El Vikipedio, la libera enciklopedio
?i tiu artikolo temas pri epidemia malsano. Por informoj pri italdevena sa?co kun beda?rinde sama nomo, vidu
la artikolon
Pesto (kondimento)
.
Doctor Schnabel von Rom
("Doktoro Peko de Romo"), gravura?o el la jaro 1656 (la? J. Columbina). Per tiu vesta?o la kuracistoj esperis protekti sin kontra? la pesto dum la epidemio de 1656 en
Romo
. Ili portis vaks-mantelon, specon de okulvitroj, bekforman maskon kaj gantojn. En la peko trovi?is spica?oj.
Pesto
estas
epidemia
malsano
, kiu mortigis trionon de la homaro en
E?ropo
kaj kvantegon sur aliaj
kontinentoj
en la
mezepoko
. ?in ka?zas la
Jersina bacilo
(
Yersinia pestis
).
La plej konata inter la unua priskribitaj
epidemioj
okazis en la jaroj
551
?
580
; pro ?i mortis ?irka? 20-25 milionoj da homoj en
Proksima Oriento
. La lasta
e?ropa
epidemio okazis, kiel oni konsideras, en
Rusio
(suda
Uralo
kaj nordaj bordoj de la
Kaspia maro
,
1877
?
1889
); tiam efikaj kontra?pestaj (karantinaj kaj higienaj) penoj reduktis la kvanton de mortintoj ?is ?irka? 420 homoj. La lasta granda epidemio de pesto okazis en Azio (?inio kaj Barato) ekde
1855
, mortiginte ?irka? 12 milionojn da homoj.
Vakcinon
kontra? pesto kreis en
1896
rusia judo
Waldemar Haffkine
a?
Waldemar Mordechai Wolff Haffkine
. Li multe aktivis en
Barato
, tiam brita kolonio, savinte multajn milojn da homoj. Pro tio li ricevis en 1897 ordenon de la Hinda Imperio de la
re?ino Viktoria
mem.
Ratpulo
Disvasti?o de la pesto inter 1347 kaj 1351 en E?ropo.
Baciloj
de pesto plu ekzistas en naturo, kie ?in portas diversaj animaloj. Rimarkinde, tiaj animaloj forestas en E?ropo kaj
A?stralio
.
Waldemar Haffkine
Waldemar Haffkine
a?
Waldemar Mordechai Wolff Haffkine
[Valdemar Morde?aj Volf Hafkin
e
], jen en germanlingva literumo, en la rusa Мордехай-Вольф Хавкин [Morde?aj-Volf ?afkin] (naski?is la 15-an de marto 1860 en
Odeso
,
[1]
Rusia Imperio
- mortis la 26-an de oktobro 1930 en
La?zano
,
Svisio
) estis rusijuda
bakteriologo
, kies kariero estis dama?ita en Rusio ?ar "li malakceptis konverti?i al Rusia Ortodoksismo."
[2]
Li elmigris kaj laboris ?e la
Institut Pasteur
en
Parizo
, kie li disvolvigis la kontra??oleran vakcinon kiun li aplikos sukcese en Hindio. Li estis agnoskita kiel la unua
mikrobiologo
kiu disvolvigis kaj uzis vakcinojn kontra?
?olero
kaj
bubona pesto
. Li provis siajn vakcinojn sur si mem.
La fama kanto
O du lieber Augustin
naski?is en
1679
en
Vieno
, trafita de pesta epidemio. La? legendo ?in verkis baladisto
Marx Augustin
, kiu en ebriega stato pasigis nokton en amastombo, tamen postvivis tion
[3]
