Wikipedia, Entziklopedia askea
Igurzkari hobiosteko ahostun
|
---|
?
|
|
NAF zenbakia
| 135
|
---|
|
X-SAMPA
| Z
|
---|
Kirshenbaum
| Z
|
---|
Braille
| ?
|
---|
Igurzkari hobiosteko ahostuna
kontsonante
mota bat da,
hizkuntza
zenbaitetan erabilia dena. Hots klase bati erreferentzia egiten dio, eta ez soinu bakar bati. Mota zenbait ager daitezke, pertzeptualki nabarmen ezberdinak direnak:
- Igurzkari txistukari sabai-hobikari ahostun
[?]
- Igurzkari ez-txistukari hobiosteko ahostun
[???]
- Igurzkari txistukari irauli ahostun
[?]
- Igurzkari txistukari hobi-sabaikari ahostun
[?]
Nazioarteko Fonetika Elkarteak
igurzkari hobiosteko ahostun
izena soilik erabiltzen du
[?]
soinuarentzat.
[1]
[2]
Igurzkari sabai-hobikari ahostuna
edo
igurzkari hobiosteko kakotu ahostuna
kontsonante
mota bat da,
hizkuntza
zenbaitetan erabilia dena.
Nazioarteko Alfabeto Fonetikoan
ezh
?? ?? letraren ikur xeheak irudikatzen du, eta bere
X-SAMPA
ikurra
Z
da. Beste transkribapen alfabeto zenbaitetan ??? erabili izan da. Beste alfabetoetatik latindar alfabetora egokitzerakoan ?zh
?
digrafoaren bidez transkribatu izan da.
Hizkuntza zenbaitetan,
frantsesez
eta
ingelesez
kasu, hots honek aldibereko ezpainkaritasuna izan dezake (
[??]
), nahiz eta transkribapenetan inoiz gutxi irudikatzen den.
Igurzkari sabai-hobikari ahostunak hurrengo ezaugarriak ditu:
- Bere ahosmoldea igurzkari txistukaria da. Hau da, hots hau ebakitzeko aire-emana mihiaren atzekaldeko zirrikitu batetik artikulazio punturaino eramaten da, non hortz ia estutuen ertz zorrotzetara bideratzen den, maiztasun altuko turbulentziak sortzen direla.
- Bere ahoskunea sabai-hobikaria da. Hau da, hobiosteko kakotua (neurri batean sabaikaritua). Honek esan nahi du mihiaren lepoa hobiaren atzean kokatuta eta mihiaren aurrekaldea sabairantz bildua ("kakotua") ebakitzen dela.
- Bere ahoskera ahostuna da. Hau da, hots honen artikulazioan ahots-kordek bibratzen dute (mugitzen dira).
- Kontsonante ahokaria da. Hau da, airea ahotik ateratzen da bakarrik.
- Kontsonante zentrala da. Hau da aire-emaria mihiaren erdialdetik zeharkatzera bideratzen da, aldeetatik baino.
- Aire-emaria birikaria da. Hau da, hotsa ahoskatzeko airea biriki eta diafragmak bultzaturik dator, hots gehienetan bezala.
Igurzkari hobiosteko ahostuna
edo
igurzkari sabai-hobikari ahostuna
euskalki zenbaitetan agertzan da, gehien bat lehen
[j]
hurbilkari sabaikari ahostuna
zenaren indartzearen ondorioz.
Adibideak:
bizkaieraz
mendi
j
e
edo
txiki
j
e
eta zubereraz
j
in
edo
j
inko
.