La
sangopremo
estas la specifa
premo
de
sango
en difinita
angio
. Koresponde oni en la faka medicina lingva?o parte uzas la pli ekzaktan vorton "angiopremo".
En diversaj partoj de la
sangocirkula sistemo
ekzistas malsamaj premoj. Se oni uzas la vorton sangopremo sen aldona?o, ?enerale celatas la sangopremo de la grandaj
arterioj
proksime al la
koro
? ?i plej ofte mezuri?as la? la braka arterio ?e la
humero
. Krome anka? la centra vejna sangopremo estas de aparta medicina intereso.
Historio de mezurado de la sangopremo
[
redakti
|
redakti fonton
]
La komencon de la moderna
kardiologio
, la subfako de
interna medicino
pri la
koro
kaj la
sangocirkula sistemo
, oni plej bone povas datigi en la jaro
1638
, kiam la angla kuracisto
William Harvey
publikigis sian malkovron de la sangocirkula sistemo.
Dum la jaro
1733
la angla pastro kaj sciencisto
Stephen Hales
unuafoje "sange", do per operacieto, povis mezuri la
sangopremon
, enmetante metalan tubeton en la kolan arterion de ?evalo kaj ligante la tubeton al vitra cilindro.
Dum la 19-a jarcento evoluis pluraj aparatoj por sen-operacia mezuro de la sangopremo, el kiu la plej praktika konsideri?is tiu de la itala kuracisto
Scipione Riva-Rocci
el la jaro
1896
per balona rubando aplikebla al la brako de homo. La anglo
Harvey Williams Cushing
plibonigis la teknikon kaj la rusa armea kuracisto
Nikolaj Korotkov
dum
1905
modifis ?in. Nuntempe nur malofte oni mezuras la sangopremon la? la metodo de Riva-Rocci, plej ofte la? tiu de Korotkov. Erare tamen en multaj landoj oni da?re indikas la ("korotkove") mezuritan sangopremon per la mallongigo "RR" por Riva-Rocci.
Kontraste al la nunaj natursciencaj kutimoj ankora? nuntempe ne mezuri?as la absoluta premo, sed la relativa pli alta premo de la sango kompare al la atmosfero, kaj ne uzi?as la unuo
Paskalo
en la
Internacia Sistemo de Unuoj
kutima por premoj, sed la tradicia unuo
mm Hg
(milimetroj da
hidrarga
kolono).
.
La arteria premo konvencie mencii?as kiel paro de nombroj: la unua estas la "sistola premo", la maksimuma premo tuj post kontrakto de la koro, la dua la "diastola premo", la minimuma premo dum la fazo de senstre?i?o de la kora muskolo.
Normala, tro alta kaj tro malalta sangopremo
[
redakti
|
redakti fonton
]
En fazo de ripozo la normala "sistola" arteria premo de plenkreska sana homo estas inter 13,3 kaj 17,4 kPa (100 kaj 130 mmHg) kaj "diastola" premo inter 8,0 kaj 11,3 kPa (60 kaj 85 mmHg).
Se la arteria premo estas pli alta ol 140 je 90 mmHg, rekomendatas kontroligi ?e kuracisto, ?u ?i ne tro altas: tamen ?iam rekomendindas plurfoje kontroligi la sangopremon, ?ar kaj la "sistola" kaj la "diastola" premo plialti?as en kazo de
streso
, kaj la nura mezurado de sangopremo povas esti streso por paciento, do povas ka?zi nenormale altan mezurorezulton, aparte se la paciento zorgi?as pri sia sanstato.
Pri malsanaj statoj de konstante tro alta a? tro malalta sangopremo bonvolu rigardi la artikolojn pri