In
bedriuw
is in
organisaasje
fan
arbeid
en
kapitaal
. As it rjochte is op it meitsjen fan
winst
, wurdt in bedriuw yn 'e regel in
undernimming
neamd. As in bedriuw taastbere produkten makket, sprekt men ek wol fan in
fabrikant
of in produsint. By de
bedriuwsfiering
(it runnen fan in bedriuw) binne ferskate persoanen belutsen. Derfan spylje de
eigner
, de
undernimmer
, de
leveransier
, de
klanten
en de
konkurrinten
by elts bedriuw in rol. Faak is by lytsere bedriuwen de eigner en de undernimmer deselde persoan. Gruttere bedriuwen hawwe ek
wurknimmers
, en op noch gruttere skaal komme der faak
oandielhalders
by.
Der kin underskie makke wurde tusken
kommersjele
en net-kommersjele bedriuwen, dy't ek wol profit-, resp. non-profitorganisaasjes neamd wurde. By kommersjele bedriuwen is der sprake fan in undernimming, werby't risiko's nommen wurde by it stribjen nei in nivo fan winst dat nedich is om it fuortbestean fan it oangeande bedriuw te garandearjen. Om 'e klanten op in sa effisjint mooglike wize te berikken en oan te sprekken, wurdt derby sekuer tocht om 'e saneamde 'fjouwer P's': priis, plak, produkt en promoasje. Tsjintwurdich sprekt men trouwens ek wol fan 'e 'trije P's':
people
("minsken"),
planet
("de planeet") en
profit
("winst"). Derby wurdt dan yn it ramt fan
duorsum undernimmen
ek rekken holden mei de mearwearde en/of kosten fan in produkt foar
minske
,
maatskippij
en
miljeu
. By net-kommersjele bedriuwen, lykas
non-profitorganisaasjes
,
non-guvernemintele organisaasjes
en
ferienings sunder winsteachmerk
, is it stribjen nei it meitsjen fan winst net it (earste) doel, mar wurdt ynstee socht nei in nut of it wolwezen fan (in diel fan) 'e befolking.
By undernimmings en/of bedriuwen kinne ferskillende
rjochtsfoarmen
underskaat wurde. Eltse rjochtsfoarm hat oare
wetlik
festleine rjochten en plichten. In earste skieding dy't derby oanbrocht wurde kin, is dy tusken
undernimmingsfoarmen
en
rjochtspersoanen
. By persoanlike undernimmingsfoarmen is/binne de eigner(s) persoanlik oanspraaklik foar harren bedriuw, mei't der yn 'e juridyske sin gjin underskie bestiet tusken de persoan of persoanen fan 'e eigner(s) en it bedriuw. By rjochtspersoanen stiet it bedriuw yn juridyske sin los fan 'e eigner(s).
- persoanlike undernimmingsfoarmen:
- ienmanssaak
: in bedriuw mei mar ien eigner, dy't foar eigen rekken wurket
- maatskip
: ferskate persoanen binne de eigner en wurkje yn it bedriuw mei-inoar gear
- firma
: ien of mear persoanen is/binne de eigner(s) yn in juridyske konstruksje dy't ofwykt fan in maatskip
- rjochtspersoanen:
