Kokain
(frøðiheiti:
benzoylmethyl ecgonine
) er slag av
rusevni
vunnið ur kokabløðum. Kokain verður eisini ropt
coke
,
kavi
ella
C
. Kokain fæst sum pulvur, ið er hvitt ella grahvitt og flykrut av utsjond, men sokallað crack-kokain, ið er sera odyrt kokain, er harafturimoti smair, harðir grotlikir klumpar, hvitir ella brunir a liti.
Kokain kann snusast, roykjast ella sprænast inn. Virknaðurin av kokaini visir seg eftir faar minuttir, ta ið tað verður snusað inn og beinan vegin, ta ið tað verður roykt og sprænt inn. Tað virkar i 1-2 timar.
Virknaðurin av kokaini er ogvuliga likur virknaðinum av
amfetamini
, men styttri og ogvisligari. Tað gevur eina kenslu av orku, aræði, eydnusælu, kynsligum hugi og gleði. Hjaarin eru etingarolag og otti, umframt skisofrenilikar støður, har misnytarin ikki longur er tann, hann eigur at vera. Tað er ogvuliga stutt imillum tann skamtin, sum gevur rusin, og tann skamtin, sum gevur braðan yvirskamt, ið hevur deyða við sær, og ti er tað livshættisligt at royna seg við kokaini. Tu fært høgt bloðtryst, skjalvta og hjartablaktran, sum kann hava hjartasteðg og braðdeyða við sær.
Kokain verður gjørt ur kokaplantuni, sum veksur og verður dyrkað i
Andesfjøllunum
i
Peru
,
Bolivia
og
Kolumbia
. Ta ið kokain er vunnið ur plantuni, verður tað smuglað til
Norðuramerika
og
Evropa
. Siðstu 30 arini hevur nogv verið lagt fyri at minka innflutningin av hesum ovurdyra
rusevni
, men striltið hevur gingið. Millum annað ti at mattmiklir drøggbaronar, til dømis
Medellin Kartellið
i
Kolumbia
hava gjørt alt fyri forða hesum, og ti at tað loysir seg væl hja fatæku bondunum at dyrka kokaplantuna. Stjornirnar i
Peru
og
Bolivia
hava eggjað og stuðlað bondunum at velta aðra grøði, og
Sambandsriki Amerika
hevur veitt londunum figgjarligan stuðul fyri faa tey tamarhald a
drøgghandlinum
, men i baðum førum er litið komið burturur.
I
1990-arunum
hevði ologlig
drøggvinna
, helst kokainvinnan stora avirkan a politikk og vinnuliv i pørtum i
Suðuramerika
.
0,8 % av øllum næmingum i 9. flokki i
Føroyum
hava, sambært kanningum hja
ESPAD
, roynt kokain.