Zer da berrikuntza eta nola neurtu behar da? Berrikuntza jardueren eskala, enpresa berritzaileen ezaugarriak eta berrikuntzan eragin dezaketen barne faktore eta sistemikoak ezagutzea ezinbestekoa da, berrikuntza sustatzera zuzendutako politikak bilatu eta aztertzeko
[3]
.
1991
ean,
Oslo
ko hiria lekuko izan zen ELGAko (
Organisation for Economic Co-operation and Development
) Zientzia eta Teknologiako aditu nazionalen lan-taldeko profesionalen lehen komunitateak, negozioen berrikuntza kontzeptualizatzeko eta neurtzeko moduaren adierazleak adosten. Jarraibide hauek,
1992
an argitaratu ziren lehenengo aldiz Osloko Eskuliburua izenarekin.
Europar Batasuna
k babestu egin zuenez, proban jarri zen berrikuntzaren inguruko datuak bildu eta erabiltzeko
[4]
. Eskuliburuaren proposamenen adopzio eta difusio azkarra eman zen, ELGAren eta Europar Batasunaren barnean zein kanpoan, nazioarteko erreferentziako gida bilakatuz. Balio horren adierazlea da ekimena; izan ere, orain arte 80 herrialde baino gehiagotan egin dira berrikuntza-inkestak
[5]
.
2018
an argitaratu zen laugarren
edizioa
, eskuliburua eguneratuz, berrikuntzarekin lotutako fenomeno sorta zabalagoa kontutan hartzeko, eta baita ELGAko herrialdeetan eta bazkideen ekonomia eta erakundeetan, berrikuntza inkesten azken txandetatik lortutako
esperientzia
ere.
2018. edizioak erabiltzaileen
eboluzioa
ren eta
esperientzia
praktiko metatuen islapenaren inguruko orientabide hobeak ditu. Enpresa-sektoretik kanpo berrikuntza neurtzeko laguntzari eskainitako
material
berria biltzen du, negozioen berrikuntzaren barruko eta kanpoko gidariak ulertzen ditu, baita enpresaren berrikuntza garrantzitsuena ere
[6]
. Eta berrikuntza datuak estatistiketarako eta analisietarako hobeto erabiltzeko aukera eskaintzen du.
Halaber, Eskuliburu estatistiko gisa, bertsio elektronikoa doakoa da,
arakatze
ko eta deskargatzeko goiko taulan edo ELGAko iLibrary-n.
Osloko Eskuliburuaren
funts
ezko
oinarria
berrikuntza neurtzea posible dela da. Neurgarritasun eskakizuna betetzeko, ezinbesteko irizpidea da kontzeptuak, definizioak eta
sailkapen
ak hautatzea. Ezaugarri honek eskuliburu hau beste
dokumentu
batzuetatik aparte geratzen da.
Berrikuntza
termino
ak jarduera eta emaitza adieraz ditzake. Eskuliburuak bi definizioak ematen ditu.
Berrikuntzaren
definizio orokorra
honako hau da:
"
Berrikuntza produktu edo prozesu berri edo hobetu bat da (edo horien
konbinazioa
), aurretik zeuden produktuak edo prozesuak nabarmen bereizten dituena, eta balizko erabiltzaileen (
produktu
a) eskuragarri jarri dena edo unitateak (
prozesu
a) erabili dituena.
"
[7]
Kontzeptua berez subjektiboa izan arren,
aplikazioa
nahiko objektiboa eta konparagarria da, berritasun eta
erabilgarritasun
erako erreferentzia puntu komunak aplikatuz.
Horrek herrialde desberdinetako enpresentzako berrikuntza eta lotutako jarduerei buruzko datu konparatiboen bilketa eta berri ematea errazten du, industria eta tamaina zein
egitura
desberdinetako enpresak izan arren, produktu bakarreko enpresa txikietatik hasita,
ondasun
edo zerbitzu ugari sortzen dituzten multinazional handien enpresetaraino.
Produktu eta negozio-prozesu
baten oinarrizko berrikuntza definizioak honako hauek dira:
[8]
"Produktuen berrikuntza, merkaturatu den enpresaren aurreko ondasun edo zerbitzuetatik nabarmen aldatzen den ondasun edo zerbitzu berri bat da."
"Negozio-prozesuaren berrikuntza bat, negozio-prozesu berria edo hobetua da, enpresaren aurreko negozioarengandik nabarmen aldatzen dena, eta enpresako arlo baten edo gehiagotan erabiltzen dena."
Negozio-prozesuaren berrikuntzak enpresaren sei
funtzio
desberdinetan daude. Bi eginkizun enpresaren
ekoizpen
jarduera
nagusiari buruzkoak dira, produktuak ekoiztu eta salmentarako entregatzea, eta gainerako laurak
laguntza
-
eragiketa
ri dagozkien funtzioak.
Berrikuntzaren neurketa
aldatu
Ondorengo boi atalak garatzen ditu Eskuliburuak: berrikuntza
estatistike
tarako sarrera, eta berrikuntza neurtzeko
kontzeptu
ak. Zortzi jarduera mota ezberdin identifikatzen ditu, enpresek berrikuntzaren arloan egin ditzaketenak, nahiz eta batzuk beste arloetara ere bideratu daitezke. Honakoak dira: I+G+b jarduerak,
ingeniaritza
,
diseinua
eta
sormen
ezko bestelako jarduerak,
marketin
eta
marka
berdintasuneko jarduerak,
jabetza intelektuala
ri (IP) lotutako jarduerak
[9]
,
langile
en prestakuntza jarduerak,
software
-garapena eta
datu-base
aren jarduerak,
aktibo
materialak eskuratzea edo errentatzearekin lotutako jarduerak, eta berrikuntza kudeatzeko jarduerak.
Berrikuntza jardueren
antolamendu
a asko aldatzen da enpresen artean. Zenbait enpresek ondo zehaztutako berrikuntza
proiektu
edo programen bidez kudeatzen dituzte beren berrikuntza jarduerak,
aurrekontu
espezializatuekin; horientzat, berrikuntza bat bitarteko edo amaierako
mugarri
bat da. Beste enpresa batzuk ordea, beren berrikuntza jarduerak ohiko negozioetan integratzen dituzte, eta beren produktuak eta negozio prozesuak etengabe hobetzeko lan egin dute, berrikuntza jardueren bidez.
[10]
Kasu biak kontutan hartuz, Osloko Eskuliburuak sei kapitulutan zehazten ditu enpresen berrikuntza neurtzeko
kontzeptu
ak eta
definizio
ak, enpresen berrikuntzako jardueren neurketa, berrikuntzarako negozio
gaitasune
n neurketa, negozioen berrikuntza eta
ezagutza
fluxu
ak, enpresen berrikuntzan eragina duten kanpoko
faktore
en neurketa, eta rnpresen berrikuntzaren helburuak eta emaitzak.
[11]
Estatistikak biltzeko metodoak
aldatu
Eskuliburua berrikuntzari buruzko estatistika-datuen
ekoizle
ei eta baita
erabiltzaile
aurreratuei ere zuzenduta dago, denek ulerditzaten berrikuntza datuak nola sortzen diren.
[12]
Horretarako hiru arlo garatzen ditu, hots, negozioen berrikuntzari buruzko datuak biltzeko metodoak, berrikuntza neurtzeko objektu metodoa, eta berrikuntzako datuak erabiltzeko
adierazle
estatistikoak eta analisiak.
Eskuliburua nazioarteko
baliabide
ezinbesteko bilakatu da,
UNESCO
k,
Munduko Bankua
k eta hainbat eskualdeko garapenerako bankuak egindako ekarpenei esker. ELGA bezala, biziki hartu dute konpromisoa berrikuntzari zuzendutako inbertsioak laguntzeko,
garapen
ekonomikoa eta soziala bultzatzearen oinarrian daudelako.