Ainschape
|
|
Algemiin
|
Noome
,
Sumbool
,
Ordenstal
|
Beryllium, Be, 4
|
Seerie
|
Aidalkalimetalle
|
Gruppe
,
Perioode
,
Blook
|
2
,
2
,
s
|
Utsiien
|
wit-gra metalisch
|
Mase-onjdiilj onj e
wralhule
|
5 · 10
?4
%
|
Atomaar
|
Atommasse
|
9,01218
u
|
Atomradius
(beraagned)
|
112 () pm
|
Kovalenten Radius
|
90 pm
|
Elektroonekonfigurasjoon
|
[
He
] 2
s
2
|
Elektrone
pro
Energieniveau
|
2, 2
|
Austrittsarbeit
|
5,0
eV
|
1. Ionisierungsenergie
|
899,5 kJ/mol
|
2. Ionisierungsenergie
|
1757,1 kJ/mol
|
Fuusikaalisch
|
Agregaattustand
|
faast
|
Kristallstruktur
|
hexagonal
|
Tachte
|
1,848 g/cm
3
|
Mohsharte
|
5,5
|
Magnetismus
|
diamagneetisch
|
Smultpunkt
|
1551,15 K (1278 °C)
|
Sjoodepunkt
|
2750 K (2476,85 °C)
|
Molar Volumen
|
4,85 · 10
?6
m
3
/mol
|
Ferdampingswarmk
|
292,40 kJ/mol
|
Smultwarmk
|
12,20 kJ/mol
|
Dampdruk
|
4180
Pa
|
Schalgauihaid
|
13000 m/s
|
Spetsiifisch warmkkapatsiteet
|
1825 J/(kg ? K)
|
Elektrisch liidjefjardihaid
|
31,3 · 10
6
S
/m
|
Warmkliidjefjardihaid
|
201 W/(m ? K)
|
Kemisch
|
Oksidasjoonstustande
|
2
|
Oxide
(
Basizitat
)
|
BeO (
amfoteer
)
|
Normaalpotentsjaal
|
?1,85
V
(Be
2+
+ 2e
?
→ Be)
|
Elektronegativiteet
|
1,57 (
Pauling-Skala
)
|
Isotoope
|
|
Mor Isotoope sii
Liste foon Isotoope
.
|
NMR
-Ainschape
|
|
Saakerhaidshaanewisinge
|
Gefaarstufkantiikning ut RL 67/548/EWG, Anh. I
|
|
R- an S-Seetinge
|
R:
49
-
E25
-
E26
-
E48/23
-
36/37/38
-
43
|
S:
53
-
45
|
Suwid moolik an gebruklik, warde
SI-iinjhaide
ferwand.
Wan ai ouers fermarked, jule da onjjaawene dooten bai
standardbetangelse
.
|
Beryllium
as en
keemisch elemant
ma sumbool Be an
atoomnumer
4. Dat as en junkgra
jardalkaalimetal
.
As jarste erkand
Nicolas-Louis Vauquelin
dat
1798
onj oksuudisch form. Onj dat iir
1828
luked dat
Friedrich Wohler
as uk
Antoine Bussy
dat metal door reduksjoon foon
berylliumchlorid
ma
kalium
fri tu maagen.
Di Noome
Beryllium
stamt foon dat
griichische
β?ρυλλο?
,
berullos
,
beryl
, onj dat
Praakrit
veruliya
, onj dat
Paali
ve?uriya
foon
ve?iru
unti
vi?ar
, "bliik warde", wat haanewist aw dat bliik blai foon di hoolewaadelstiinj
beryl
[1]
.
Dat hat, dat en liising foon beryllium swatjachti smaaget, weeram dat datdeer elemant en tidlung di noome 'Glucinium' draagen heet (foon dat
griichisch
glykys
wat swatj bedjuset). Da eedere kemiste da dat malded heewe, dain dat starwend: berylliumferbininge san namlik baisti gafti.
Dat as en godj materjool am rontgenwaninge ut tu maagen, ouerdat judeer strooling door ju laich masentachte foon beryllium ai stark absorbiird wart an dat metal aw e oudere side starkenooch as am en faakumsusteem ouftusliten.
Wan beryllium utseet wart onj α-strooling, heet dat ju ainschap
neutrone
fritujeewen. Dat wart deeram walj as en swak neutronekwal ferwand.
For alem onj legiiringe ma
koower
wart dat elemant foole ferwand, ouerdat suk materjoolie goue ainschape awwise. Da san goue liidjere foon elektritsiteet as uk fon warmk, da san lacht, stark, stif an hard an widerstonje korrosjoon an
traathaid
. Da warde onjwand onj
punktswaiselektroode
, metalfaadere an elaktrische kontakte. Onj
Lufttfard
-,
rumfard
- an
rustings
-industrii fine ja besuners onjwiinjing.
Uk onj e
nuklearindustrii
fant dat elemant onjwiinjing, dat heet en laige doorsnaas for dat onjfangen fon tarmische neutrone.
Berylliumoxuud wart walj onjwand am sin goue warmkliidjing, starkhaid, hardhaid an san besunners huuge
smultpunkt
. Onj motjseeting tu dat metal as dat en
isolaator
.
Berylliumoxuud wart uk altens mor as materjool for ludspreegermembrane ferwand.
Beryllium heet foon da lachte metale aan fon da huuchste smultpunkte. Di [elastitsiteetsmodul]] as amtrant en treedepart foon dat foon stool, dat as en goue warmkliidjer, ai-magneetisch an teemlik stabiil. Bai rumtampratur an normoole druk wart et ai foon e atmosfeer onjgram, warschiinjlik deeram ouerdat et en ferbadende oksuudlaage biliet. Deeram koon dat uk en klais onj glees maage. Dat wart sugoor foon konsantriirde
salpeetersore
ai onjgram.
For alem onj da Buell-motoorfiile, weer dat onjwand wart onj e legiiring foon dat oolepump-kamfiilj, heet et raigelmaasi gaftie Reaksjoone utliised.
Onj e nator kamt dat for onj bunene tustand onj
mineroole
as
bertrandit
,
beryl
,
chrysoberyl
,
phenakit
,
aquamarin
an
smaragd
. Da biise leeste san huulewaadelstiine.
- ↑
The American Heritage Dictionary of the English Language: beryl
anglisch