Frans Ferdinand (1905)
Aartshartoch Frans Ferdinand (rjochts) mei famylje
Frans Ferdinand
(
Dutsk
:
Franz Ferdinand
) (
Graz
,
18 july
1863
?
Sarajevo
,
28 juny
1914
),
aartshartoch
fan
Eastenryk-Este
, wie kroanprins fan
Eastenryk
.
Frans Ferdinand wie de soan fan aartshartoch
Karel Loadewyk fan Eastenryk
en
Maria Annunciata fan Bourbon-Sisylje
. Hy wie in neef fan keizer
Frans Joazef
en waard nei de selsmoard fan kroanprins
Rudolf
en nei de dea fan syn heit troanopfolger fan
Eastenryk-Hongarije
. Hy wie in kald, hurd en despoatysk man. Hy glimke hast net, hie in typyske kalde stoarjende blik en run oerdreaun eptich.
Hy samle antyk en hie in roazetun. Syn grutste leafhawwerij wie lykwols de jacht. Op jacht mei de Dutske keizer
Wilhelm II
skeat hy ris 59 swinen en wie dum dat de sechtichste him untkomd wie. Syn rol by de jacht wie benammen it oerheljen fan de trekker ut in stoel wei. Personiel dreau de bisten by him foarby, wylst oaren de kadavers offierden en wer oaren laden
gewearen
oanrikten. Yn it jachtslot
Konopi?te
by
Bene?ov
yn
Tsjechje
, der't hy in grut part fan syn libben tahalde, binne op de muorren fan in soad fertrekken nog altiten tuzenen krekt dokumintearre jachttrofeeen fan oer de heule wrald te sjen. Derunder ek de opsette kop fan it earste bist dat syn dochter skeat, doe't hja twa jier wie.
Frans Ferdinand boaske op
1 july
1900
under syn stan mei grevinne
Sofie Chotek
. De keizerlike famylje stie it houlik pas ta neidat oerienkomd wie dat Sofie gjin keninklike status krije soe en eventuele bern gjin oanspraak op de troan meitsje soene (in
morganatysk houlik
). Frans Joazef wie net by it houlik.
Op
28 juny
1914
waard hy yn
Sarajevo
(
Bosnje en Herzegovina
) mei in
FN Model 1910
-pistoal deasketten troch
Gavrilo Princip
, wylst hy in runrit makke yn in
Graf & Stift
(sjoch ek:
moard op Frans Ferdinand
). De oanslach wie nei alle gedachten beraamd troch De Swarte Han, in geheime nasjonalistyske
Servyske
groepearring. 28 juny is as tinkdei fan de
Slach op it Merelfjild
in spesjale dei foar de Sud-Slaven. Nei oanlieding fan dizze moard ferklearre Eastenryk de oarloch oan
Servje
. Dizze barrens waarden brukt as oanlieding ta de
Earste Wraldoarloch
, al leine de oarsaken derfan earne oars.
Frans Ferdinand en Sofie krigen trije bern: