한국   대만   중국   일본 
Papagoformaj - Vikipedio Saltu al enhavo

Papagoformaj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Papago alidirektas ?i tien. ?i tiu artikolo temas pri ordo "Psittaciformes" (papagoformaj a? psitakoformaj) de birdoj. Por familio "Psittacidae" (papagedoj) rigardu la pa?on Papagedoj . Por Esperanto-muziko legu la artikolon Papago (muziko) .
Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Papagoformaj

Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia
Filumo: ?orduloj Chordata
Klaso: Birdoj Aves
Ordo: Psittaciformes
Wagler , 1830
Unuigo de arealoj de ĉiuj papagaj specioj (ruĝe)
Unuigo de arealoj de ?iuj papagaj specioj (ru?e)
Unuigo de arealoj de ?iuj papagaj specioj (ru?e)
Superfamilioj

Psittacoidea
Cacatuidea
Strigopoidea

Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Papagoformaj
v ? d ? r
Skarlata arao Ara macao

La Papagoformaj a? Psitakoformaj ( latine   Psittaciformes ) estas ordo de birdoj , komune konataj kiel papagoj . La ordo enhavas proksimume 352 speciojn kiujn oni grupas en tri superfamiliojn : la papagoideaj (veraj papagoj), la kakatuideaj ( kakatuoj ) kaj la strigopoideaj (novzelandaj papagoj). Ili trovi?as en tropikaj kaj subtropikaj regionoj, kaj en la suda hemisfero oni e? eniras moderaj areoj. Plejparto de specia diverso de papagoj troveblas en A?stralazio kaj Sudameriko .

Karakteraj ecoj de papagoj estas kurva beko , rekta starmaniero kaj zigodaktilecaj piedoj kun longaj kurvaj ungegoj. Absoluta plimulto de papagaj specioj man?as semojn , nuksojn , fruktojn , bur?onojn kaj aliajn planta?ojn. Kelkaj specioj anka? povas man?i malgrandajn animalojn kiel insektoj kaj kadavra?on , kaj anoj de tribo Loriini speciali?as je nutro de flora nektaro . Plimulto de papagoj nesti?as en arbaj kavernoj. Ili havas blankajn ovojn kaj malfrumaturajn idojn.

Plej ofte papagoj havas malgrandan a? neniun seksan duformismon kaj en multaj specioj kaj i?oj kaj inoj havas tre brile koloran a? plurkoloran plumaron . Tio ?i igis ilin populara celo de ?asistoj kaj kaptistoj kaj dan?erigis iliajn populaciojn en naturo, sed anka? aperigis por multaj specioj sufi?e grandajn populaciojn en kapteco. Kune kun korvedoj , papagoj estas inter la plej inteligentaj birdoj, kaj multaj specioj povas lerni imiti homan parolon. Pro sia belo kaj inteligento ili estas tre karismaj kaj popularaj dombestoj kaj havas multajn kulturajn referencojn.

Taksonomio [ redakti | redakti fonton ]

Deveno kaj evoluo [ redakti | redakti fonton ]

Fosilia speciano UCMP 143274 rekonstruita kiel papago (maldekstre) a? kiel oviraptorosa?ro .

Kvanto kaj diverseco de modernaj papagoformaj en A?stralazio kaj Sudameriko donas ideon ke la ordo aperis en Gondvano kun la centro en nuna A?stralio. [1] Tamen malgranda kvanto de papagoformaj fosilioj malfaciligas teston de tiu ?i hipotezo, kaj el konataj fosilioj plimulto fakte devenas de la norda hemisfero el malfrua kenozoiko . [2] Molekulaj esploroj montras ke unuaj papagoformaj aperis anta? ?irka? 59 Ma (inter 66 kaj 51 Ma) en Gondvano. La tri modernaj bran?oj de neotropisaj papagoj disi?is anta? ? 50 Ma (inter 57 kaj 41 Ma). [3]

La plej frua supozeble papaga fosilio estas 15- cm fragmento de malsupra parto de beko ( UCMP 143274), trovita en Ku?ejo Lance en Vajomingo , kiu devenas de malfrua kretaceo (?. 70 Ma). [4] Tamen ekzistas anka? eksploroj kiuj sugestas ke tiu ?i fosilio pli probable estis de oviraptorosa?ro (t.e. nebirda dinosa?ro kun birdeca beko) kaj ne papago, ?ar ?iaj ecoj ne estas ekskluzivaj por papagoj kaj ?i estas malsama de aliaj konataj oldaj papagaj fosilioj. [5] [6]

Nun plimulto de scientistoj supozas ke papagoformaj jam ekzistis dum K-Pg formorta evento (66 Ma). Tiam ili probable estis ?enerale arbomovi?aj birdoj kaj ne havis tiom specialaj bekoj kiel la modernaj specioj. [2] [7] Genomika analizo donas evidenta?ojn ke papagoformaj estas fratogrupo de la paseroformaj , kune kun kiuj ili formas unuitan kladon ( Psittacopasserae ), kiu siavice estas fratogrupo de la falkoformaj . [8]

La plej fruaj nepolemike papagaj fosilioj devenas de tropika eocena E?ropo anta? ?. 50 Ma. Fosilio de nova birda specio Mopsitta tanta , trovita en Forma?o Fur en Danio kaj datigita je anta? 54 Ma estis unue difinita kiel papagoforma, sed tiu ?i osto ne nepre estas papaga kaj e? pli probable estis de ibisa genro Rhynchaeites , kies kruroj anka? troveblas en la sama forma?o. [9]

Kranio de supozebla papagoforma birdo de eocena Forma?o Green River en Vajomingo .

Kelkaj sufi?e kompletaj skeletoj de papagoformaj birdoj trovitas en Anglio kaj Germanio . [10] Ili supozeble ne estas iuj transiraj fosilioj sed aliaj papagaj kladaj, paralelaj al tiuj, de kiuj devenas modernaj veraj papagoj kaj kakatuoj . [11] Ilia parte rekonstruita taksonomio estas jena:

La plej fruaj fosilioj de modernaj papagoj aperis anta? ?. 23?20 Ma. [13] Tiuj ?i fosilioj devenas plejparte de E?ropo kaj estas klare rekoneblaj kiel modernaj papagoj. [14] En suda hemisfero estas neniuj torvitaj papagaj fosilioj pli fruaj ol frua mioceno (anta? ?. 20 Ma). [13]

Filogenio [ redakti | redakti fonton ]

La ordo de papagoformaj konsistas je tri ?efaj bran?oj: Strigopoidea , Psittacoidea kaj Cacatuoidea . [15] Pli frue oni konsideris na Strigopoidea parto de Psittacoidea , sed nun evidentas ke ili disparti?is pli frue en evoluo ol Psittacoidea kaj Cacatuoidea . [1] [16] [17] Kakatuideoj estas tre morfologie distingaj de aliaj papagoj: ili havas movivajn plumtufojn sur siaj kapoj, distingan aran?on de karotidaj arterioj , galajn vezikojn , diferencojn en kraniaj ostoj kaj mankas karakteran papagan strukturon de plumo (t.n. tekstruron de Dyck) kiu respondecas por brila koloro de multaj veraj papagoj .

Sistematiko [ redakti | redakti fonton ]

Papaga skeleto

La ordo Papagoformaj enhavas ?. 393 speciojn el 92 genroj . [1] [15] [16] [18] [19] [20] [21] [22]

    Psittaciformes     (Papagoformaj)

Strigopoidea (Novzelandpapagoj)




Cacatuoidea / Cacatuidae (Kakatuoj)


Psittacoidea (Veraj papagoj)

Psittaculidae (Malnovmondaj papagoj)



Psittacidae (Novmond- kaj afrikaj papagoj)





Superfamilio "Strigopoidea" (novzelandpapagoj) [ redakti | redakti fonton ]

    Strigopoidea    

Strigopidae (Strigopapagoj)



Nestoridae (Nestoroj)



  • Familio Nestoridae : unu genro Nestor Spp. , al kiu apartenas keo , kako , kaj unu a? du formortintaj specioj.
  • Familio Strigopidae : nur unu travivanta specio, la kakapo ( Strigops habroptila ).

Familio "Cacatuidae" (kakatuoj) [ redakti | redakti fonton ]

    Cacatuidae    

Cacatuinae

Microglossini (Palmkakatuoj)


Cacatuini

Callocephalon (Helmkakatuoj)




Eolophus (Rozbrustaj kakatuoj)




Cacatua leadbeateri
iam "Lophochroa l."
(Inkao-kakatuo)



Cacatua (Veraj kakatuoj)







Nymphicinae (Nimfikoj)



Calyptorhynchinae (Nigrakakatuoj)

Calyptorhynchus (Veraj nigrakakatuoj)



Zanda (Helorelaj nigrakakadoj)




Familio "Psittacidae" (novmondaj kaj afrikaj papagoj) [ redakti | redakti fonton ]

Psittacidae (Novmond- kaj afrikaj papagoj)
Arinae (Novmondpapagoj)

Arini



Androglossini




Psittacinae (Afrotropisaj papagoj)



Familio "Psittaculidae" (malnovmondaj papagoj) [ redakti | redakti fonton ]

Psittaculidae
Psittrichasidae (Agla-papagoj)

Psittrichasinae (Drakula-papagoj)



Coracopseinae (Vaza-papagoj)




Psittaculinae

Micropsittini (Nana-papagetoj)




Polytelini



Psittaculini






Psittacellinae (Tigra-papagoj)



Platycercinae (Lar?vosta-papagetoj)

Pezoporini (Grundpapageto)



Platycercini (Plattvosta-papagetoj)





Agapornithinae (Ambirdsimiloj)



Loriinae (Lorisimila-papageto)







Papagoj kaj homoj [ redakti | redakti fonton ]

Delonge papagoj estis favorataj maskotoj, eble pro siaj longviveco, a? pro siaj kapabloj imiti homparolon. Tiukadre popularas anka? la establado de besto?ardenoj specialigitaj en tiaj birdopsecioj a? almena? de gravaj frakcioj prie en besto?ardenoj . Ekzemple Papaga zoologia ?ardeno Bo?ovice en municipo Bo?ovice en Sudmoravia regiono proksimume 25 kilometrojn sude de Brno a? Loro Parque en Puerto de la Cruz , Tenerifo .

Papagoj en Esperanto [ redakti | redakti fonton ]

Marjorie Boulton , en sia mikspota libro Faktoj kaj fantazioj , dedi?as ties 16an ?apitron "Parolantaj birdoj" al komentoj kaj priskriboj de diversaj papagoj kaj ?efe al ties kapablo ripeti homajn vo?ojn. Tamen kompare al aliaj bestoj, kiuj ja komunikas, kiel abeloj, noktpapilioj, simioj, delfenoj ktp., papagoj ripetas senrilate al signifo, same kiel faras aliaj birdoj nepapagaj, kiel kornikoj , korakoj , monedoj , majnoj (el familio de sturnoj). ?i mencias jenajn speciojn : kakatuon , grizan papagon de Afriko ( Psittacus erithacus ), flavkapan amazonan papagon ( Amazona ochrocephala ), ondan papagon ( Melopsittacus undulatus ), araojn , loriojn ktp. [23] Poste ?i rakontas la fabelon el Tajlando "Kial Papagoj nur Ripetas Homajn Parolojn". [24]

Bildaro [ redakti | redakti fonton ]

  • Ara makao
    Ara makao
  • Griza papago
    Griza papago
  • Papagoj sur poŝtmarkoj
    Papagoj sur po?tmarkoj

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (2008) “A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous”, Molecular Biology and Evolution   25  (10), p. 2141?2156 . doi : 10.1093/molbev/msn160 .  
  2. ↑ 2,0 2,1 Mayr, G. (2009). Paleogene fossil birds. Springer.
  3. ↑ (2006) “Phylogenetic relationships and historical biogeography of neotropical parrots (Psittaciformes: Psittacidae: Arini) inferred from mitochondrial and nuclear DNA sequences”, Systematic Biology   55  (3), p. 454?470 . doi : 10.1080/10635150600697390 .  
  4. ↑ Stidham, T. (1998). “A lower jaw from a Cretaceous parrot”, Nature   396  (6706), p. 29?30 . doi : 10.1038/23841 .  
  5. ↑ (1999) “Did parrots exist in the Cretaceous period?”, Nature   399  (6734), p. 317?318 . doi : 10.1038/20583 .  
  6. ↑ Waterhouse, D. M. (2006). “Parrots in a nutshell: The fossil record of Psittaciformes (Aves)”, Historical Biology   18  (2), p. 227?238 . doi : 10.1080/08912960600641224 .  
  7. ↑ (2011) “Stem Parrots (Aves, Halcyornithidae) from the Green River Formation and a Combined Phylogeny of Pan-Psittaciformes”, Journal of Paleontology   85  (5), p. 835?852 . doi : 10.1666/10-108.1 .  
  8. ↑ Suh A, Paus M, Kiefmann M (2011). “Mesozoic retroposons reveal parrots as the closest living relatives of passerine birds”, Nature Communications   2  (8), p. 443?8 . doi : 10.1038/ncomms1448 .  
  9. ↑ Waterhouse, D.M. (2008). “ Two new fossil parrots (Psittaciformes) from the Lower Eocene Fur Formation of Denmark ”, Palaeontology   51  (3), p. 575?582 . doi : 10.1111/j.1475-4983.2008.00777.x .   Arkivigite je 2020-11-05 per la retarkivo Wayback Machine
  10. ↑ (2000) “A new psittaciform bird from the London clay (Lower Eocene) of England”, Palaeontology   43  (2), p. 271?285 . doi : 10.1111/1475-4983.00126 .  
  11. ↑ (2011) “Stem Parrots (Aves, Halcyornithidae) from the Green River Formation and a Combined Phylogeny of Pan-Psittaciformes”, Journal of Paleontology   85  (5), p. 835?852 . doi : 10.1666/10-108.1 .  
  12. ↑ Mayr, Gerald (2011). “Well-preserved new skeleton of the Middle Eocene Messelastursubstantiates sister group relationship between Messelasturidae and Halcyornithidae (Aves, ?Pan-Psittaciformes)”, Journal of Systematic Palaeontology   9 , p. 159?171 . doi : 10.1080/14772019.2010.505252 .  
  13. ↑ 13,0 13,1 Cameron 2007 , p. 43 .
  14. ↑ Toft, Catherine A.. (2015) Parrots of the Wild: A Natural History of the World's Most Captivating Birds . Oakland, California: University of California Press. ISBN 978-0-520-23925-8 .
  15. ↑ 15,0 15,1 Joseph, Leo (2012). “ A revised nomenclature and classification for family-group taxa of parrots (Psittaciformes) ”, Zootaxa   3205 , p. 26?40 . doi : 10.11646/zootaxa.3205.1.2 .  
  16. ↑ 16,0 16,1 (2005) “The evolution of the spindlin gene in birds: Sequence analysis of an intron of the spindlin W and Z gene reveals four major divisions of the Psittaciformes”, Molecular Phylogenetics and Evolution   36  (3), p. 706?721 . doi : 10.1016/j.ympev.2005.03.013 .  
  17. ↑ (2007) “Evolution of craniofacial novelty in parrots through developmental modularity and heterochrony”, Evolution and Development   9  (6), p. 590?601 . doi : 10.1111/j.1525-142X.2007.00199.x .  
  18. ↑ Zoological Nomenclature Resource: Psittaciformes (Version 9.013) . zoonomen.net (2008-12-29).
  19. ↑ White, Nicole E. (2011). “ The evolutionary history of cockatoos (Aves: Psittaciformes: Cacatuidae) ”, Molecular Phylogenetics and Evolution   59  (3), p. 615?622 . doi : 10.1016/j.ympev.2011.03.011 .  
  20. ↑ (2011) “ Macroevolutionary patterns in the diversification of parrots: effects of climate change, geological events and key innovations ”, Journal of Biogeography   38  (11), p. 2176?2194 . doi : 10.1111/j.1365-2699.2011.02555.x .  
  21. ↑ (2011) “Molecular systematics of two enigmatic genera Psittacella and Pezoporus illuminate the ecological radiation of Australo-Papuan parrots (Aves: Psittaciformes)”, Molecular Phylogenetics and Evolution   59  (3), p. 675?684 . doi : 10.1016/j.ympev.2011.03.017 .  
  22. ↑ (2009) “The evolutionary diversification of parrots supports a taxon pulse model with multiple trans-oceanic dispersal events and local radiations”, Molecular Phylogenetics and Evolution   54  (3), p. 984?94 . doi : 10.1016/j.ympev.2009.08.021 .  
  23. ↑ Marjorie Boulton , Faktoj kaj fantazioj, progresiga libro , Universala Esperanto-Asocio , Roterdamo , 1984, dua eldono 1993. Pa?oj 135-139.
  24. ↑ Boulton, 1984, pa?oj 139-140.
El?utita el " https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Papagoformaj&oldid=8608675 "