Lismore gaztelua
(
ingelesez
Lismore Castle
)
Irlandako
Waterford konderriko
Lismore
herrian dago,
Blackwater ibaiaren
gainean. Gazteluak
gotiko
estiloko berreraikitze bat jasan zuen
XIX. mendean
Devonshireko seigarren dukea
izan zen
William Cavendishen
aginduz.
Gaztelua, lehen
Lismore abadia
egon zen toki berean dago,
VII. mendean
sortua izan zen
monasterio
eta ikasketa gunea. Elizgune garrantzitsu bat zen
Henrike II.a Ingalaterrakoa
erregea hemen
1171n
egon zenean,
1185
arteko tarte laburrean izan ezik, bere semea zen
Joan Ingalaterrakoak
hemen
castellum
bat eraiki zuenean, tokiko gotzainen egoitza bezala erabilia izan zen.
1589an
Lismore abandonatua izan zen, beranduago
Walter Raleighek
hartu zuelarik, nork jabetza saldu zuen
1602an
,
Jakue I.a Ingalaterrakoa eta VI.a Eskoziakoa
erregearen eta
Richard Boyle, Corkeko kondearen
aurkako konspirazio batean parte hartu izanaz leporatuta gartzelaratua izan zenean.
Boyle Irlandatik
Ingalaterrara
1588an
irten zen 27 librarekin baino ez, dirutza ikaragarria biltzea lortuz. Gaztelua erosi ondoren, bere egoitza nagusi bihurtu zuen, hala, egoitza bikain bihurtzeko diru ugari erabiltzea eragin zuena. Hala,
almenadun
kanpo harresi bat egin zuen, gaztelu baten antzera, baita ate nagusi bat ere. Barnealdean apartamenduak birmoldatu zituen, sabaiak
igeltsuarekin
, brodatutako zetazko tapizekin eta
belusarekin
.
Hemen jaio zen,
1626
/
1627an
Robert Boyle
, fisika eta kimika modernoaren aitzindaria eta kondearen hamabost seme-alaben artean laugarrena.
Gaztelua hurrengo Corkeko kondeen eskuetara pasa zen
Richard Boylengana
iritsi arte, Corkeko laugarren kondea eta Burlingtongo hirugarrena zena,
palladiar
garaiko
georgiar
arkitekto ezaguna.
Lismore
Irlandako Gerra konfederatuetan
agertzen da
1645ean
Lord Castlehavenek zuzendutako
konfederazio katolikoko
soldadu batzuek hiria eta gaztelua harpilatu zutenean, neurri batean Burlingtongo bigarren eta hirugarren kondeek zaharberritu zutena, hauen oinordekoetako bakar bat ere bertan bizi izan ez zen arren.
Gaztelua, Boyle familiako beste jabetza batzuk bezala (
Chiswick House
,
Burlington House
,
Bolton Abbey
eta
Londesborough Hall
) Cavendish familiak erosi zituen
1573an
, Richard Boylen alaba eta oinordekoa zen
Charlotte Cavendish
(
1731
-
1754
) William Cavendishekin ezkondu zenean,
Erresuma Batua
eta
Irlandako
lehen ministroa
izango zena. Bere semeak, bosgarren dukeak, lan garrantzitsuak egin zituen Lismoren, Blackwater ibaiaren gaineko zubia
1775ean
kasu,
Thomas Ivory
arkitektoak diseinatu zuena.
Devonshireko seigarren dukea zen
William Cavendish
, arruntki
duke ezkongabea
bezala ezaguna, eraikinaren egungo itxuraren arduraduna izan zen. Gaztelua gotiko estiloko gotorleku feudal moduko bihurtzen bere aitaren oinordeko
1811n
bihurtu bezain pronto hasi zen,
William Atkinson
arkitektoari
1812
eta
1822
artean gaztelua berreraikitzea enkargatuz, beti dukearen egoitza kuttuna izan zelarik.
1850ean
,
The Crystal Palace
eraikinaren diseinatzailea izan zen
Sir Joseph Paxtoni
gazteluarentzat zenbait handitze eraikitzeko engargua eman zion.
Dukea hil ondoren, gaztelua aldaketarik gabe geratu zen.
Fred Astaire
dantzariaren arreba zen
Adele
gazteluan bizi izan zen Lord Charles Cavendishekin ezkondu ondoren, Devonshireko bederatzigarren dukearen semea zena, eta, bere senarra
1944an
hil ondoren, Adelek gaztelua erabiltzen jarraitu zuen
1981ean
hil zen arte. Gaztelua, gaur egun ere Devonshireko dukeen jabetzakoa da, baina ez dira bertan etenik gabe bizi, baizik eta bertan urtean zehar denboraldi laburrak ematen dituztela.
Chatsworth House
familia beraren jabetzakoa da, eta
Dowager Duchessen
etxea eta egoitza nagusia da.