El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ultramontanismo
estas orienti?o favora al la papa supereco spirita kaj jurisdikcia super la politika povo (en religiaj aferoj kaj aparte en la nomumo de la episkopoj), opone al
galikanismo
. Tiu vorto devenas de la itala
Ultramonte
kiu signifas transmonta, do aliflanke de la Alpoj, en Italio. Tio estas orienti?o precipe franca. Naskita en la
16-a jarcento
inter la katolikoj de la katolika Ligo dum la religiaj militoj, tiu orienti?o reaperis en la
17-a jarcento
fronte al la nekatolikaj aliancoj de
Ludoviko la 14-a
. En la
18-a jarcento
, ultramontanismo intermiksi?as kun la batalo kontra? la parlamenta kaj anglikana
jansenismo
. ?i do estas subtenata precipe de la
Jezuitoj
.
Fronte al la progreso de la politikaj re?imoj pli kaj pli apartaj de religio, kaj post la religia tra?matismo, kius estis la
franca Revolucio
, ultramontanismo trudi?is en la
19-a jarcento
en la francaj kolektivaj pensmanieroj.
- La historia kunteksto, en kiu kreskas ultramontanismo estas tiu de la
Resta?rado
en Francio, tio estas politika movado kiu, ekde la franca re?o, Karolo la 10-a, tendencas kontra?i la francan Revolucion. ?iaj ?efaj pensuloj estis
Joseph de Maistre
kaj
Louis de Bonald
.
- Pli vaste en E?ropo, ?i staras kontra? la politika moderneco reprezentata per la
homaj rajtoj
, la
Printempo de la popoloj
kaj la aspiro al
demokratio
.
- La ekonomiaj kaj politikaj ?an?i?oj, karakterizaj de tiu moderneco, heredinta de la industria revolucio pli multi?as tiel ke la teknologio ?ajnas fari?i la kerno de la moderneco. La celeco de la socio ?ajnas esti la laikigado kaj la sekularigo. La katolikismo spertas malfacila?ojn por ekzisti en tiu kunteksto. La katolika eklezio klare situas en la kampo de la konservatismo, kaj e? de la kontra?ago, dum la Resta?rado.
Samtempe, la legado kaj la skribado forte disvasti?is en ?iuj klasoj de la socio, estigante multajn kontestojn en deziro de individua emancipi?o.
Ekde la 1850-jaroj , E?ropo kaj Usono estas trafitaj de la intelekta revolucio : estas plena disvolvi?o de alfabetizado. En la 18-a jc, publiko el legantoj krei?is, kaj pro tio estis kreita cenzuro de verkoj. La baza deviga kaj senpaga lernejo estas en la konstitucio ekde 1848 kaj la alfabetizita popolo kreskas de 30% en 1830 ?is 90% en 1850. En Francio, la situacio malrapide pliboni?as kun abrupta akcelo inter 1865 kaj 1900. De tio rezultas ke la lernejo estos la fokuso de la konflikto inter la du Francioj.