Euskal Herria aldatu

• 1939 ? Lisboa-Paris ibilbidea egiten zuen Sud Express izeneko gaueko trena Ormaiztegin errailetatik irten eta hiru hildako izan ziren.
• 1939 ? Iruneko Euskal Jai pilotalekua kartzela bihurtu zuten frankistek.
• 1978 ? Tolosako geralekuaren eta geltokiaren artean 55 tona azido zianhidriko zeraman trena errailetatik atera zen eta hondamendi izugarri bat gertatzeko zorian egon zen .

Mundua aldatu

• 364 ? Bere anaiak Valente Ekialdeko erromatar enperadorea izendatu zuen.
• 2005 ? 8,7 graduko lurrikara Sumatrako kostaldean.
• 2016 ? Dublin hirian 1916ko Irlandako Pazko Matxinadaren 100. Urteurrena ospatu zen.

Euskal Herria aldatu

• 1999 ? Martxoaren 19an Irunean hasitako 11. Korrikari amaiera eman zitzaion Donostian .
• 2004ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Xabier Silveirak jantzi zuen txapela bigarren aldiz.
• 2015 ? Julio Sotok 2015eko Nafarroako Bertsolari Txapelketa irabazi zuen hirugarren aldiz.
• 2016 ? Euskal Herriko Idazleen Biltzarra Lapurdiko Sara udalerrian ospatu zen.

Mundua aldatu

• 1963 ? Il Gattopardo ("Lehoinabarra") filma estreinatu zen, Luchino Viscontik zuzendu eta Burt Lancaster , Alain Delon , Claudia Cardinale , Serge Reggiani , Mario Girotti eta Pierre Clementi aktoreek antzeztu zuten.
• 1980 ? The Changeling ("Ordezkoa") filma estreinatu zen, Peter Medakek zuzendu eta George C. Scott , Trish Van Devere , Melvyn Douglas , John Colicos , Jean Marsh , Helen Burns eta Madeleine Sherwood aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria aldatu

Mundua aldatu

Euskal Herria aldatu

2010 ? Jose Maria Mendizabal aizkolaria hil zen, Tolosan Olasagastiren aurka zuen apustuan egindako ahaleginaren ondorioz.

Mundua aldatu

• 1910eko Bost Nazioen Txapelketa : Ingalaterra txapeldun.

Euskal Herria aldatu

• 1833 ? Justo Egozkue , nafar geologo eta ingeniaria (h. 1900 ).
• 1847 ? Ramos Azkarate , euskal idazlea (h. 1904 ).
• 1872 ? Jose Sanjurjo , nafar militarra (h. 1936 ).
• 1899 ? Juan Iruretagoiena , gipuzkoar idazle, antzerkigile eta itzultzailea (h. 1982 ).
• 1908 ? Juan Uribe Echevarria , txilen aritutako bizkaitar irakasle, idazle eta ikertzailea (h. 1988 ).
• 1912 ? Jose Maria Abrego , Abrego II.a , nafar erremontelaria.
• 1921 ? Juan Maria Olaizola , gipuzkoar teologoa eta historialaria (h. 1998 ).
• 1935 ? Eusebio Velez , arabar txirrindularia (h. 2020 ).
• 1939 ? Nikolas Segurola , euskal artzain, fraide eta bertsolaria (h. 2023 ).
• 1940 ? Jose Luis Azkona , nafar apaiza, Marajoko apezpikua.
• 1942 ? Luis Felipe Areta , gipuzkoar atleta ohi eta apaiza, kirolari moduan luzera jauzian eta jauzi hirukoitzean aditua.
• 1954 ?
  • Josean Gomez , gipuzkoar zinema ekoizlea.
  • Ana Gorrono , bizkaitar mediku eta politikaria.
• 1956 ? Luis Maria Lasurtegi , gipuzkoar arraunlari ohia.
• 1960 ? Estefania Beltran de Heredia , EAJko arabar politikaria.
• 1961 ? Juan Mari Aburto , bizkaitar politikaria, Bilboko alkatea .
• 1966 ?
  • Peio Egana, Egana II.a , nafar pilotari ohia.
  • Imanol Murua Uria , gipuzkoar idazle, kazetari eta unibertsitateko irakaslea.
• 1967 ? Mikel Loinaz , gipuzkoar futbolari ohia.
• 1970 ? Joxemiel Bidador , euskal dantzaria, idazlea, ikertzailea, filologoa, irakaslea eta historialaria (h. 2010 ).
• 1971 ? Bakartxo Tejeria , Villabonako alkate ohia eta Eusko Legebiltzarreko mahaiburua .
• 1973 ?
  • Amaia Gabantxo , bizkaitar idazlea, flamenko abeslaria eta euskal literaturan espezializatutako itzultzailea.
  • Gorka Kortina , bizkaitar futbolari ohia.
• 1975 ? Noelia Oses , bizkaitar matematikaria eta ikertzailea.
• 1979 ? Jon Inarritu , bizkaitar politikaria.
• 1981 ? Javier Hurtado , espainiar politikaria, Eusko Jaurlaritzako Turismo, Komertzio eta Kontsumoko sailburua, Madrilen .
• 1982 ? Jon Plazaola , gipuzkoar zinema eta antzerkiko zuzendaria eta gidoilaria.
• 1989 ?
  • Jon Aberasturi , arabar txirrindularia.
  • Aitziber Saldias , gipuzkoar idazle eta itzultzailea.
• 1990 ? Julen Bollain , gipuzkoar ekonomialaria, oinarriko errenta unibertsalean aditua.
• 1994 ? Aritz Elustondo , gipuzkoar futbolaria.
• 1997 ? Cristian Sanz Diaz , bizkaitar futbolaria.
• 2003 ? Unax Agote , gipuzkoar futbolaria.

Mundua aldatu

• 1472 ? Frai Bartolomeo , italiar margolaria (h. 1517 ).
• 1515 ? Avilako Santa Teresa , espainiar karmeldar lekaime eta poeta (h. 1582 ).
• 1592 ? Comenius , Moraviako irakasle, zientzialari, hezitzaile eta idazlea (h. 1670 ).
• 1616 ? Margaret Scott , Salem-eko sorginkeria prozesuetan sorginkeria leporatuta urkatu zuten emakumea (h. 1692 ).
• 1638 ? Fredrik Ruysch , holandar sendagilea (h. 1731 ).
• 1660 ? Arnold Houbraken , herbeheretar margolari eta idazlea (h. 1719 ).
• 1731 ? Ramon de la Cruz , espainiar antzerkigilea (h. 1795 ).
• 1736 baitatua ? Rudolf Erich Raspe , alemaniar idazle, liburuzain eta zientzialaria (h. 1794 ).
• 1750 ? Francisco de Miranda , venezuelar militar, politikari eta iraultzailea (h. 1816 ).
• 1814 ? Galen Clark , kanadar-estatubatuar kontserbazionista eta idazlea (h. 1910 ).
• 1817 ? Francesco De Sanctis , italiar idazlea (h. 1883 ).
• 1819 ? Roger Fenton , britainiar argazkilaria (h. 1869 ).
• 1838 ? Jean-Paul Laurens , frantziar margolari eta eskultorea (h. 1921 ).
• 1840 ? Emin Paxa , alemaniar bidaiaria eta kolonizatzailea (h. 1892 ).
• 1851 ? Bernardino Machado , Portugalgo presidentea (h. 1944 ).
• 1862 ? Aristide Briand , frantziar politikaria, 1926ko Bakearen Nobel Saria (h. 1932 ).
• 1868 ? Maksim Gorki , errusiar idazlea eta iraultza boltxebikearen aldeko aktibista (h. 1936 ).
• 1872 ? Ingolf Elster Christensen , norvegiar politikaria (h. 1943 ).
• 1879 ? Terence MacSwiney , irlandar nazionalista, idazlea, politikaria, Cork hiriko alkate ohia eta gose grabalaria (h. 1920 ).
• 1884 ? Angelos Sikelianos , greziar olerkaria (h. 1951 ).
• 1886 ?
  • Gloria Giner de los Rios Garcia , Maistren Eskola Normal Nagusiko eta Irakaskuntza Erakunde Libreko irakaslea (h. 1970 ).
  • Clara Lemlich , New Yorkeko ehungintzako langileen grebaren buruzagietako bat (h. 1982 ).
• 1890 ? Teodosia Ortega , burgostar emagina. (h. 1983 )
• 1892 ? Corneille Heymans , belgikar fisiologoa, 1938ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1968 ).
• 1895 ? Angela Ruiz Robles , leondar irakasle eta asmatzailea, liburu elektronikoaren lehen patentearen jabea (h. 1975 ).
• 1903 ? Rudolf Serkin , bohemiar jatorriko estatubatuar piano-jotzailea (h. 1991 ).
• 1904 ? Ricardo Bueno Ituarte , gipuzkoar mediku, neuropsikiatra eta administratzailea (h. 1956 ).
• 1909 ? Nelson Algren , estatubatuar idazlea (h. 1981 ).
• 1910 ? Ingrid Suediakoa , Danimarkako erregina ezkontidea (h. 2000 ).
• 1914 ? Bohumil Hrabal , txekiar idazlea (h. 1997 ).
• 1919 ? Alain Bosquet , ukrainar jatorriko frantziar idazlea (h. 1998 ).
• 1921 ? Dirck Bogarde , ingeles aktorea (h. 1999 ).
• 1922 - Grace Hartigan , espresionismo abstraktuko estatubatuar margolaria (h. 2008 ).
• 1927 ? Theo Colborn , ingurumenaren osasunaren estatubatuar analista (h. 2014 ).
• 1928 ?
  • Zbigniew Brzezinski , poloniar jatorriko estatubatuar diplomatiko eta politikaria (h. 2017 ).
  • Alexander Grothendieck , alemaniar matematikaria (h. 2014 ).
• 1930 ? Jerome Isaac Friedman , estatubatuar fisikaria, 1990eko Fisikako Nobel Saria .
• 1931 ? Jane Rule , kanadar idazlea, lesbianismoari buruzko eleberriak eta saiakerak idatzi zituena (h. 2007 ).
• 1933 ? Tete Montoliu , kataluniar jazz piano-jolea (h. 1997 ).
• 1936 ?
  • Amancio Ortega , ehun-sektoreko espainiar enpresaburua, munduko 3. gizon aberatsena.
  • Mario Vargas Llosa , peruar idazlea, 2010eko Literaturako Nobel Saria .
• 1940 ? Russell Banks , estatubatuar eleberrigilea.
• 1942 ?
  • Daniel Dennett , estatubatuar filosofo eta idazlea (h. 2024 ).
  • Conrad Schumann , Berlingo harresia egiten hasi eta gero Alemaniako Errepublika Demokratikotik alde egin zuen lehen desertorea (h. 1998 ).
• 1943 ? Conchata Ferrell , estatubatuar aktorea (h. 2020 ).
• 1945 ?
  • Rodrigo Duterte , Filipinetako presidentea.
  • Pierre Michon , frantziar idazlea.
• 1946 ? Alejandro Toledo , Peruko presidente ohia.
• 1948 ? Dianne Wiest , estatubatuar telebista eta zinemako aktorea.
• 1949 ?
  • Paul Bayvel , hegoafrikar errugbilaria (h. 2020 ).
  • Michael W. Young , estatubatuar genetikalari eta kronobiologoa, 2017ko Medikuntzako Nobel Saria .
• 1953 ?
  • Isa Guerra Garcia , kanariar poeta.
  • Melchior Ndadaye , Burundiko presidentea (h. 1993 ).
• 1954 ? Anuradha Ghandy , Indiako idazle, komunista eta buruzagi iraultzailea (h. 2008 ).
• 1955 ?
  • Edgardo Antonana , argentinar esataria, kazetaria, telebista ekoizlea eta telebistako eta irratiko aurkezlea (h. 2017 ).
  • Julio Llamazares , espainiar idazlea.
  • Reba McEntire , estatubatuar abeslari eta aktorea, Country musikaren adierazlerik handienetakotzat joa.
• 1956 ? Amanda Aizpuriete , letoniar poeta eta itzultzailea (h. 2023 ).
• 1959 ? Laura Chinchilla , Costa Ricako presidentea.
• 1961 ? Byron Scott , NBAko estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
• 1962 ? Alexandra Billings , estatubatuar aktorea, irakaslea, abeslaria eta ekintzailea.
• 1969 ?
  • Daniela Barcellona , italiar opera-kantaria, mezzosopranoa.
  • Ivan Gotti , italiar txirrindulari ohia.
• 1970 ?
  • Cristina Cerrada , espainiar idazlea eta sorkuntza-idazketako irakaslea.
  • Belen Lopez , espainiar aktorea.
  • Vince Vaughn , estatubatuar aktorea.
• 1971 ? Silvia Yustos , espainiar gimnasta ohia eta entrenatzailea.
• 1973 ? Edward Fatu, Umaga , estatubatuar borrokalari profesionala (h. 2009 ).
• 1975 ?
  • Richard Kelly , estatubatuar zinema zuzendaria.
  • Shanna Moakler , estatubatuar aktore, modelo eta playmatea.
• 1981 ? Julia Stiles , estatubatuar aktorea.
• 1985 ? Stan Wawrinka , suitzar tenis jokalaria.
• 1986 ?
  • Bowe Bergdahl , Afganistango gerraren ondorioz Talibanek preso izandako azken estatubatuar soldadua.
  • Lady Gaga , estatubatuar musikagilea, abeslaria eta DJa.
  • Lucia Garibaldi , uruguaiar zinema zuzendaria eta gidoilaria.
  • Amaia Salamanca , espainiar aktorea.
• 1987 - Asier Arranz , espainiar futbolari ohia.
• 1990 ?
  • Julia Alioxina , errusiar politikaria, Errusiako lehen emakume politikari transgenerotzat hartua.
  • Laura Harrier , estatubatuar modelo ohi eta aktorea.
• 1991 ? Mya Taylor , estatubatuar emakumezko aktore eta abeslari transgeneroa.
• 1992 ? Berta Vazquez , ukraniar aktore eta abeslaria.
• 1996 ? Xie Siyi , txinatar tranpolin jauzilaria .
• 2001 - Maria Vicente , kataluniar atleta, proba konbinatuetan eta jauzi hirukoitzean aditua.
• 2003 ? Phao , vietnamdar rap abeslaria eta ekoizlea.

Euskal Herria aldatu

• 1919 ?
  • Jose Maria Ezpeleta Samaniego , nafar aristokrata (j. 1846 ).
  • Leon Olalkiaga , gipuzkoar albaitaria (j. 1859 ).
• 1924 ? Zoel Garcia de Galdeano , euskal herritar matematikaria, Zaragozan (j. 1846 ).
• 1940 ? Jose Maria Salaberria , Euskal Herrian bizi izandako espainiar idazlea, erregenerazionismokoa (j. 1873 ).
• 2005 ?
  • Martin Garziarena , nafar aizkolaria (j. 1927 ).
  • Joaquin Luqui , Kaparroso udalerriko irrati esatari ospetsua, Madrilen (j. 1948 ).
• 2010 ? Jose Maria Mendizabal , Mendizabal II.a , gipuzkoar aizkolaria eta harri-jasotzailea, proba bat egiten ari zela bihotzekoak jota (j. 1947 ).

Mundua aldatu

• 193 ? Pertinax , erromatar enperadorea.
• 966 ? Flodoard , karolingiar garaiko historialari, kronikagile eta latinezko poeta (j. c. 894 ).
• 1018 ? Ali ibn Hammud al-Nasir , Kordobako seigarren kalifa, eraila.
• 1241 ? Valdemar II.a Danimarkakoa , Danimarkako erregea (j. 1170 ).
• 1285 ? Martin IV.a , Aita santua .
• 1621 ? Ottavio Rinuccini , italiar olerkaria, Jacopo Peri musikagilearekin batera lehenbiziko operatzat jo ohi den Dafne musikalanaren egilea (j. 1562 ).
• 1690 ? Emmanuel Tzanes , greziar margolaria (j. 1610 ).
• 1712 ? Jan van der Heyden , nederlandar pintorea eta grabatzailea (j. 1637 ).
• 1794 ? Nicolas de Condorcet , Condorceteko markesa, frantziar filosofo, matematikari eta politikaria (j. 1743 ).
• 1799 ? Etta Palm d'Aelders , Frantziako Iraultzaren garaiko herbeheretar feminista eta espioia (j. 1743 ).
• 1826 ? Jean-Jacques Lequeu , frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1757 ).
• 1833 ? William Thompson , irlandar ekonomialaria (j. 1775 ).
• 1881 ? Modest Musorgski , errusiar musikagilea (j. 1839 ).
• 1931 ? Rita de Morais Sarmento , portugaldar ingeniari zibila, Portugalen, eta ziurrenik Europa osoan, titulu hori lortu zuen lehen emakumea (j. 1872 ).
• 1941 ? Virginia Woolf , ingeles idazlea (j. 1882 ).
• 1942 ? Miguel Hernandez , herriaren poeta , espainiar olerkaria (j. 1910 ).
• 1943 ? Sergei Rakhmaninov , errusiar musikagilea eta pianista (j. 1873 ).
• 1945 ? Juana Whitney , frantziar-euskal irakaslea eta emakumeen aldeko ekintzailea (j. 1857 ).
• 1953 ?
  • Valentine de Saint-Point , frantziar artista eta idazlea (j. 1875 ).
  • Jim Thorpe , estatubatuar kirolaria (j. 1887 ).
• 1957 ? Jack Butler Yeats , irlandar margolaria (j. 1871 ).
• 1959 ? Edmond Debeaumarche , frantziar postaria, Bigarren Mundu Gerran erresistentzian ibilitakoa (j. 1906 ).
• 1960 ? Margarita Manso , 27ko belaunaldiko espainiar margolaria (j. 1908 ).
• 1969 ? Dwight David Eisenhower , Ameriketako Estatu Batuetako 34. Presidentea (j. 1890 ).
• 1972 ? Joseph Paul-Boncour , frantziar politikaria (j. 1873 ).
• 1982 ? William Giauque , kanadiar-estatubatuar kimikaria, 1949ko Kimikako Nobel Saria (j. 1895 ).
• 1985 ? Marc Chagall , frantziar-errusiar margolaria (j. 1887 ).
• 1987 ? Alphonse Alley , Dahomeyko presidentea (j. 1930 ).
• 1994 ? Eugene Ionesco , errumaniar jatorriko frantziar idazlea (j. 1909 ).
• 1995 ? Ana Mariscal , espainiar aktore, zuzendari eta ekoizlea (j. 1923 ).
• 1996 ? Hans Blumemberg , alemaniar filosofoa (j. 1920 ).
• 2000 ? Anthony Powell , ingeles eleberrigilea (j. 1905 ).
• 2004 ? Peter Ustinov , ingeles aktore, idazle eta antzerkigilea (j. 1921 ).
• 2005 ? Pal Losonczi , Hungariako estatuburua (j. 1919 ).
• 2006 ?
  • Proinsias O Maonaigh , irlandar biolinjolea eta irlandar musika eta kulturaren bultzatzailea (j. 1922 ).
  • Charles Schepens , belgikar-estubatuar oftalmologoa, kirurgia erretiniko modernoaren aitatzat hartua (j. 1912 ).
• 2009 ? Maurice Jarre , frantziar konposatzailea eta zuzendaria (j. 1924 ).
• 2012 ? John Arden , ingeles antzerkigilea (j. 1930 ).
• 2013 ? Richard Griffiths , ingeles aktorea (j. 1947 ).
• 2016 ? Peggy Fortnum , britaniar ilustratzailea (j. 1919 ).
• 2017 ? Alizia Borboi Parmakoa , Borboi leinuko partaidea (j. 1917 ).
• 2019 ? Pierre Lacroix , frantziar errugbilaria (j. 1935 ).
• 2020 ? Chato Galante , espainiar presoa eta Giza Eskubideen eta Oroimen Historikoaren aldeko ekintzailea (j. 1948 ).
• 2021 ? Didier Ratsiraka , Madagaskargo presidentea (j. 1936 ).
• 2022 ? Antonios Naguib , egiptoar kardinala eta Eliza Katoliko Koptoaren patriarka (j. 1935 ).
• 2023 ? Ryuichi Sakamoto , japoniar musikagile, piano-jotzaile, abeslari, musika ekoizle eta aktorea (j. 1952 ).
• 2024 ? Anna Perez Pages , kataluniar kazetaria (j. 1974 ).

• Sehaska egutegiko izendegia : Liher eta Ipar.