El Vikipedio, la libera enciklopedio
Moskito
kaj
mu?o
kaptitaj en sukceno
Sukceno
(C
12
H
20
O
[1]
) estas malmola flava diafana fosilia
rezino
, el kiu oni faras diversajn objektojn, precipe enbu?a?ojn de
pipoj
kaj ornama?ojn. ?ar ?i havas biologian devenon, ?i ne apartenas al la veraj, multekostaj juvel?tonoj, sed al ornamjuveloj.
Sukcena ?ambro
unika, nekomparebla ?efverko kun muroj kovritaj de elementoj faritaj el a?tenta sukceno, kiun donacis la Prusa re?o
Frederiko Vilhelmo
al la Rusa
caro
Petro la Granda
en
1716
.
La diversaj koloroj de natura sukceno.
La sukcena urso, oni povas ?in vidi en la Urbodomo de
Slupsko
/
Słupsk
en
Pomerio
(
Pollando
), skulptita dum
neolitiko
t.e. 5 mil jaroj
a.K.
.
Skarabo
kaptita en sukceno.
El ?i oni konstruis en
1716
la faman
Sukcenan ?ambron
en
Sankt-Peterburgo
, kies sukcenoj malaperis dum la
Dua Mondmilito
. Helpe de la
germana ?tato
, la sukcena ?ambro estis rekonstruita post retrovo de malnovaj fotoj pri la ?ambro kaj estis solene ina?gurita la
31-an de majo
de
2003
.
Pro la biologia deveno, ?i kelkfoje entenas malpura?ojn kaj tre rare e?
insektojn
el tre fora tempoepoko. ?i esti?is ?is 260 milionojn da jaroj anta? nia tempo.
Kutime sukceno kolore varias de flava ?is bruna, kies ?efa trovejo estas la
baltmaraj landoj
. Krome ekzistas blueca varianto, ?ia ?eftrovejo estis
Dominika Respubliko
?is en 2008 oni trovis grandan sukcenokampon apud
El Soplao
en norda Hispanio.
[2]
El la
malnovgreka
vorto por
sukceno
(?λεκτρον), devenas (tra naciaj lingvoj) la
Esperanta
vorto
elektro
, ?ar la unua konata elektro estas la
statika
, kiu aperas, se oni frotas ekzemple sukcenon per ?tofo a? bestha?to; tiu fenomeno nomi?as
triboelektro
.
La
romianoj
havis gravan
vojon
nomatan la? sukceno en
Panonio
, ?ar la komercistoj tie liveris la sukcenojn el
Balta Maro
?is
Italio
.
Dominga sukceno
estas sukceno el
Domingo
derivita el rezino de formortinta arbo
Hymenaea protera
. Dominga sukceno diferenci?as el la Balta sukceno je tio ke ?i estas preska? ?iam travidebla, kaj ?i havas pli altan nombron de fosiliaj inkluda?oj.
