Oin (unitatea)
|
---|
Azpiklasea
| Russian system of units
(en)
eta imperial system of units
(en)
|
---|
Neurtzen du
| longitudea
|
---|
SI
sistemarako konbertsioa
| 0,3048 m eta 0,3048 m
|
---|
Unitate estandarretan
| 12 in, 0,00018939 mi, 30,48 cm, 304,8 mm, 0,333333 yd, 0 pc, 0 ly, 3,048 dm, 0,0001644737 UK nmi, 0,0015151 fur, 0,015151 ch, 0 US lea, 0 nl, 0 UK lg, 0 UK nl, 1 ft eta 12 in
|
---|
Honen izena darama
| Oin
|
---|
Ikurra
| ft
,
???
,
futoj
,
??
,
pieds
,
pes
,
lab
,
piedi
,
стапки
,
???
,
stop
,
pes
,
fot
,
фут?в
,
英尺
,
фут
,
picioare
,
???
,
pie
eta
фт
|
---|
Oina
giza
oin
baten luzerari dagokion
luzera-unitate
a da, hau da, hogeita hamar zentimetro baino gehixeago.
Oin erromatarra neurri erromatarreko unitate zahar bat da, 0,296 m
[1]
.
Hainbat garaitako testu arauemaile eta tekniko ugaritan aipatzen da, hala nola
XII. Tauletan
(K.a. 450) (Cornell 1999, 318 eta hur.),
Augusto
eta
Neron
en hirigintza arauetan (K. o. I.),
Trajano
(K. o. II),
Zenonen Konstituzioa
n (erromatar hirigintza-zuzenbideko arau garrantzitsuena),
Vitruvio
eta
Plinio Zaharra
ren idazkietan, etab.
Eredu ofiziala edo patroia Erromako
Juno Moneta tenplua
n gordetako
pes monetalis
zen. Haren neurria
Herkulano
n aurkitutako brontzezko eta hezurrezko erregeletan egiazta daiteke
[2]
[3]
,
Ostia
ko portuan aurkitutako ontzigile baten hileta-estelan
[4]
, eta
Leptis Magna
hiri libiarreko
merkatua
n aurkitutako taula batean, non
I. mendea
n indarrean zeuden
luzera-neurriak
agertzen diren.
Marko Aurelioren zutabea
k ehun oin ditu, oinaren neurriaren arabera 29,617
m-ko alduera
duela esaten da.
Erromatar Inperioko probintzietan
pes drusicus
izeneko neurria erabiltzen zen,
Neron Klaudio Druso
ren oinaren neurria, 0,334 m. Drusoren aurretik ere ezaguna zen neurria
[5]
.
"Garai artan, neurriak izaten zituzten kana, oina, ontzia ta linera. Kana izaten da larogei ta lau zentimetro bi milimetro gutxiago, ta ogei ta amasei ontza. Oinak dauzka amabi ontza ta ogei ta zortzi zentimetro bi milimetro gutxiago. Ontzak, amabi linera ta bi zentimetro t'erdi milimetro bat gutxiago. Auek dira euskal errietako lengo neurri zarrak.",
Arrizabalo, Jose Manuel
[6]
XIX. mendera arte, herrialde bakoitzak, bai eta eskualde bakoitzak ere, unitate-sistema propioa zuen; askotan, izendapen berak, leku batean edo bestean, balio desberdinari egiten zion erreferentzia. Neurri Unibertsal baten beharra ikusi zen eta hainbat estatu partaideen ordezkariak
Pisu eta Neurrien Batzar Orokorrean
bildu izan dira azken mendeetan zehar, neurri hauen inguruko erabakiak hartzeko eta arauak finkatzeko. Gaur egun munduan zehar gehien erabiltzen den unitate-sistema
Nazioarteko Unitate Sistema (SI sistema)
da.
Pisu eta Neurrien Nazioarteko Batzordeak ez du arrazoirik ikusten oina erabiltzen jarraitzeko lan zientifiko eta tekniko modernoetan
[7]
.
- ↑
(Gaztelaniaz)
Puig y Larraz, Gabriel. (1898).
Valor metrico de la milla romana.
(Noiz kontsultatua: 2022-05-13)
.
- ↑
Vazquez Queipo, Vicente (1859),
Ensayo sobre el sistema metrico y monetario, 33. or.
- ↑
Paul de Gondi Retz. (1903).
Memoires.
(Noiz kontsultatua: 2022-05-13)
.
- ↑
Adam, J.P. (1989) L’ arte di costruire dei Romani: Materiali e tecniche [The Romans Art of Building: Materials and Techniques]. Longanesi, Milano.
- ↑
(Ingelesez)
Dilke, O. A.; Dilke, Oswald Ashton Wentworth. (1987-01-01).
Mathematics and Measurement.
University of California Press
ISBN
978-0-520-06072-2
.
(Noiz kontsultatua: 2022-05-13)
.
- ↑
Arrizabalo, Jose Manuel eta Zavala, Antonio (1979),
Baso-mutillak
, Auspoa, 39. or.
- ↑
(Frantsesez)
(Ingelesez)
Le Systeme international d’unites.
Bureau international des poids et mesures, 146 or.
ISBN
978-92-822-2272-0
.
.