El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kastello de la Regna Prezidanto (Reichsprasidentenpalais) en
Berlino
, sidejo de la Regna Prezidento en 1919?1934.
Regna Prezidanto
en
1919
?
1945
estis la esprimo por la ?tata ?efo de
Germana Regno
de la
Vajmara Respubliko
en
1918
?
1933
federacia
demokratia
respubliko
sub elektita
prezidanto
, neoficiale anka? konata kiel "Vajmara Respubliko" (
Weimarer Republik
); kaj de la
Nazia Germanio
en
1933
?
1945
centrisma
diktaturo
sub la
diktatoro
Adolf Hitler
; neoficiale anka? nomata Nazia Germanio la "Tria Regno" (
Drittes Reich
).
La? la
Vajmara Konstitucio
la prezidento estis elektita de la popolo por sep jaroj. Li rajtis okazigi novbalotojn por la parlemento, instalis la registaron kaj en
krizostato
dekreti. Sed la
parlamento
Reichtag
havis la rajton ekzemple malelekti la registaron kaj anka? cetere nuligi prezidentajn decidojn. ?ar la parlamento suferis ofte pro manko de stabila plimulto por subteni registaron, la prezidento fari?is pli forta ol la konstituci-farintoj intencis. Ekde 1930 la registaro regis ?efe per prezidentaj dekretoj, tolerata ?is 1932 de la socialdemokratoj.
La unua Regna Prezidento estis
Friedrich Ebert
, en 1919 ankora? elektita de la
Nacia Asembleo
(kun plilongigo). Kelkajn monatojn anta? la fino de la tiel kreita periodo, Ebert mortis komence de 1925. Elekti?is jen en la popola baloto la senpartia pensiita generalo
Paul von Hindenburg
, kiu principe ne simpatiis kun la respubliko, sed intencis respekti la konstitucion. Li estis reelektita en 1932.
?ar Hindenburg en 1933 timis rompi la konstitucion dissolvante la parlamenton (dominatan de ekstremistoj) por iom longa tempo, li decidis instali koalician registaron de nacisocialistoj kaj (?efe senpartiaj) konservativuloj. Malgra? ?ies supozo,
regna kanceliero
Adolf Hitler
montri?is la fortulo en la registaro kaj neniigis la germanan demokration. Kiam Hindenburg mortis en a?gusto 1934, Hitler deklaris la oficon de la prezidento transirintan al sia propra, la kanceliereco, anstata? lasi elekti novan prezidenton.
En
Federacia Respubliko Germanio
, la
Federacia Prezidento
havas malpli da rajtoj ol havis la Regna Prezidento.
- ↑
Howard D. Grier (2007):
Hitler, Donitz, and the Baltic Sea. The Third Reich's last hope.
Naval Institute Press,
ISBN 1-59114-345-4
, p. 256 Footnote 8, Chapter 10.