Antonio Tovar
Gorte frankistetako prokuradorea 1955eko maiatzaren 14a  - 1958ko apirilaren 14a - Jose Beltran de Heredia y Castano (en) → Hautetsia: Gorte Frankisten 5. Legegintzaldia Gorte frankistetako prokuradorea 1952ko maiatzaren 14a  - 1955eko apirilaren 13a Hautetsia: Gorte Frankisten 4. Legegintzaldia Salamancako Unibertsitateako Salamancako Unibertsitateko Errektorea 1951ko irailaren 28a  - 1956ko abuztuaren 21a Gorte frankistetako prokuradorea 1949ko maiatzaren 13a  - 1952ko apirilaren 5a ← Esteban Madruga Jimenez (en) Hautetsia: Gorte Frankisten 3. Legegintzaldia Gorte frankistetako prokuradorea 1946ko maiatzaren 12a  - 1949ko apirilaren 6a Hautetsia: Gorte Frankisten 2. Legegintzaldia Gorte frankistetako prokuradorea 1943ko martxoaren 16a  - 1946ko apirilaren 24a Hautetsia: Gorte Frankisten 1. Legegintzaldia katedradun
Bizitza
Jaiotza	Valladolid ,  1911ko maiatzaren 17a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril ,  1985eko abenduaren 14a  (74 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Valladolideko Unibertsitatea Berlingo Humboldt Unibertsitatea Unibertsitate Zentrala Real Centro Universitario Escorial-Maria Christina (en) Salamancako Unibertsitatea
Doktorego ikaslea(k)	Angel Montenegro Duque
Hizkuntzak	gaztelania euskara katalana
Irakaslea(k)	Cayetano de Mergelina y Luna (en) Manuel Gomez-Moreno Ramon Menendez Pidal
Jarduerak
Jarduerak	historialaria , hizkuntzalaria , idazlea , unibertsitateko irakaslea , kazetaria , politikaria eta filologoa
Parte-hartzailea Q5824539
Lantokia(k)	Madril  eta  Tubingen
Enplegatzailea(k)	Madrilgo Unibertsitatea Salamancako Unibertsitatea National University of Tucuman (en) Buenos Airesko Unibertsitatea Tubingengo Unibertsitatea Illinoisko Unibertsitatea
Jasotako sariak	ikusi Sant Jordiren gurutzea  (1982) [[]]  (1984) Hanseatic Goethe Prize  (1981) honorary doctor of the University of Munich  (1953) Honorary Doctorate of University of Buenos Aires  (1954) Doctor honoris causa of the University of Dublin  (1979) honorary doctorate of Seville University  (1980) Alfontso X.a Jakitunaren Ordenako Gurutze Handia  (1954) Cisneros Ordenaren Gurutze Handia  (1950) Commission of the Imperial Order of the Red Arrows  (1939)
Kidetza	Real Academia Espanola Euskaltzaindia Zientzia eta Humanitateen Heidelbergeko unibertsitatea Zientzia eta Humanitateen Heidelbergeko unibertsitatea

Antonio Tovar Llorente ( Valladolid , Espainia , 1911ko maiatzaren 17a ? Madril , Espainia, 1985eko abenduaren 13a ) filologoa , hizkuntzalaria eta historialaria izan zen. Filologia klasikoari eman zizkion ikasketak, bai eta beste hainbat hizkuntzari ere, haien artean, euskarari : egun, haren Diccionario Etimologico de la Lengua Vasca argitaratzen da, Manuel Aguden eta Koldo Mitxelenaren laguntzarekin egina. Horrez gain, indoeuropar hizkuntzak , aitzinindoeuropera , Iberiar penintsulako antzinako hizkuntzak (adibidez, iberiera ) eta amerindiar hizkuntzak ere ikertu zituen. Dozena bat hizkuntzatan mintzatzen zen, eta beste 150 ere ulertzen zituen.

Bizitza [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Aita notario zuenez, Euskal Herrian eta Villenan ( Alacant ) bizi izan zen, eta batean euskara eta bestean valentziera ikasi zituen. Zuzenbidea El Escorialeko Maria Cristina Unibertsitatean, Historia Valladolideko Unibertsitatean eta Filologia Klasikoa Madril , Paris eta Berlinen ikasi zituen.

Gerra zibila [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Gaztetan Federacion Universitaria de Estudiantes izeneko talde errepublikanoko presidentea izan bazen ere, Espainiako Gerra Zibila hasi eta berehala falangista bihurtu zen, Dionisio Ridruejo adiskideak bultzatuta. Gerran, Radio Nacional de Espanaren arduraduna izan zen.

Gerraostea [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Ridruejori elkartuta eta Ramon Serrano Sunerren abaroan, 1940ko abendutik 1941eko apiril arte Prentsa eta Propagandako idazkariorde kargua bete zuen. Noizbehinka, Serrano Sunerrekin batera Alemaniara bidali zuten, eta Hitler ezagutzeko aukera izan zuen. Horrela, 1940ko irailaren 13an, Francoren ordezkari berezi gisa Ramon Serrano Sunerrekin Alemaniara bidaiatu zuen, nazionalsozialismoaren aldeko batzuk lagun zituela: Demetrio Carceller Segura , Miguel Primo de Rivera Urquijo , Dionisio Ridruejo , Manuel Halcon eta Miguel Mora Figueroa .

Katedratikoa eta errektorea [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Bizitza politikotik aldenduta, oposizioak atera ( 1942 ) eta Latineko katedra lortu zuen Salamancako Unibertsitatean . eta handik aurrera irakaskuntzari eta ikerketari lotu zitzaien. Urte berean, Consuelo Larrucearekin ezkondu zen. Ruiz-Gimenezen ministroaldian (1951-1956), Salamancako Unibertsitateko errektore izendatu zuten. Postu hori zuela, Unibertsitateko VII. mendeko ospakizunak antolatu zituen: munduko unibertsitate garrantzitsuenetako errektoreak bertaratu ziren, bai eta Salamancako kaleetan desfile gogoangarria egin ere, janzki tradizionalak zeramatzatela.

Espainiako lehen euskal katedra sortu zuen, Lengua y Literatura Vascas , euskal hizkuntza eta literaturari buruzkoa, batik bat. Hartarako, besteak beste Koldo Mitxelena deitu zuen.

Buenos Airesko (1948-49) eta San Miguel de Tucumango (1958-59) unibertsitateetan irakasle aritu zen, eta Argentina iparraldeko hizkuntza indigenak aztertzen. Bere lanari jarraipena emango zion eskola bat sortzen saiatu zen. 1963an , politika zela eta, Espainiatik ihes egin zuen, eta Illinoisko Unibertsitatean irakasle izendatu zuten. 1965ean Madrilgo Complutense Unibertsitatean katedra lortu zuen. Hala ere, ez zuen luze iraun: Tierno Galvan , Jose Luis Lopez Aranguren , Garcia Calvo eta Montero Diaz irakasleak bota zituztenean, berak ere dimititu zuen. Gero, berriro Estatu Batuetan eta Tubingenen ( Alemania ) ekin zion irakasteari, 1979an erretiratu arte.

Filologia klasikoari eman zizkion ikasketak, bai eta beste hainbat hizkuntzari ere, haien artean, euskarari : egun, haren Diccionario Etimologico de la Lengua Vasca argitaratzen da, Manuel Aguden eta Koldo Mitxelenaren laguntzarekin egina. Horrez gain, indoeuropar hizkuntzak , aitzinindoeuropera , Iberiar penintsulako antzinako hizkuntzak (adibidez, iberiera ) eta amerindiar hizkuntzak ere (Salamancako Unibertsitatean, haren izena daraman amerindiar hizkuntzen katedra dago) ikertu zituen. Dozena bat hizkuntzatan mintzatzen zen, eta beste 150 ere ulertzen zituen.

Hizkuntzalaritza erkatuarekiko zaletasunak eta hizkuntzekiko zuen ikusminak, Euskal Herrian eta Valentzian bizi izanarekin batera, hispaniar filologiaren erreferentzia solido bilakatu zuten. Salamancako bihotzeko kale batek Rector Tovar izena darama, haren omenez.

Real Academia Espanolan "j" eserlekua izan zuen eta euskaltzaina ere bazen.

Liburuak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• En el primer giro (estudio sobre la Antiguedad) , Madril, Espasa Calpe, 1941.
• Vida de Socrates , Madril, Revista de Occidente, 1947.
• Estudios sobre las primitivas lenguas hispanicas , Buenos Aires, Instituto de Filologia, 1949.
• La lengua vasca , Donostia, Eusko Ikaskuntza , 1950.
• Los hechos politicos en Platon y Aristoteles , Buenos Aires, Perrot, 1954.
• Un libro sobre Platon , Madril, Espasa Calpe, 1956.
• The Ancient Languages of Spain and Portugal , New York, S.F.Vanni, 1961.
• Historia de Grecia (M. Sanchezekin batera), Bartzelona, Montaner y Simon, 1963.
• Historia del antiguo Oriente , Bartzelona, Montaner y Simon, 1963.
• Estudios sobre la Espana Antigua ( Julio Caro Barojarekin batera), Madril, CSIC-Fundacion Pastor, 1971.
• Historia de la Hispania Romana: La Peninsula Iberica desde 218 a.C. hasta el siglo V (Jose Maria Blazquezekin batera), Madril, Alianza, 1975.
• Bosquejo de un mapa tipologico de las lenguas de America del Sur , Bogota, Instituto Caro y Cuervo, 1961.
• Universidad y educacion de masas (ensayo sobre el porvenir de Espana) , Bartzelona, Ariel, 1968.
• Sprachen und Inschriften. Studien zum Mykenischen, Lateinischen und Hispanokeltischen , Amsterdam, B.R.Gruner, 1973.
• Iberische Landeskunde. Zweiter Teil. Die Volker und die Stadte des antiken Hispanien 3 liburukiak.: Betica (1974), Lusitania (1976), Tarraconense (1989, hil ondokoa).
• Einfuhrung in die Sprachgeschichte der Iberischen Halbinsel: Das heutige Spanisch und seine historischen Grundlagen , Tubingen, TBL-Verlag Narr, 1977.
• Mitologia e ideologia sobre la lengua vasca: Historia de los estudios sobre ella , Madril, Alianza, 1980.
• Relatos y dialogos de Los Matacos (chaco argentino occidental). Seguidos de una gramatica de su lengua , Madril , Int. Cultura Hispanica, 1981.
• Catalogo de las lenguas de America del Sur: con clasificaciones, indicaciones tipologicas, bibliografia y mapas (Consuelo Larrucea de Tovar emaztearekin batera), Madril, Gredos, 1984.
• Euskal hiztegi etimologikoa ( Manuel Agudekin batera), Donostia, Gipuzkoako Foru Aldundia, 1991 eta 1992.

Kanpo estekak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]