Skamandro
Oceanido
Verko	Iliado
Informoj
Sekso	vira
Patro	Oceano
Patrino	Tetiso
Edzo/Edzino	Idaia
Infanoj	Teucer, king of Troy ? Callirhoe ? Strimo ? Glaucia
v ? d ? r

Skamandro (el la greka Σκ?μανδρο? , ≪foso farita de homo≫ a? ≪kurbi?inta homo≫ ^[1] estas la nomo de du roluloj de la helena mitologio : oceanido kaj sia nepo, kiu i?is re?o de Beotio .

Skamandro, la oceanido [ redakti | redakti fonton ]

Skamandro estis riverdio, la plej lar?a el tiuj, kiuj fluadis tra la ebena?o sur Monto Ido , en Troado ( Misio ). ?i naski?as en ?i tiu monto kaj alfluas en Helesponton , proksime al la monteto Sigeo . Ver?ajne ?i temas pri la nuntempa Karamendereso , rivero en la provinco Canakkale ( Turkio ). ?i havis du nomojn: Ksanto por la dioj kaj Skamandro por la homoj, kio eble estas diferencigo inter la riverdio kaj la rivero mem ^[2] . La? Homero ^[3] , tiu ?i akvofluo devenis el du fontoj, unu kun varma akvo kaj la alia kun tiu malvarma, sendepende de la sezono ^[4] .

Kiel la plimulto de la oceanidoj, Skamandro estis filo de la maraj titanoj Oceano kaj Tetiso ^[5] . Tamen, alternativa versio asertas ke lia patro estis Ze?so ^[6] .

Ver?ajne, la originon de la rivero oni atribuas al Heraklo . Kiam la heroo vizitadis la regionon en sia ekspedicio kontra? Trojo li tiom soifis ke li gratis la teron ?is spru?o de rivero. Tio povas iom klarigi la etimologion de ?ia nomo, kiu signifas ≪foso farita de homo≫ ( skamma andros ). La kompilisto de Homero aldonas ke Ze?so helpis sian filon en tiu tasko, per sendado de fulmo kiu ebligis la aperon de akvo. La?tradicie, la akvo de Skamandro blankigis la hararon de la virinoj kiuj sin banadis en ?i ^[7] . Afrodito profitis tiun efikon por doni al sia hararo oran aspekton, anta? la ju?o de Pariso ^[8] . Tio eble estas la origino de ?ia alternativa nomo ( Ksanto signifas ≪flava≫), ?ar oni tinkturis la ?afan lanon en tiu ?i rivero.

La riverdio Skamandro ricevis kultadon en templo al li dedi?ita. Fakte, la sa?a Dolopiono estis unu el liaj sacerdotoj ^[9] . Elstaras la rito la? kiu ?iuj fra?linoj, la nokton anta? edzini?o, banis sin en la rivero kaj oferis ilian virgecon al li. Skamandro, dankeme pro la ofero, aperadis el la kanejo kaj akompanadis la junulinojn al lia kaverno ^[10] . La? rakonto de Skino , fia junulo enami?inta de iu Kaliroo profitis tiun riton kaj, kiam la knabino banis sin, li alivesti?is kiel riverdio kaj akompanis ?in ?is la gruto. Kelkajn tagojn poste, Kaliroo revidis la knabon surstrate, kaj naive atentigis ?iujn pri la ?eesto de Skamandro en la urbo. La junulo nur savis sian vivon danke al ?ustatempa forfu?o ^[11] .

La? alternativa versio, la rivero ricevis sian nomon de samnoma junulo kiu gvidis kolonigocelan ekspedicion de triono de la kreta lo?antaro, kiu forlasis siajn hejmojn pro tiea malsatego . ?usalveninte en Frigio , ili tendumis proksime al la urbo Hamaksito , inter la maro kaj monto kiun ili nomigis Ido , kiel tiu trovi?anta en ilia deveninsulo ^[12] . Apolono konsilis ilin setli?i en loko kie ili suferus noktan atakon de naski?intoj el la tero. ?inokte, kamparaj musoj invadis la tendaron kaj ron?adis la ledajn partojn de ilia armilaro. Post tio, la ekspedicianoj dedi?is templon al Smintea Apolono kaj setlis ?irka?e, fondante la urbon Sminteo . Kun la helpo de Apolono, ili venkis siajn najbarojn, la bebricojn , sed dumbatale Skamandro falis kaj dronis en la riveron Ksanto, kiu de tiam ricevis lian nomon. Tamen, plia versio asertas ke li estis filo de Koribo , kaj ?etis sin en la rivero pro frenezi?o, post partopreni la misteron de la Patrino de la dioj ^[13] .

Skamandro edzi?is al loka nimfo Ideo ^[14] kiu naskis al li la elstaran Te?kron ^[15] , unuan re?on de Trojo . Kiel riverdio, li anka? estis patro de kelkaj najadoj , kiaj Kaliroo ^[16] , Gla?kio ^[17] , la Trojaj nimfoj ^[18] kaj Strimo , edzino de la posta re?o Laomedono . Tamen, aperas en la diversaj fontoj alternativaj nomoj de la parulino de Skamandro, kiaj Le?kipo , Ze?ksipo a? Tooso .

Skamandro en la Troja milito [ redakti | redakti fonton ]

Kvankam Apolono kaj Pozidono devojigis la kursadon de ?iuj riveroj de la areo, Skamandro kaj Simoizo inkludite, dum na? tagoj en klopodo faligi la muregojn de Trojo per inundo ^[19] , Skamandro intervenis en la Troja milito apogante la trojanojn ^[20] post insultado kontra? li fare de la a?aja A?ilo . ?ifoje li aperas nur kiel personigo de la rivero, ?agrenita ?ar la a?ajoj, kiu starigis sian tendaron ?e lia alfluo en Helesponton , uzis la ebena?on de li trafluata kiel batalkampo, do lia akvo pleni?is je homa sango kaj kadavroj. Li klopodis mortigi la grekan heroon trifoje, kun la helpo de sia rivera frato Simoizo . Nur la interveno de Hero , Ateno kaj Hefesto sukcesis savi A?ilon. La for?ista dio, post peto de sia patrino, ekbrulis fajregon kiu katastrofis la tutan ebena?on kaj sekigis la fontojn de la troadaj riveroj, kies akvo e? komencis boli. Finfine, preska? sekita Skamandro petegis kompaton kaj rifuzis plu ataki la heroon, revenante al ?ia fluado ^[21] .

Multaj fontoj priskribas la funebron de Skamandro kaj siaj filinoj pro la partopreno de tiom da junuloj en la milito ^[22] , unue, kaj pro la fina detruo de la urbo, poste ^[23] . Li klopodis eviti ?in, kaj kune kun Simoizo kriadis kiam la trojanoj naive enirigis la trojan ?evalon , sed timego al ebla puno fare de Hero silentigis ilin ^[24] .

Skamandro, re?o de Beotio [ redakti | redakti fonton ]

Nepo de la anta?e priskribita riverdio nomi?is anka? Skamandro kaj estis re?o de Beotio . Lia patro estis Deima?o , filo de Eleono . Li donis sian nomon al rivero Ina?o , kaj anka? nomigis unu el ?iaj alfluantoj per la nomo de lia patrino, Gla?kio , najada nimfo kaj filino de la oceanida Skamandro.

Deima?o estis fervora amiko de Heraklo, kaj akompanis lin en la ekspedicio kontra? Trojo. Tie li renkontis Gla?kion, sed mortis tuj poste dumbatale. En memoro de sia amiko, Heraklo protektis la junulinon, tiam graveda de Skamandro, kaj portis ?in ?is Beotio por eviti ke oni kulpigis ?in pro perfido.

Re?o Skamandro edzi?is al Akiduzo , kaj havis kun ?i filinojn konatajn kiel "la fra?linoj". En Beotio oni honoradis ilin ^[17] . Honore al sia edzino, Skamandro donis ?ian nomon al beotia fonto.

Bibliografio [ redakti | redakti fonton ]

• Homero . Iliado , 21-a kanto. Teksto en la antikva greka ?e Vikifontaro .
• Filostrato . Bildigoj , 1.1.: Skamandro ( Σκ?μανδρο? ). Dulingva teksto ^{[ rompita ligilo ]} greka- franca ?e la pa?o de Philippe Remacle (1944 - 2011).

Eksteraj ligiloj [ redakti | redakti fonton ]

• angle Oceanido Skamandro ?e Theoi.com

Notoj kaj referencoj [ redakti | redakti fonton ]