Fertrouwen
,
betrouwen
of
fidusje
(fan it
Latynske
fiducia
, mei deselde betsjutting) is in
gemoedstastan
en
emoasje
dy't men undergiet as men jinsels ut
frije wil
ofhinklik makket fan 'e aksjes fan in oar. Dejinge dy't fertrout, ferlit him dan op dejinge dy't fertroud wurdt of yn wa't men fertrouwen stelt. Soksoarte sitewaasjes binne altyd rjochte op 'e
takomst
, hoewol't
underfinings
ut it
ferline
in grunslach foar it fertrouwen fan no skeppe kinne. Om't er sels gjin sizzenskip mear oer de fierdere untjouwing fan 'e oangeande sitewaasje hat, is dejinge dy't fertrout unwis oer de utkomst, dy't ommers ofhinget fan 'e dieden fan dejinge dy't fertroud wurdt. Dejinge dy't fertrout kin inkeld ofwachtsje hoe't it beteare sil en neitiid evaluearje oft syn fertrouwen rjochtlik wie of dat dejinge dy't fertroud waard it yn him stelde fertrouwen beskamme hat. De unwissichheid betsjut dat der in risiko bestiet dat dejinge dy't fertrout skea oprinne sil troch it fertrouwen dat er stelt yn dejinge dy't fertroud wurdt.
Fertrouwen kin fan tapassing weze op 'e
relaasje
tusken twa
minsken
, mar der kinne ek mear lju by it fertrouwen belutsen weze.
Ferkiezings
foarmje yn beskate sin in fertrouwensban der't it hiele
lan
by belutsen is, mei't de
kiezers
derop fertrouwe moatte dat
dejingen
dy't sy yn it
parlemint
kieze, harren belangen der oprjocht fertsjintwurdigje sille. In
beropsmjittige
fertrouwensrelaasje bestiet fierders ek tusken bgl. in
dokter
en syn
pasjinten
of in
abbekaat
en syn
kliinten
; foar sokke beroppen bestiet formele
regeljouwing
(yn 'e foarm fan it
beropsgeheim
) dy't it beskamjen fan fertrouwen foarkomme moat.
As it giet om 'e relaasje tusken minsken en
technology
binne
sosjologen
en
psychologen
, dy't it begryp 'fertrouwen' undersykje, it der net oer iens oft de term fertrouwen ek derop fan tapassing is. Guon wolle hawwe dat it wol sa neamd wurde kin as minsken harrensels mei opsetsin ofhinklik meitsje fan technology: bgl. as se harren
aginda
inkeld yn 'e
mobile tillefoan
byhalde, sadat se alles kwyt binne as dat
apparaat
stikken giet. Oaren binne fan miening dat
rasjonele
beprakkesearring ta de konkluzje liede moat dat soks net itselde is as fertrouwen.
Wittenskiplik undersyk
hat oantoand dat minsken der fan natuere ta oerhingje om oaren te fertrouwen. Ek hawwe se in
natuerlik fermogen
om 'e fertrouwensweardichheid fan oaren te beoardieljen, dat fuortkomt ut 'e
neurobiologyske struktuer en aktiviteit
fan 'e minsklike
harsens
. Guon undersiken wize derop dat de niging ta fertrouwen feroare wurde kin troch de tapassing fan it
hormoan
oksytosine
.
Yn 'e
sosjale wittenskippen
binne de details fan it begryp 'fertrouwen' noch altyd folop it underwerp fan undersyk. Yn 'e
sosjology
en de
psychology
jout de mjitte fan fertrouwen dy't immen yn in oar skept, oan ynhoefier't men leaut yn 'e
oprjochtens
,
earlikheid
en/of
goedaardichheid
fan 'e oare. It beskamjen fan fertrouwen wurdt oer it algemien earder
ferjun
as dat fuortkomt ut in
gebrek oan kompetinsje
(oftewol in gebrek oan fermogen) as ut in gebrek oan goedaardichheid of oprjochtens.
Selsfertrouwen
, dat op jinsels rjochte is, hat net folle mei fertrouwen te krijen, mei't derby gjin sprake is fan in sitewaasje werby't unwissichheid in rol spilet.