Francisco Cabarrus Lalanne
(
Baiona
,
1752ko
urriaren 8a
-
Sevilla
,
1810eko
apirilaren 27a
) euskal jatorriko
Espainiako
ministroa eta finantza-gizona izan zen.
Karlos III.aren
erreforma-politikan esku hartu zuen, eta
San Carlos Bankua
sortu zuen (1782).
Caracasko Gipuzkoar Errege Konpainiako
akzioduna eta zuzendaritza-batzordeko kidea izan zen.
Teresa Cabarrusen
aita zen, eta
Pierre-Etienne
ren anaia.
Gipuzkoar Konpainia hura deuseztatu eta
Asiarekiko
merkataritzan arituko zen beste konpainia bat sortzea proposatu zuen,
1784an
, San Carlos Bankuko konpainiaren gordailuak baliatuz. Handik urte betera, hogeita bost urtez Asiarekiko merkataritzaren monopolioa izan zuen
Filipinetako Konpainia
bilakatu zen. San Carlos bankutik Mexikotik zetorren zilarraren kontrabando negozio bat antolatu zuen, "Txanponaren Etxea" (
gaztelaniaz
:
La Casa de la Moneda
) deitzen zen kontrabandista sare baten bidez zilarra
Cadiztik
Baionara ateratzen zuen
[1]
.
1789
. urtean konde-titulua eskuratu zuen. Ideia entziklopedisten aldekoa zen. Bere etsaiek
Inkisizioaren
aurrean salatu zuten, eta bi urtez egon zen espetxean (1790-1792),
Godoyk
askatu zuen arte; bere aurkako salaketa 1788an Frantziako
zor publikoa
erostea izan zen
[1]
. 1797. urtean, Espainiaren ordezkari ahaldun izendatu zuten Europako bake-bilkuretan.
1798
. urtean, Finantza Batzordeko buru izendatu zuten, eta, Espainiako ekonomiaren krisia gainditzearren, eliza-ondasunen desamortizazio-prozesua bizkortu zuen.
1800. urtean, berriz, gortetik urrundu zuten, beste
frantsestu
asko bezala.
1808an
,
Fernando VII.ak
politikan aritzeko baimena eman zion. Handik hilabete gutxira,
Josef Bonaparteren
gobernuko dirubideetako idazkaria izan zen.