La
Skota Nacia Partio
(
angle
Scottish National Party
;
skotgaele
:
Partaidh Naiseanta na h-Alba
;
skote
Scottis Naitional Pairtie
) estas separatisma socialdemokratia
politika partio
en
Skotlando
, fondita en
1934
per kunfando de
Nacia Partio de Skotlando
kaj
Skota Partio
, kies celo estis skota memadministrado ene de la
Britio
. En la
E?ropa Parlamento
, la partio alpartenas al la
E?ropa Libera Alianco
, aliancanoj de la verduloj.
La partio havas plejmultojn de sidlokoj en la
Skota Parlamento
kaj en la skotaj sidlokoj de la
?ambro de Komunuloj
, forpelinte la
Britan Laboristan Partion
kiel domina partio en Skotlando en 2015. ?i formas la skotan registaron ekde 2007, unue kun malplejmulto kaj subteno de la
Skota Verda Partio
kaj ekde 2011 kun sidloka plejmulto. ?ia nuna gvidanto estas
John Swinney
(ekde aprilo 2024).
La Skota Nacia Partio fondita en
1934
per kunfando de sesjare funkcianta
Nacia Partio de Skotlando
kaj dujare funkcianta
Skota Partio
. ?ia celo estis komence akiri memadministradon por Skotlando ene de la
Brita Komunumo
. ?i volis ke Anglio kaj Skotlando surprenu komunan respondecon pri defendaj aferoj, doganpolitiko kaj ekstera politiko.
Do anta?longe la Skota Nacia Partio proponis memregadon, sed en la moderuloj, gvidataj de
John MacCormick
forlasis la partion en 1942. La partio ekskludis en
1948
?iujn, kiuj membris anka? en alia partio. Post tio ?i sinkis al sensignifa partio, kies membroj nombris ?. 1000 en 1962.
Post la elektoj de 1966 - kiam la 23 kandidatoj de SNP akiris 128.476 vo?ojn (5,03%), la partio okulfrape forti?is, en 1974 ?i akiris jam 30,4% kaj 11 parlamentajn sidejojn.
En 1979 kaj 1983 reprezentis la partion nur 2. La saman jaron la 79-Grupo (en la angla: 79 Group) formi?is. ?ia estis nova
socialisma
,
fundamentalist
a? tuj-sendependisma grupo kiu ka?zis tumulton en la partio. ?iuj membroj de la 79-Grupo estas elpelataj en 1982.
La Skota Nacia Partio travivas malfacilan tempon dum la 80-aj jaroj kaj havis en 1987 kaj 1992 nur 3 parlamentanoj.
En 1990 anta?a 79-Grupano fari?is partia prezidanto,
Alex Salmond
. Salmond subtenas la inicion de la Laborista Partio por malcentrigo (angle:
devolution
), anka? en Skotlando. Salmond rezignis en 2000.
Lia posteulo estas John Swinney. Swinney ne estis sukcesa gvidanto kaj rezignis en 2004, do estos nova partia vo?donado por lia sekvanto. Alex Salmond promesis ke li ne ankora? partoprenos kiel kandidato. Roseanna Cunningham, respublikisto, kaj
Nicola Sturgeon
, longtempa glasgova aktivulo kaj skota parlamentano, anoncis ke ili estos kandidatoj por la vo?donado de parti?efo. Cunningham estis la prognozita venkulo. Tamen Alex Salmond poste anoncis sian kandidatecon por partia gvidanto kaj petis Sturgeon ke ?i estus lia kandidata vicparti?efo. Sturgeon finis sian kandidatecon por partiestro kaj i?is vicpartigvidanto kiam Salmond gajnis la vo?donado por partiestro.
La Skota Nacia Partio i?is la plej granda en la 2007-a skota balotado, havante 47 sidlokojn kontra? la 46 de la Laborista Partio. Salmond sekve fari?is unua ministro de Skotlando kaj Sturgeon fari?is vic?efministro en malplejmulta registaro subtenita de la skotaj verduloj. En la 2011-a skota vo?donado la Skota Nacia Partio pligrandigis sian plimulton kun 44% de regionaj vo?donoj, 45,5% de distriktaj vo?donoj kaj 69 el 129 sidlokoj. La partio poste perdis kvin sidlokojn.
La 18-an de Septembro 2014 estis referendumo pri skota sendependeco. La Skota Nacia Partio kaj la Skota Verda Partio kampanjis kun pli malgrandaj, neparlamentaj grupoj por sendependeco, la aliaj parlamentaj partioj subtenis la union. La elektantaro malakceptis sendependecon kaj Alex Salmond anoncis sian rezignon post la malvenko. Nicola Sturgeon fari?is patriestro la 14-an de Novembro 2014 kaj unua ministro la 19-an de Novembro 2014. Dum la 2015-a ?enerala vo?donado la Skota Nacia Partio gajnis 56 el 59 skotaj sidlokojn kun 50% de vo?donoj en Westminster.
La Skota Nacia Partio estas socialdemokratia partio, maldekstre de la
Tria Vojo
kaj Nova Laborista (
New Labour
).
?is la 1960-aj jaroj, la partio estis centro-dekstra partio kiu temigis reprezentado de skota naciismo prefere ol en ?eneralaj maldekstraj kaj dekstraj temoj. En la sekvaj jaroj, la partio komencis klini sin maldekstren, kaj komencis prezenti sin kiel socialdemokrato. ?is hodia?, ekzistas debatoj ene de la partio pri ?iaj principoj: ekzistas grupoj en la partio kiuj argumentas ke la partio devus esti modera centro, sen tendenco maldekstren a? dekstren; Kontraste, ekzistas grupoj kiuj argumentas ke la partio devus esti pli maldekstrema kaj esti klare socialisma partio.
La partio anka? subtenas
mediprotekton
kaj
renovi?antan energion
, precipe
ventoenergion
, marondan energion kaj tajdan energion. ?i kontra?as
nukleajn centralojn
.
Socie, la Skota Nacia Partio estas ete progresa. ?i preferas
nuklean senarmi?on
kaj anta?e oponis
NATO
tial. La partio feroce oponis la
militon en Irako
. La partio le?donis
samseksan edzecon
kun la subteno de ?iuj partiestroj en la Skota Parlamento. La le?o efekti?is la
16-an de Decembro
2014 por samseksuloj en
registritaj partnerecoj
kaj la
31-an de Decembro
2014 por aliaj. La ekonomia politiko de la partio estas la ekstermado de malri?eco, publika lo?ado, progresema persona impostado, salajraltigoj por flegistinoj kaj senpagaj akademiaj studoj.
Tre grava afero por la partio estas la sendependeco de la Skotlando. Longe estas disputo en la partio inter
gradualists
(kiuj preferas enigi sendependecon pa?on post pa?o) kaj
fundamentalists
(kiuj preferas tuj enigi sendependecon). En 2014 estis referendumo pri skota sendependeco, kies rezulto estis ke Skotlando da?rus en Britio.
La Skota Nacia Partio estas, malkiel multaj aliaj naciismaj partioj en E?ropo, pore?ropa. Kelkaj partianoj diras ke se Britio forlasas la
E?ropan Union
, Skotlando devas elekti denove pri sia sendependeco. La E?ropa Unio estas relative populara en Skotlando.
Plej fervora apoganto de la partio estas la aktoro
Sean Connery
.
- Alexander MacEwan (1934-1936)
- Andrew Dewar Gibb (1936-1940)
- William Power (1940-1942)
- Douglas Young (1942-1945)
- Bruce Watson (1945-1947)
- Robert McIntyre (1947-1956)
- James Halliday (1956-1960)
- Arthur Donaldson (1960-1969)
- William Wolfe (1969-1979)
- Gordon Wilson (1979-1990)
- Alex Salmond
(1990-2000)
- John Swinney (2000-2004)
- Alex Salmond
(2004-2014)
- Nicola Sturgeon
(2014-2023)
- Humza Yousaf
(2023-2024)
- John Swinney
(ekde aprilo 2024)
- Claire Sutherland:
Neo-nationalist ideology: a discourse theoretical approach to the SNP and the CSU
.
PhD thesis
. University of Edinburgh, 2002