Mohen?o-daro
, sinde ???? ?? ???, angle
Mohenjo-Daro
, estas ruinurbo en la suda parto de
Pakistano
, en la provinco
Sindo
, apud la dekstra bordo de la rivero
Induso
. La nomo signifas ?monteto de la mortintoj”.
La elfosado de Mohen?o-daro komenci?is en 1922 kaj post ioma tempo evidenti?is, ke oni malkovris la plej grandan urbon de la
Indus-vala civilizacio
. ?ia ?irka?longo estis
?.
5
km kaj oni supozas (el ri?a?o de la memora?oj, el formoj de la konstrua?oj), ke ?i estis grava centro de la civilizacio.
Mohen?o-daro (ekde 1980 kiel parto de la monda kulturhereda?o) nun situas je 3 km de la Induso, de kiu ?in protektis digoj, sed ne tro sukcese: la? la elfosita?oj, la areon plurfoje longtempe inundis la rivero.
La bazaj linioj de la urbo estas regulaj. ?i konsistas el 385 ?irka? 230 m-longa domaroj a?
insuloj
, kiujn disigis rektaj stratoj kaj interstratetoj. La centran domaron de la okcidenta parto, la ?citadelon”, oni konstruis sur bazo alta 6?12 m kaj el
adobo
(argilo) kaj fortigis ?in per bastionturo el
briko
. En la citadelo trovi?is la banejo ?irka?ita per kolona verando, unu granda lo?konstrua?o, grandega grenejo kaj minimume du konsil?ambroj. Tiu citadelo eble estis la religia kaj ceremonia centro de la komunumo.
Oni elfosis en la suba urbo grandajn domojn kun interna korto, kio pruvas ekziston de grandnombra
mezklaso
. En la plimulto de la domoj ekzistis banejo kaj ofte e? kanalizita necesejo: la domaj kanaloj ali?is al la strataj kanaloj, kovritaj per brikoj. La trotuaroj el briko pruvas, ke la domoj havis eta?on a? minimume lo?eblan surtegmentan terason. Oni ?mirfermis la murojn per koto por ke ili pli bone eltenu la veteron.
Konstrua ornama?o ne postrestis, sed certe ekzistis. Restas nur plastika?oj.
La urbo estis konstruita en la 25-28-a jc. a.K. poste regresis kaj forlasita proksimume en 1700 a.K.
Multaj objektoj estis trovitaj dum fosadoj, interalie sidantaj kaj starantaj figuroj, kupraj kaj ?tonaj laboriloj, skulptitaj
sigeloj
,
pesiloj kaj pespezoj
, oraj kaj
jaspaj
juveloj, kaj ludiloj por infanoj.
[2]
Multaj bronza?oj kaj kupra?oj, ekz. figuretoj kaj bovloj, estas trovitaj en Mohen?o-Daro, kaj pruvas ke la lo?antoj sciis fari
vaksperdan gisadon
.
[3]
Oni kredas ke la fornegoj estis uzataj por fandi metalojn kaj prilabori kupron, sed ne por elercigi ?in. Tuta sekcio de la urbo en la nordorienta parto de la loko.
[4]
Kelkaj el la plej konataj kupra?oj trovitaj en Mohen?o-Daro estas tabletoj kun specimenoj de la nekomprenata
indusa skribsistemo
kun bildoj.
[5]
Multaj bildoj akordas kun alia tableto kaj havas la saman skribon, supozeble bildpriskribon en la indusa lingvo, ekzemple tri tabletoj kun bildo de monta kapro kaj skribo sur la reverso konsistanta el la samaj tri signoj ?e ?iu tableto.
[6]
Argilaj
potpecoj
estas trovitaj en la loko, multaj el ili enhavantaj cindron, pro kio arkeologoj kredas ke ili estis uzataj a? por teni la cindron de mortinto a? por varmigi domon.
[7]
Tiaj varmigiloj eble estis uzataj anka? por kuirado a? eble nur por domvarmigado.
[7]
Oni unue deponis la trovita?ojn de Mohen?o-Daro en la
Muzeo de Lahoro
, sed poste movis ilin al la ?efdomo de la Arkeologia Enketistaro de Hindujo en Nov-Delhio, kie oni projektis novan Centran Imperian Muzeon por la nova ?efurbo de la brita kolonio, kie almena? elektitaj artefaktoj estus montrotaj. E? kiam la sukceso de la sendependiga movado evidenti?is, ne okazis plan?an?o ?ar la
dispartigo de Hindujo
ne estis anta?vidata ?is tre malfrue. La nova pakistana registaro petis redonon de la Indus-kulturaj artefaktoj elfositaj de pakistana teritorio, kaj la barata registaro rifuzis. Post tempo oni interkonsentis dividi la 12 000 trovita?ojn (plejparte
potpecoj
) egale inter la landoj; en kelkaj kazoj oni tute la?vorte dividis la erojn de kol?eno a? zono en du amasojn. El la du plej famaj skulpta?oj, Pakistano petis kaj ricevis la
Pastro-Re?on
, kaj Barato retenis la multe pli malgrandan
Dancistinon
,
[8]
kaj la
Pa?upatan Sigelon
.
La mohen?odaraj artefaktoj posedataj de Barato plejparte estas en la
Nacia Muzeo de Barato
en
Nov-Delhio
kaj la redonitaj al Pakistano estas en la
Nacia Muzeo de Pakistano
en
Kara?io
. Multaj estas en la muzeo starigita ?e la ruinoj mem. En 1939 malgranda specimenaro de la artefaktoj estis transportita en la
Britan Muzeon
fare de la ?enerala Direktoro de la
Arkeologia Enketistaro de Barato
.
[9]
- ↑
Mathew, K. S.. (2017)
Shipbuilding, Navigation and the Portuguese in Pre-modern India
(
angle
). Routledge.
ISBN 978-1-351-58833-1
.
- ↑
Mohenjo-daro Tools and Artifacts Photo Gallery
.
Archaeology Online
; alirita 8-an de aprilo 2012.
- ↑
McIntosh, Jane R.. (2002)
A Peaceful Realm: The Rise and Fall of the Indus Civilization
. Cambridge: Westview Press.
ISBN 978-0-8133-3532-2
.
- ↑
McIntosh, Jane R.. (2002)
A Peaceful Realm: The Rise and Fall of the Indus Civilization
. Cambridge: Westview Press.
ISBN 978-0-8133-3532-2
.
- ↑
(2008) “
Copper Tablets from Mohenjo-daro and the Study of the Indus Script
”,
BAR International Series
(1826),
p. 132
.
- ↑
(2008) “
Copper Tablets from Mohenjo-daro and the Study of the Indus Script
”,
BAR International Series
(1826),
p. 133
.
- ↑
7,0
7,1
(May 1939) “Pottery Braziers of Mohenjo-Daro”,
Man
39
(65),
p. 71?72
.
doi
:
10.2307/2792750
.
- ↑
Singh (2015), 111-112
- ↑
Ekz.
sigelo
,
Brita Muzeo