El Vikipedio, la libera enciklopedio
silkaj vojoj al
Karakorumo
Oni nomas
silka vojo
reton de karavanaj vojoj, tra kiu atingis E?ropon la ?ina silko en la antikva kaj mezepoko. ?i estis solene malfermita dum regado de la partuja
Mitridato la 2-a
en la jaro
-115
. La nocio
silka vojo
estis inventita en 1877 fare de
Ferdinand von Richthofen
, germana geografo, por indiki la historian fenomenon de E?razia komerco prefere al specifa itinero
[1]
.
Se oni parolas pri
la silka vojo
, oni pensas kutime pri la ?efa vojo, kiu kondukis de
Xi'an
(la tiama
?efurbo
de ?inio) tra
Lanzhou
,
Wuwei
kaj
Zhangye
?is
Dunhuang
, tie dividi?is al norda kaj suda itinero ?irka? la dezerto
Takla Makan
kaj denove kuni?is ?e
Kashgar
kaj de tie kuris tra
Samarkando
,
Bu?ara
,
Teherano
?is
Antio?io
(hodia?
Antakya
) al la marbordo de la
Mediteranea maro
.
Oni transportis tra la silka vojo ne nur varojn kiel
spicoj
,
silko
,
vitra?o
kaj
porcelano
; sed per la komerco disvasti?is anka?
religioj
kaj
kulturoj
. Tiel atingis
budhismo
per la silka vojo tra ?inio
Japanion
kaj tie i?is reganta religio. Anka?
kristanismo
(el la tiel nomita
Nestorianismo
) penetris tra la silka vojo ?is al la tiama ?efurbo de ?inio, kiel hodia? roktabulo dokumentas tion en Xi'an. La kono pri
papero
kaj
pulvoro
alvenis en la arabajn landojn per la silka vojo kaj de tie atingis poste E?ropon.
Pro la klimo?an?o kaj militoj, sed ?efe pro la kreskanta signifo de novaj ?ipvoja?oj post la malkovroj fare de la portugaloj kaj hispanoj, la silka vojo perdis sian gravon post la
15-a jarcento
. Nun ?i i?is turisma celo.
En la kvina kanto de la verko de
Abel Montagut
nome
Poemo de Utnoa
okazas asembleo de la Gobanoj (eksterteranoj). Tie oni akceptas, ke oni plikura?igu la malfortigitan Utnoan (nome la ?efrolulo
Noa
) pere de la drogo
ano?do
. Inna malsupreniras kaj liveras ?in al Noa. Je ties efiko aperas anta? li la poeto
Valmikio
kiu montras al li la enormajn atingojn de la estonta homaro, se li sukcesas savi ?in, nome, en Azio, el
?ina Murego
al insulo
Srilanko
. Jen kiel oni montras la Silkan Vojon:
- Poste sin norden svingas al la Dunh?anga grotaro,
- ?e l'ne?aj montoj Moga?, la? la
Irvojo de Silko
,
- kie kuni?as artoj ?ina, bharata kaj anka?
- influoj grekaj en pentroj, skulptoj hieratikaj
- de l'tricent ?tonaj grotoj por ermitvivo piula.
[2]
