Extremadurako fala
, ezagunagoa
fala
gisa eta
Extremadurako galiziera
ere deitua,
Cacereseko
Jalamako ibarrean
(
Valle de Jalama
gaztelaniaz
edo
Val de Xalima
falaz) egiten den mintzaira da.
Extremadurako hizkuntzen
artean, bertakoa kontsideratu daitezkeen bien artean bat da hau, bestea
extremadurera
litzatekeelarik, hizkuntza desberdina.
Galiziera
eta
portugesaren
?hizkuntza talde galaikoportugesaren? aldaera da, jatorri guztiz ezaguna ez daukana, eta gertaera historiko jakinek eragindakoa. Gertaera horien artean, Jalama ibarrera bultzatutako
galiziar
jatorriko migrazioa dago, nahiz eta autore guztiek ez duten bat egiten hipotesi horrekin.
Extremadurako falaren izaera
aldatu
Falazko seinalea As Ellas/Eljas-en.
Hizkuntza horren izaera eta sailkapena gai eztabaidatua da. Hau da, autore batzuen ustez,
galizieraren
aldaera da, baina beste batzuek ezaugarri propioak hartu dituen hizkuntza dela diote, hizkuntza-talde galaikoportugesaren partaidea. Falaren hiztun gehienek ez dute bat egiten beraien hizkuntza
galiziera
delako iritziarekin
[1]
.
1992an
, Jose Enrique Gargallo Gil
Bartzelonako
Unibertsitateko irakasleak falaren hiztunen artean ikerketa soziolinguistiko bat egin zuen, familia esparruko
gaztelaniaren
erabilera aztertuz:
1993an
,
Revista Alcantara
aldizkariaren 30. zenbakian, Jose Luis Martin Galindok eginiko azterketa bat argitaratu zuten. Bertan, San Martin de Trevejon falaren autoidentifikazioaz galdetu zuen; hau da, herritarren ustetan fala zer zen galdetu zuen:
- gaztelaniaren dialektoa:?% 13
- portugesaren dialektoa:?% 20
- berezko hizkuntza:?% 67
Kontuan izan behar da, hala ere, 960 biztanletik 20k hartu zutela parte azterketa horretan, eta
galiziera
edo
galizieraren dialektoa
aukerak ez zitzaiela aurkeztu. Hori ez da harritzekoa, garai hartan fala galiziera zenik ez baitzen kontuan hartutako hipotesia ere.
1994an
, beste ikerketa baten arabera, elkarrizketa egindakoen?% 80k gaztelaniaz eskolan ikasi zuen eta etxeko erabileraren ehunekoa ondokoa zen:
- % 100ek zioen falaz egiten zutela seme-alabekin Eljas-en.
- % 85ek San Martin de Trevejon.
- % 73k Valverde del Fresnon.
San Martin de Trevejo/Sa Martin de Trevelluko seinalea.
Extremadurako falak izen asko hartzen ditu bere hiztunen artean:
fala de Xalima
,
fala de us tres lugaris
,
(a) nosa fala
,
xalimegu
edo
chapurreau
(gutxiespenez, Valverde-n). Era berean,
galego de Estremadura
ere izendatzen da,
Galizian
batez ere. Galiziako intelektualen artean, gainera,
valego
izendapena ere erabiltzen dute batzuek.
Halaber, herrien arabera hiru aldaera daude:
Lagarteiru
(As Ellasekoa),
Manegu
("sanmartinegu"ren txikitzailea, Sa Martin de Trevellukoa) eta
Valverdeiru
(Valverdi du Fresnukoa).
Hiztunak 10.500 bat dira, gutxi gorabehera.
Jalamako ibarra
Caceresko probintziaren
ipar-mendebaldean dago,
Portugalgo
mugaldean.
Hiru udalerri hartzen ditu barne:
- Valverde del Fresno/Valverdi du Fresnu: 2.576 biztanle (
2006
).
- Eljas/As Ellas: 1.081.
- San Martin de Trevejo/Sa Martin de Trevellu: 927.
- ↑
Ethnologue
,
"The speakers do not identify with the Galicians", "Speakers do not want orthography to be like Galician"
,