El Vikipedio, la libera enciklopedio
La
polaba lingvo
estas mortinta
slava lingvo
, kiun parolis okcidentaj slavoj, nome
Polabiaj Slavoj
, kiuj ekde la
7-a jarcento
setlis en la nordoriento de la teritorio, kie nuntempe estas
Germanio
kaj el la rivero
Elbo
?is la marenfluo de la rivero
Odro
. La plej parenca lingvo oriente de la polaba estis la pomoria inter Odro kaj
Vistulo
, en la nordokcidento de la nuna
Pollando
, de kiu restis la
ka?uba lingvo
apud
Gdansko
.
?irka? 2800 polabaj vortoj estas sciataj.
Memstara skriba tradicio de la polaba lingvo neniam ekzistis. Sed anta? la formorto de la lingvo kelkaj nefilologoj notis tekstojn. Ili grandparte estis e? germanoj. La gastejestro kaj kamparano
Johann Parum Schulze
(1677-1740), kiu estis polabo, skribis vortoliston kaj mallongajn tekstojn.
[1]
La grandeco de la lingva teritorio grandparte rekonstrueblas per la loknomoj, kiuj montras certajn karakteriza?ojn de la polaba lingvo kaj limigas ?in disde la malnova soraba lingvo en la sudo kaj la pomorania lingvo en la oriento.
[2]
La polaba havis la jenajn trajtojn:
[3]
- Konservado de nazalaj vokaloj
- Parta ?an?o de praslava *? anta? malmolaj dentaloj al a
- ?an?o de la praslava sonkombino *tort al tart (?i tie t staras por iu ajn konsonanto)
- Konservado de palataj *? kaj *?
Ekde la
12-a jarcento
la lingvo iom post iom formortis: Sur la insulo
Rugen
?i malaperis en la
15-a jarcento
, en iuj fi?istaj vila?oj de
Brandenburgio
restis ?is la
17-a jarcento
kaj en la germania regiono
Luchow-Dannenberg
(?is hodia? germane nomata "Wendland", do "lando de
vendoj
" respektive "lando de okcidentslavoj") sude de
Hamburgo
la lasta parolantino formortis meze de la
18-a jarcento
(en la mapo blue estas markita tiu regiono Luchow-Dannenberg).
La polaba de tiu tempo havis la jenajn trajtojn:
[4]
- ?an?o de la praslava *a al o, ekz.
brot
?frato“ (k-u pola
brat
, suprasoraba
bratr
, malsuprasoraba
brat?
, el praslava *brat(r)ъ)
- ?an?o de a el *? al o, ekz.
?otu
?jaro“ (k-u pola
lato
, ?e?a
leto
, soraba
l?to
, el praslava *l?to)
- ?an?o de a en tart el praslava *tort al o, ekz.
gord
?burgo, kastelo“ (k-u malnova polaba
grad
, pola
grod
, ?e?a
hrad
, suprasoraba
grod
, el praslava *gordъ)
- Esti?o de diftongoj ai, ai, oi, au el praslava *i, *y kaj *u, ekz.
pait
?trinki“ (k-u pola
pi?
, ?e?a
pit
, suprasoraba
pi?
, malsuprasoraba
pi?
, el praslava *piti); d?im ?fumo“ (k-u ?e?a
dym
, pola kaj soraba
dym
, el praslava *dymъ);
dause
,
dais?
?animo; spiro“ (k-u pola
dusza
, ?e?a
du?e
, soraba
du?a
, el praslava *du?a)
- Grandparte ?an?o de praslava *o al u a? o, ekz.
v?knu
?fenestro“ (k-u pola kaj ?e?a
okno
, soraba
wokno
, el praslava *okno)
- Grandparte evoluo de praslava *ь kaj *ъ al a a? ?, e? en malfortaj pozicioj, ekz.
dan
?tago“ (k-u pola
dzie?
, ?e?a
den
, suprasoraba
d?e?
, malsuprasorba
?e?
, el praslava *dьnъ);
m'?gl?
?vaporo; nebulo“ (k-u pola
mgła
, ?e?a
mlha
, suprasoraba
m(h)ła, malsuprasoraba
mła, el praslava *mьgla)
- Transiro de g kaj k en certaj pozicioj al mola d a? t, ekz.
?or?
?monto“ (el praslava *gora);
?un
??evalo“ (el praslava *konь)
- Evoluo de la praslavaj *ьl kaj *ъl al ?u, ekz.
d?u??
?longa“ (el praslava *dьlgъ)
- E? la aoristo kaj imperfekto konservi?is tie kontra?e al la plej multaj aliaj slavaj lingvoj.
- ↑
Slawen in Deutschland
, pa?oj 53, 54
- ↑
Slawen in Deutschland
, pa?o 51
- ↑
Slawen in Deutschland
, pa?oj 52, 53
- ↑
Slawen in Deutschland
, pa?oj 53, 54
- diversaj. (1985)
Die Slawen in Deutschland
. Berlino: Akademie-Verlag.
, pa?oj 51-54
germane
