Georg Christoph Lichtenberg
(
Ober-Ramstadt
,
1742ko
uztailaren 1a
-
Gottingen
,
1799ko
otsailaren 24a
) zientzialari
eta
idazle
alemaniarra
izan zen.
Gottingengo Unibertsitateko
irakaslea izan zen, eta gaztetan
Gotthelf Kastner
izan zuen eginkizun berean. Misio astronomikoak zuzendu zituen
Hannover-en
eta
Osnabruck-en
. Zientzialari gisa Alemanian
fisika esperimentaleko
lehen irakaslea izan zen.
Ingalaterran
egindako egonaldietan (1770, 1774-1775) maiz joaten zen errege familiarekin eta zirkulu zientifiko guztiekin. Espiritu erlijioso eta kontserbadore ororen aurka zegoen, baita
Sturm und Drang-
eko gazteen aurka ere. 1800etik 1806ra bitartean hil ondoren argitaratutako
Aforismoetan
, bere
eszeptizismo
sendoa,
satirikoa
,
anglofiloa
eta
ironia
nabarmentzen da. Aforismoak "waste books" (hondakin liburuak) bezala izendatu zituen egileak, ingelesezko terminologia erabiliz.
Lichtenberg 17 seme-alabetatik gazteena zen, elizako hierarkian barrena
Darmstadt
-eko superintendentea izateko izen bereko
artzain
protestantearen semea. Garai bateko erlijiosoetan ohikoa zenaren kontra, aitak ezagutza zientifiko handia zuen. Georg Christoph Lichtenberg bere gurasoen etxean ikasi zuen 10 urte bete zituen arte Darmstadteko eskola
latinoan
sartu zen arte. Bere adimena azkar agertu zen.
Matematika
ikasi nahi zuen baina bere familiak ezin zituen ikasketak ordaindu, beraz
1762an
bere ama, Katharina Henriette Lichtenberg, Eckhard-en jaiotakoa (
1696
–
1764
),
Hesse-Darmstadt-eko Louis VIII.arengana
joan zen eta honek Lichtenberg-i urtero 200
guldeneko
beka eman zion.
1763ko
maiatzean Darmstadt utzi zuen matematika,
historia naturala
eta
astronomia
ikasteko 1766ra arte
Gottingeneko Unibertsitatean
.
Bere desgaitasun fisikoak (
eskoliosia
) eta gaixotasunak izateko joerak, ziurrenik, oso pertsona bitxia eta behatzailea bihurtu zuten.
Ikasketak egin ondoren
Ingalaterrara
bi bidaia luze egin zituen, lehena
1770ean
bi ikasle ingelesen tutorea izan zenean. Inpresio bikaina eragin zion Jurgi III.a Ingalaterrako eta
Hannoverreko
erregeari
filosofia
irakasle kargua hartzeko gomendatu zionean. Hurrengo urteetan 1774ra arte behaketa astronomikoak egin zituen
Gottingengo
Behatoki zaharrean. 1774tik 1775era egindako bigarren bidaian,
Cook-en
bigarren itzulia munduan zehar egin zuen espedizioko kideak eta garaiko beste pertsonaia batzuk ezagutu zituen, hala nola
James Watt
edo
Joseph Priestley
. 1777an goi tentsioarekin argazki esperimentuak egin zituen, oso elektrizatuta dagoen plaka baten gainean likopodio-hautsa barreiatzen, deskarga elektrikoen adarrak aztertuz. Geroago argazkietakotako irudi hauei
Lichtenberg irudiak
deitu zitzaien.
1770ean Gottingengo Unibertsitatean fisika, matematika eta astronomia irakasle lanpostu bat lortu zuen, nahiz eta 1776ra arte ez zuen irakatsi.
1777an Maria Dorothea Stechardtekin (1765-1782) harremana izan zuen. 1780tik hil arte fisikako irakasle (Ordinarius) izan zen. 1782an Margarethe Elisabeth Kellner ezagutu zuen eta harekin ezkontzaren antzeko beste harreman bat hasi zuen.
1793an
Londresko
Royal Societyko kide egin zuten.
1764tik aurrera, Lichtenbergek hainbat eta hainbat ohar, aforismo edo ideia azkar idatzi zituen liburuxketan, eta hil ondoren argitaratu ziren. Horietan eszeptizismorako joera eta ironia aurkitzen dira.
Adibideak:
- Columbus aurkitu zuen amerikarrak aurkikuntza kaskarra egin zuen.
- Kimika bakarrik ulertzen duenak ere ez du ulertzen.