La
Pola sekreta ?tato
(
pole
Polskie Pa?stwo Podziemne
) estas la nomo uzata por la sekretaj militaj unuoj kiuj agadis en
Pollando
dum la
Dua Mondmilito
, kontra? la germana kaj soveta
okupadoj
, kaj lojale al la
Pola Ekzila Registaro
en
Londono
. La esprimo estis uzita de
Jan Karski
en lia libro
Story of a Secret State.
La difino mem
Pola Subtera ?tato
unuafoje aperis en
okupata
Dua Pola Respubliko
la 13-an de januaro 1944 en
konspira
semajna gazeto "
Biuletyn Informacyjny
" (Informa Bulteno).
Signo de Batalanta Pollando
(pole: Znak Polski Walcz?cej, PW)
Władysław Sikorski
- pola
militisto
kaj
politikisto
,
armea
generalo
de Pola Soldataro, Supera Komandanto de
Polaj Armitaj Fortoj
kaj
?efministro de registaro en ekzilo
dum la
Dua Mondmilito
Avera?e dum la germana
invado en Pollandon
?iutage okazis 15 amasaj ekzekutoj. La proponon da?rigi batalon kaj reziston pere de
konspiraj
metodoj oni formulis dum renkontoj inter civilaj regopovoj de
Varsovio
- prezidanto
Stefan Starzy?ski
, Defendo-Konsilio de ?efurbo kaj
generalo
Juliusz Rommel
(komandanto de la defendo de Varsovio) la 25-an de septembro. Ilin partoprenis generalo
Michał Tokarzewski-Karaszewicz
. Intertempe generalo Rommel ricevis de ?efa Komandanto rajtigon al komandado super teritorio de la tuta lando. Generalo Tokarzewski proponis, ke la prokuron generalo Rommel transdonu al li, cele al organizo de konspiritaj
militistaj
-politikaj agentejoj a? delegitejoj de la pola
?tato
. Rezulte generalo Rommel cedis sian taskon al la brigada generalo por ke li plue da?rigu bataladon por certigo de sendependeco kaj de ?isnunaj limoj.
Nokte de la 26-a ?is la 27-a de septembro 1939 fondi?is en
sie?ata
Varsovio Słu?ba Zwyci?stwu Polski (
Servo al Venko de Pollando
? konspira militista organizo kun la celo batali kontra? amba? okupantoj. La 13-an de novembro 1939 ?i estis transformita al Zwi?zek Walki Zbrojnej (ZWZ -
Asocio de Armita Batalado
), subigita al
Pola Registaro en Ekzilo
. Tiamaniere oni konservis politikan-militistan da?rigon de la regopovoj kaj peran influon de ?tataj regopovoj al situacio de la lando.
La monumento de
Pola Enlanda Armeo
kaj de la
Pola sekreta ?tato
/
Pola Subtera ?tato
en
Varsovio
najbare de Pola Parlamento
La 14-an de februaro 1942 generalo
Władysław Sikorski
transformis ZWZ en
Landan Armeon
(AK). ?ia ?efa komandanto i?is generalo
Stefan Rowecki
, dum la septembra kampanjo komandanto de Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa (Varsovia Brigado Kiras-Motora), a?toro de soldata lernolibro de stratbataloj. Kreo de AK devus servi por reunuigi ?iujn militistajn grupojn, subigitaj ?is nun al diversaj subteraj politikaj grupi?oj en unu organizon subigitan al la Pola Registaro en Ekzilo.
A?tune 1941 al ZWZ apartenis 40 mil de soldatoj, fine de 1942 AK nombris jam ?irka? 200 mil. Tio estis la plej granda subtera armeo en okupata
E?ropo
. Tamen plimulto de soldatoj ne estis regule instruata, kaj ili havis apena? 53 mil de
armiloj
(en tio nur 6% de
mitraloj
).
12.08.1943: Speciala ta?mento de
Pola Enlanda Armeo
forkondukis en
Varsovio
bankan a?ton kun pli ol 105 milionoj da
zlotoj
- dum 2,5 minutoj likvidis kelkpersonan germanan eskorton, du polaj soldatoj vundi?is - la Operaco Montarano (?Akcja Goral”) apartenas al la plej bone aran?itaj flanke de Pola Subtera ?tato, preparoj da?ris 14 monatojn kaj partoprenis ?is ?irka? 50 personoj.
Pola Subtera ?tato en
?enerala Gubernio
de junio 1942 ?is la 30-a de novembro
1944
3 258 fojojn atakis
fervojojn
,
trajnojn
,
pontojn
kaj
stacidomojn
.
?efa tasko de
Armia Krajowa
konsistis en grupigo de fortoj por ataki en la momento de rompi?o de
Germanio
. Armitaj bataloj kondukis al kruelaj
reprezalioj
?
germanoj
pafmortigis po dekkelke da
poloj
kontra? unu mortigita germano. Nur fine de 1942 AK plifortigis flankajn atakojn: atakis germanajn gardejojn, elreligis armeajn transportojn por la
orienta fronto
, eksplodigis pontojn, rekonkeris arestitojn. La ?an?o eblis pro haltigo de sukcesoj de
Wehrmacht
kaj plibonigo de organiza lerteco de AK.
Pollando, kvankam trovi?is dum okupado, posedis la?le?an kaj agnoskitan internacie registaron rezidantan en
Londono
. Ekzistis
Polaj Armitaj Fortoj en Okcidento
kaj la subtera
Pola Enlanda Armeo
. En Varsovio oni nomumis Delegiton de Registaro por la Lando en rango de vic-?efministro.
Monumento al Eta Insurekciano en Varsovio
Monumento al Eta Insurekciano en Varsovio
? la
monumento
?e la strato Podwale apud Defendaj Muregoj de la Malnova Urbo. ?i memorigas plej junajn partoprenantojn de la
Ribelo de Varsovio
en 1944.