Yn ferhalding hat it sintrum fan De Haach net in soad alde gebouwen, dat komt om't de sted mar let
stedsrjochten
krige. In pear histoaryske gebouwen binne der al, lykas it
Binnenhof
en it
Mauritshus
, wat tsjintwurdich yn gebruk is as museum. De measte monuminten binne lykwols boud yn de njoggentjinde en tweintichste iuw; it
Panorama Mesdag
, it
Lange Voorhout
en resinter it nije stedhus, binne der foarbylden fan. In foarbyld fan moderne boukeunst is
Het Strijkijzer
.
De Haach hat troch syn besundere lizzing krekt efter de dunen altyd in soad rike minsken oanlutsen.
Yn
1248
festige de
Hollanske
greve
Willem II
him op it plak fan De Haach en makke it hjoeddeiske Binnenhof ta syn residinsje. Dat barren wurdt no beskoge as de stifting fan de sted. It plak hjitte doe
Die Haghe
; de namme
's-Gravenhage
waard earst yn de santjinde iuw optocht, en is dus net de aldste namme. Willem syn soan
Floris V
liet de
Ridderseal
bouwe. Hoewol't it de neikommende iuwen woeks ta in plak fan in pear tuzen ynwenners, krige De Haach gjin stedsrjochten, om't de greven harren residinsje leaver sels bestjoere woene.
Ek yn de tiid fan de
Republyk
bleau De Haach in doarp, ek al waard it wichtiger as regearingssintrum doe't de Steaten-Generaal en de
steedhalder
har der festigen. Tusken 1600 en 1800 woeks it doarp fan 15.000 nei 40.000 ynwenners, en benammen doarpen as
Skeveningen
,
Wassenaar
en
Ryswyk
waarden ta butenwiken foar de elite. In
1806
krige de sted fan it Franske bewald stedsrjochten, wat lykwols sunt de
grunwet
fan
1848
gjin steatkundige betsjutting mear hat.
Yn 1870 hie de sted al 100.000 ynwenners, yn 1900 - it De Haach fan
Louis Couperus
- al 200.000. Yn de sted, dy't altiten mei de elite assosjearre waard, festigen har yn dy tiid in soad arbeiders, yn nijbouwiken lykas de Skilderswyk en it Laakkertier. De
Haachske Skoalle
makke yn dy tiid namme mei in soad bekende skilders. Ek krige de sted net minder as twa haadstasjons, fan twa spoarbedriuwen: ien oan it spoar fan
Amsterdam
nei
Rotterdam
,
De Haach Hollanske Spoar
, en ien oan it spoar nei
Utert
,
De Haach Steatsspoar
.
De gemeente anneksearre yn de tweintichste iuw in tal lytsere gemeenten, lykas
Loosduinen
en Skeveningen. Resint is usteld ek Ryswyk en
Foarburch
troch De Haach anneksearje te litten.
Yn de
Twadde Wraldkriich
wie De Haach in Dutske festingsted.
Benei de hellte fan de ynwenners is
allochtoan
(westersk en net-westersk). It part allochtone - ten opzichte van
autochtone
- ynwenners nimt stadichoan ta. Yn de Skilderswyk en it Transvaalkertier leit it persintaazje allochtonen sunt 2005 ticht by de 100%. Ek yn de wiken Griente- en Fruitmerk, Laakkertier en de Stasjonsbuert wenje mear allochtonen as autochtonen. De gearstalling fan de allochtone befolking ferskilt per buert. De buerten mei de minste allochtonen - westerske allochtonen meirekkene as allochtoan - yn De Haach binne Dundoarp, Kijkdun, Kraayenstein en de Fugelwyk.
[3]
De wiken mei de leechste ynkommens it haad fan de befolking binne de Skilderswyk, it Transvaalkertier en Laakkertier en Spoarwyk (alle €9.000,- of leger). De wiken mei it heechste ynkommen it haad fan de befolking binne Benoardenhout, Haachske Bosk (mei in lytse 300 ynwenners) en Westbroekpark/Duttendel (alle €19.000,- as heger).
Boarnen, noaten en/as referinsjes:
|
- ↑
Busboekje 2005
, Ljouwert, 2005 (KFS),
ISBN 9 08 06 25 248
, s. 151.
- ↑
Persoanen mei in heit en/of mem berne yn Europa (sunder Turkije), Noard-Amearika en Oseanie of Yndoneezje of Japan.
- ↑
De Haach yn sifers
|