Ticiano,
Papo Pa?lo la 3-a kaj Liaj Nepoj
, 1545?46. Oleo sur tolo, 210cm × 176cm, Museo di Capodimonte, Napolo. Kardinalo Alessandro Farnese staras malanta? papo Pa?lo la 3a. Ottavio Farnese dekstre prepari?as kisi la piedojn de Paul.
Tiziano VECELLI
a?
Tiziano VECELLIO
(naski?is en
Pieve di Cadore
, apud
Belluno
(
Veneto
) ?irka?
1485
- mortis en Venecio la
27-an de a?gusto
1576
), en Esperanto konata pli simple kiel
Ticiano
, estis fama
venecia
pentristo
de la
Renesanco
. Unu el la plej famaj en E?ropo siatempe, kaj la plej granda el la veneciaj artistoj post la morto de sia instruisto
Giovanni Bellini
.
Dum lia vivtempo oni ofte kromnomis lin
Da Cadore
, kiel aludo al lia naski?loko.
Memportreto
Rigardata de siaj samtempuloj kiel "la suno inter etaj steloj", Ticiano estis unu el la plej variaj italaj pentristoj : li interesi?is egalmezure pri
portretoj
kaj pejza?oj (per tiuj du ?enroj li unue fami?is), sed anka? pri
mitologiaj
a?
religiaj
temoj.
La vivo de Ticiano da?ris preska? unu jarcenton, kaj la stilo de la artisto evoluis tiel multe, ke kelkaj kritikistoj rifuzas konsideri liajn plej fruajn kaj plej malfruajn pentra?ojn kiel verkojn fare de la sama homo. Sed la pli konstanta propreco de Ticiano estas la tre lerta uzado de
koloroj
.
La ri?aj kaj nobelaj familioj de Italio, la re?oj de E?ropo kaj e? imperiestro
Karolo la 5-a
(de la Habsburgoj) fieris a?eti liajn pentra?ojn.
Post la morto de
Sebastiano del Piombo
kaj sekvita de la morto de
Giorgione
, li restis la granda kaj altranga Ticiano de la pentristoj de Venecio kaj sendube regis pri la venecia arta mondo dum ?irka? 60 jaroj.
La? li, li ekkomprenis nur fine de sia vivo, kion signifis la pentrarto.
Venuso de Urbino
1538
(119 x 165 cm)
Tombo de Ticiano en
Venecio
Ticiano
?
Resurekto de Jesuo
Karlo la 5-a sur?evale en Muhlberg
Liaj pentra?oj elstaris pro siaj ri?aj koloroj, kio donis al ili ?ikecon kaj viglecon. Ticiano alportis novan homan aliron al religiaj bildoj, kaj la figuroj en ili ?ajnas naturaj kaj proksimaj al la realo (kiel la figuro de papo
Pa?lo la 3-a
en la verko
Pa?lo la 3-a kaj liaj nevoj Alessandro kaj Otavio Parnesa
).
En 1530 li pentris la portreton de imperiestro Karolo la 5-a, sekvitan de aliaj portretoj de la korteganoj. Karlo la 5-a rekompensis lin per la titolo de aristokrato, li kaj liaj infanoj.
En siaj pentra?oj li mirinde penetris la mensajn procezojn de la pentristoj kaj elmontras ilin senhezite. Elstara estas lia pentra?o "Karolo la 5-a en Milberg" (1548, Madrido,
Prado-Muzeo
) en kiu li montras sian nekredeblan komprenon pri la detaloj de la rajdanto kaj de lia ?evalo kaj akcesora?oj.
Dum lia vizito al Romo en 1545 lin impresis la
resta?oj de klasika arkitekturo
kaj la verkoj de
Rafaelo
kaj
Mikelan?elo
, sed Mikelan?elo kontra?is siajn verkojn.
Unu el la plej famaj verkoj de Ticiano estas la
Venuso de Urbino
, kiu estis relaborita el
La dormanta Venuso
de lia instruinto
Giorgione
. Lia ateliero krome produktis ampleksan serion de versioj de la temo
Venuso kaj muzikisto
.
?is liaj lastaj momentoj, li laboris pri la pentra?o de la "
Pieto
" (nuntempe ekspoziciita ?e la Akademia Galerio en Venecio), kiu estis destinita por lia propra tombo, kiel speco de potenca volo. Li ne sukcesis fini ?i tiun laboron.
Li estis entombigita en la
Baziliko de Sankta Maria Glorioza di Ferrari
ornamita per unu el liaj plej famaj pentra?oj "La Levi?o de la Virgino ?ielen".