Erie
[1]
(
ingelesez
:
Lake Erie
,
frantsesez
:
Lac Erie
)
Amerikako Aintzira Handietako
bat da,
aintzira
multzo horretako hegoaldekoena. Iparraldean
Kanadako
Ontario
, hegoaldean
Estatu Batuetako
Ohio
,
Pensilvania
eta
New York
eta mendebaldean Estatu Batuetako
Michigan
estatuak ditu.
Izena erie
amerindiar
tribuaren izenetik datorkio.
[2]
Hegoaldeko kostaldean bizi ziren, gaur egungo
Estatu Batuetako
Ohio
,
Pensilvania
eta
New York
estatuetan.
Erie aintzirak 25.700 km²-ko eremua, 388 km-ko luzera, 92 km-ko zabalera eta, batez beste, 19 m-ko sakonera ditu
[3]
.
Huron
eta
Saint Clair
aintziretatik datorren
Detroit ibaia
da Erieren betebide nagusia. Aintzira betetzen duten gainerako ibaiak Grand, Raisin,
Huron
, Maumee, Sandusky eta Cuyahoga dira. Hustubidea, berriz,
Niagara ibaia
da,
Niagarako ur-jauziak
eratuz
Ontario aintzirara
doana.
Ertzetako portuen artean aipatzekoak dira
Buffalo
,
Cleveland
,
Toledo
,
Erie
eta Sandusky. Erieko ubideak (590 km) Buffalo,
Albany
eta
Hudson ibaiaren
ertzean dagoen
Troy
hiria lotzen ditu; Hudson ibaiak elkartzen du Troy hiria
New Yorkeko
portuarekin
[4]
.
Erie aintzirako zenbait uharte
Erieko uharteak hauek dira:
- Big Chicken
- Chick
- East Sister
- Gibraltar
- Green
- Gull
- Hen
- Johnson
- Kelleys
- Little Chicken
- Lost Ballast
- Middle Island
- Middle Bass
- Middle Sister
- Mouse
- North Bass
- North Harbour
- Pelee
- Rattlesnake
- South Bass
- Starve
- Sugar
- Turtle
- West Sister
Antzina eskualdean bizi ziren tribuak, Erie eta Neutralak edo Attawandaron,
1655an
Irokesen Konfederazioak mendean hartuak izan ziren. Irokesak
frantsesen
etsaiak zirenez, Frantziako esploratzaileek aurkitu zuten
Amerikako Aintzira Handietako
azkena izan zen,
Ontario
eta
Huron
aintziren ondoren. Dudakoa da nor izan zen Eriera iritsitako lehen europarra: Etienne Brule
1615an
, edo Louis Jolliet
1669an
.
Giza jarduerek, itsas garraioak adibidez, kutsadura maila altuak eragin dituzte aintziran.
Ozeano Bareko izokina
sartu zen eta onuragarria izan da, baina espezie inbaditzaileak ere iritsi dira, hala nola
zebra-muskuilua
,
gobioa
eta
belar karpa
.