Jesaja
(
hebree:
????????????, la Sinjoro savas;
740
a.K.) estis unu el hebreaj profetoj.
Li estas unu el la bibliaj
profetoj
. al kiuj estas atribuita se ne tutan almena? grandapartan la komencan eron de la
libro de Jesaja
(?ap. 1-39); li estas konsiderata, kune kun
Elija
, unu el la plej gravaj profetoj de la tuta
Biblio
.
Jesaja estis sacerdoto kaj kiel tia apartenis al la
tribo de Levi
.
Dum en aliaj profetoj, kiel ekzemple
Jeremia
a?
Ho?ea
, la personaj eventoj esgtas strkte ligitaj al la mesa?o kiun ili transdonas kaj do ili estas rakontataj en la respektivaj libroj, en Jesaja superas la aspekto pli vizia, politika kaj poezia de la profeta funkcio..
En lia libro oni aludas al liaj du filoj kun simbolaj nomoj
[1]
kaj al unu edzino monata
profetino
[2]
eble ?ar dotita de la sama karismo de la edzo a? ?ar nur pro la fakto de ?ia edzina ligo.
Filo de Amos (kiu ne estas la profeto
Amos
) Jesaja naski?is ?irka?
765
a.K. En
740
a.K., jaro de la morto de la re?o
Ozia
, li havis en la
Templo de Jerusalemo
vizion en kiu la Sinjoro lin invitis anonci la ruini?on de Israelo
[3]
Li travivis en periodo de fortaj sociaj kaj politikaj tensioj dum kiuj la norda regno de Israelo estis sub konstanta minaco de invado flanke de
Asirio
. La politika pezo al li donita de la fakto de lia profeta stato lin igis elstara gravulo tiutempa kaj lia najbareco de la re?a korto de
Jerusalemo
opiniigas ke li apartenis, la? iuj bibliistoj, al aristokrata familio. Lia politika kaj profeta aktiveco estis konstante enga?ita denunci la moralan defalon alportitan de prospero de la lando. Li provis malhelpi ?iun militan aliancon kun aliaj landoj indikante unika sava vojo la fidon je Dio.
Pri Jesaja perdi?as la spuroj en
700
a.K.; la? hebrea tradicio li estis arestita kaj mortokondamnita sub
Manase re?o de Judujo
. La? apokrifaj evangelioj li estis vertikale segita en du korperoj kiel aludite en la ?apitro 11 de la
Epistolo al la Hebreoj
.
Krom profeto kaj politikulo, Jesaja estis anka? poeto. Lia libro, fakte, estas unu el plej poeziaj de la tuta
Malnova Testamento
la? kritikistoj.
La nomo
Jesaja
(hebree:
Yeshayahu
, La Sinjoro savas) similas al la vorto
Yoshua
(alitata tradukita
Josuo
kaj poste
Jesuo
, kiu signifas
Savanto
). En la libro de Jesaja estas multa pasa?oj kiuj en la
kristana
tradicio estis interpretitaj kiel referencoj al
Jesuo la Nazareta
. La sama Jesuo, la? kio raportita en la
Evangelio la? Luko
elektas Jesajan eron por komenci sian predikadon.
[4]
.
La ?apitro 11 de la libro de Jesaja estas konsiderata ?e iuj ekzegezistoj la origino de la
Mesianismo
la? la plej religia signifo, kaj samtempe la? la katolika doktrino difinas la sep donojn de la
Sankta Spirito
, ilin atribuante al la
Mesio
mem.
En la libraj eroj atribuitaj al aliaj verkistoj oni legas la faman paroladon pri la
Suferanta Servisto de la Sinjoro
kiun kristanoj legas kiel profeta?on koncernantan Jesuon Kriston.
Jesaja konsideri?as sanktulo en la
Katolika Eklezio
, lia memortago estas la 9-a de majo.
Isaiah
en la
Catholic Encyclopedia
(
angle
)