Alexandra David-Neel
(
Saint-Mande
, Frantzia,
1868ko
urriaren 24a
-
Digne-les-Bains
,
1969ko
irailaren 8a
)
orientalista
,
opera
abeslari
a,
kazetari
a,
esploratzailea
,
anarkista
, espiritualista,
budista
eta
idazlea
izan zen.
[1]
[2]
[3]
Tibeteko
hiriburua den
Lhasa
-ra (
1924
) egindako bisitarengatik da batez ere ezaguna, atzerritarrei debekatutako hirira.
[4]
Ekialdeko erlijioei, filosofiari eta bidaiei buruzko 50 liburu baino gehiago idatzi zituen.
[5]
Bere irakaspenak bere lagun eta ikasle nagusiek transmititu zituzten: Yondgen-ek eta Swami Asuri Kapila frantziarrak (Cesar Della Rosa). Bere lanak ondo dokumentatuak izan dira eta eragina izan dute
Jack Kerouac
eta
Allen Ginsberg
"
beat
" idazleengan, baita Alan Watts filosofoarengan ere.
Saint-Mande-en jaio zen, Frantzian. Alexandraren aita irakaslea izan zen eta
1848ko
iraultzaren ondoren ekintzaile errepublikanoa,
Elisee Reclus
geografo anarkistaren laguna, eta ama Alexandarentzat erlijio heziketa nahi zuen emakume katolikoa. Alexandra-k Elisee Reclus-engana maiz jo zuen bere haurtzaroan eta nerabezaroan. Horrek garaiko ideia anarkistekiko interesa sortu zion (Max Stirner,
Mikhail Bakunin
...) baita
Pour la vie
izeneko argitalpenean inspiratu zituen ideia
feministetara
ere.
Bestalde,
La Fronde-ren
doako kolaboratzailea bihurtu zen, Marguerite Durand- ek sortutako emakumeek elkarlanean kudeatutako egunkari feministan eta "Frantziako emakumeen kontseilu nazionalaren" bileretan parte hartu zuen, nahiz eta bilera horietan hartutako zenbait jarrera baztertu (adibidez., boto eskubidea), adostasunik ezagatik.
1904ko abuztuaren 4an
Tunisian
ezkondu zen Evans Neel Tunisiako burdinbideetako ingeniari nagusiarekin, Tunisiako kasinoan ezaguna eta bere maitalea zena 1900eko irailak 15etik.Haien bikote bizitzan batzuetan ekaitza sortu bazen ere, beti mantendu zuen elkarrekiko errespetu osoa. Ezkontza-bizitza 1911ko abuztuaren 9an amaitu zen Alexandrak
Indiara
(1911-1925) egin zuen bigarren bidaiaren ondorioz. Hala ere, banantze honen ondoren, senar-emazteek gutun ugari idatzi zioten elkarri, harik eta 1941eko otsailean Philippe Neel hil zen arte. Zoritxarrez, korrespondentzia horretatik Alexandra-k idatzitako gutunen kopiak baino ez dira gordetzen; badirudi senarrak idatzitakoak
Txinako Gerra Zibilean
Alexandraren estutasunengatik galdu zirela,
1940ko
hamarkadaren erdialdean.
Bere interes ideologikoak, emakume gaztea, erakarri zuen hasieratik,
Tibeten
egin zituen bidai ospetsuen eta egonaldi luzeen bidez
,
ezagutza handia lortu zuen
lama budistengandik
. Alexandrak urte luzeak eman zituen ikasten eta, bere jakin-minak, gehiago jakitera bultzatzen zuen, bere ezagutza jasotzeko.
Alexandrak argitaratu zuen
Magic and Mystery in Tibet l
liburuan, jaso zituen bizipenak. "Interesgarria da kasu horietan beste pertsona batzuek norberak sortutako pentsamendu-formak ikustea"- deklaratu zuen
antropologoak
Parisko
Geografia Elkarteak
urrezko domina
eman zionean eta
Ohorezko Legioko
zalduna izendatu zutenean.
[6]
"Tulpak gure pentsamenduen eta emozioen gauzatze fisikoa dira. Zenbat eta pentsamendu, emozio eta sinesmen gehiago elkartu, orduan eta errealitate handiagoarekin erakutsiko da gauzatze hori" gehitu zuen.
Alexandrak asko idatzi zuen Parisera itzuli ondoren Tibeten izan zituen buruko sorkuntza hauei eta beste esperientzia bikain batzuei buruz, Atentzioa eman zion, halaber, lamek zenbat kilometro egin zitzaketen somnanbulu nekatu gabe.
[7]
Borrokalari handi gisa, azken bidaia bat egin zuen 100 urterekin Himalaia ezagutzeko.
[4]
Alexandra erromesez inguratutako argiztapenaren bila zebilenean. Zalantzarik gabe, aurkikuntzari eskainitako bizitza izan zen. Halakoxea izan zen Alexandrak bere bizitzan beste guztia bigarren maila batean utzi baitzuen. Indiako egonaldi batean bere senarraren heriotzaren berri ematen zion telegrama bat jaso zuen.
[7]
Senarrak oso maiz izan zituen gutunak berarekin, haren bidaiek beti urruntzen baitzuten.. Alexandrak telegrama irakurri zuenean, ingurukoei esan zien garai hartan: "Senar zoragarria eta nire lagun onena galdu ditut". Ez dakigu hura galtzeaz ari ote zen, hil zelako, edo berria irakurtzen ari zenean hogeita zortzi urte zeramatzala senarra ikustera hurbildu gabe konturatuta zelako izan ote zen.
"Abentura izango da nire izateko arrazoi bakarra", esan zuen behin, erronka berri batean murgildu aurretik.- Alexandra emakume erronkazalea zen. Behin, kobazulo batean bi urte luze pasatzea erabaki zuen eta denbora guztia meditaziora dedikatuta jardun zuen. Bere irakaslearen laguntzarekin, Alexandrak tibetar eta
Tantrismo
budista ikasi zuen itsas mailatik 4.000 metrora eta izoztuta hiltzeko zorian egon zen, kotoizko tunika mehea soinean zuela. Berarentzat, zirraragarria izan zen. "Gogorra izango da, baina izugarri interesgarria" esan zien esploratzaileak bere lagunei haitzuloan sartu aurretik.
Bere erresistentzia Alexandrak zuhurki prestatzen zuen zerbait zen, ez zuen nahi praktika bakar batek ere porrot egiterik muga fisikoren baten ondorioz. Hori dela eta, egunero 40 kilometro egiten zituen oinez. Antropologoa muturreko tenperaturak, animalia basatiak, gosea eta gaixotasunak gainditzeko gai izan zen. "Begiratzen eta sentitzen dakienarentzat, bizitza libre honen minutu bakoitza benetako loria da" aitortzen zien hunkituta bere jarraitzaileei, eskale jantzita, aurpegia kedarraz belztuta eta ilea tinta txinatarrez ilunduta.
Oharra : Argitaletxeen izenburuak eta izenak gaur egungoak dira.
Bibliografia formalagoa nahi izanez gero, joan adierazitako gune ofizialera
infra
.
- 1898:
Pour la vie
- reflexions sur tous les faits de societe (Editions ≪ les nuits rouges ≫)
- 1909:
Le feminisme rationnel
(Editions ≪ les nuits rouges ≫)
- 1911:
Le Modernisme bouddhiste et le bouddhisme du Bouddha
(Alcan)
- 1921:
Le Bouddhisme du Bouddha
(Editions du Rocher)
- 1927:
Voyage d'une Parisienne a Lhassa
(Plon)
- 1929:
Mystiques et magiciens du Tibet
(Plon)
- 1930:
Initiations lamaiques
(Pygmalion)
- 1930:
Arsenia Trueba
- 1931:
La Vie surhumaine de Guesar de Ling : L'Iliade des Tibetains
(Editions du Rocher) - Yongden lamaren laguntzarekin
- 1933:
Au pays des brigands-gentilshommes
(Plon)
- 1935:
Le Lama aux cinq sagesses
(Plon)
- 1938:
Magie d'amour et magie noire. Scenes du Tibet Inconnu
(Plon)
- 1939:
Le Bouddhisme : ses doctrines et ses methodes
(Editions du Rocher)
- 1940:
Sous des nuees d'orage
(Plon)
- 1949:
Au cœur des Himalayas : le Nepal
(Pygmalion)
- 1951:
Astavakra Gita
- reedite (date non connue) en un volume unique ≪
Astavakra Gita - Avadhuta Gita
, poema sanskritoak vedantinos ≫ (Editions du Rocher)
- 1951 :
Les Enseignements secrets des bouddhistes tibetains, la vue penetrante
(Pygmalion)
- 1951 :
L'Inde hier, aujourd'hui, demain
, edizio berria 1969an
L'Inde ou j'ai vecu
(Plon) izenburuarekin
- 1952:
Textes tibetains inedits
(Pygmalion)
- 1953:
Le Vieux Tibet face a la Chine nouvelle
(Plon)
- 1954:
La Puissance du neant
, eleberria Yongden lamarena, A. D.-N. (Plon) izulpena
- Grammaire de la langue tibetaine parlee
- 1958:
Avadhuta Gita
- berrargitaratua ≪
Astavakra Gita - Avadhuta Gita
, poema sanskritoak vedantinos ≫ (Editions du Rocher)
- 1958:
La connaissance transcendante
(Pygmalion)
- 1961:
Immortalite et reincarnation
(Editions du Rocher)
- 1964:
Quarante siecles d'expansion chinoise
(Plon)
- 1970:
En Chine - l'Amour universel et l'Individualisme integral
(Plon) - Hil ondorengo edizioa
- 1972:
Sortileges du mystere
(Plon) - Hil ondorengo edizioa
- 1975:
Vivre au Tibet: cuisine, traditions et images
(ed. Robert Morel, Apt) - Hil ondorengo edizioa
- 1986 :
La Lampe de sagesse
(Editions du Rocher)
- 1998:
Pour la vie, et autres textes libertaires inedits, 1895-1907
, presento Joelle Desire-Marchand (Editions Les Nuits Rouges)
- 1999:
Grand Tibet et vaste Chine
(Plon), 1139 p., ISBN 2-259-19169-X (rassemble plusieurs de ses livres:
Au pays des brigands gentilshommes
,
Voyage d'une Parisienne a Lhassa
,
Sous des nuees d'orage
(incorrectamente titulado
Sous une nuee d'orage
sur la couverture),
A l'ouest barbare de la vaste Chine
,
Le vieux Tibet face a la Chine nouvelle
), et comporte une ≪ Notice biographique : Alexandra David-Neel. Ecrivain - Orientaliste - Exploratrice ≫, ecrite par Marie-Madeleine Peyronnet et Franck Treguier) -
- 2000:
Correspondance avec son mari, edition integrale 1904-1941
(Plon), postumo, reprenant les deux volumes publies precedemment :
- 1975:
Journal de voyage : Lettres a son mari, 11 aout 1904 - 27 decembre 1917. Vol. 1
(Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)
- 1976:
Journal de voyage : Lettres a son mari, 14 janvier 1918 - 31 decembre 1940. Vol. 2
(Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)
- 2000:
Le feminisme rationnel
(articles inedits du journal
La Fronde
), suivi par
Les femmes, ces immigrees de l’interieur
, de Catherine Lafon (Editions Les Nuits Rouges)
- 2003:
Feministe et libertaire. Ecrits de jeunesse
(compilation des deux parutions precedentes, 1998 et 2000) (Editions Les Nuits Rouges)
- 2020:
La India en que vivi
(La Linea del Horizonte Ediciones)
- Jeanne Denys,
Alexandra David-Neel au Tibet (une supercherie devoilee)
, La Pensee universelle, 1972, 231 p.
- Marie-Madeleine Peyronnet,
Dix ans avec Alexandra David-Neel
, Plon, 1973 (reeditado 1998)
- (en ingles) B. Norwick, Alexandra David-Neel's Adventures in Tibet, Fact or Fiction?, in The Tibet Journal 1 ( 3 & 4) otono 1976, pp. 70-74
- Jacques Brosse,
Alexandra David-Neel
, Retz, 1978, (reedito Albin Michel, 1991)
- Le Tibet d'Alexandra David-Neel
, album de fotos, Plon, 1979
- Jean Chalon,
Le lumineux destin d'Alexandra David-Neel
, Librairie academique Perrin, 1985, ISBN 2-262-00353-X
- (en ingles) Ruth Middleton, Alexandra David-Neel,
Portrait of an Adventurer
, Shambhala, Boston, 1989
- Eric Le Nabour,
Alexandra David-Neel
, Lattes-Ushuaia, 1992
- Joelle Desire-Marchand,
Les itineraires d'Alexandra David-Neel
, Arthaud, 1996 (argitalpen berria 2004)
- Joelle Desire-Marchand,
Alexandra David-Neel
, Arthaud, 1997
- (en ingles) Barbara Foster & Michael Foster,
The Secret Lives of Alexandra David-Neel: A Biography of the Explorer of Tibet and Its Forbidden Practices
, Woodstock, The Overbook Press, 1998
- Joelle Desire-Marchand,
Tibet, voyage a Lhassa, sur les traces d'Alexandra-David Neel
(fotos de Stefano Ponsotti), Arthaud, 2004
- Joelle Desire-Marchand,
Alexandra David-Neel. Vie et voyages. Itineraires geographiques et spirituels
, Artaud, 2009 (2. argitapena)
- Gilles van Grasdorff,
Alexandra David-Neel
, Pygmalion, 2011, ISBN 2-7564-0416-0
- Gwenaelle Abolivier,
Alexandra David-Neel, une exploratrice sur le toit du monde
, Editions Ados d'ane, 2012
*
Alexandra David-Neel - J'irai au pays des neiges