wie ien fan de oanliedings foar it untstean fan de Ofskieding fan 1834 . De Grinzers ferlearen fan 1850 of oan ynfloed troch it opgong meitsjen fan de Moderne Teology . Teffens wie der in fannijs oplibjen fan de grifformearde ortodoksy yn de Nederlanske Herfoarme Tsjerke . Sadwaande waard de Grinzer rjochting in middenstream yn de tsjerke.

Sjoch ek [ bewurkje seksje | boarne bewurkje ]

• Grinzer Skoalle