|
|
La fontoj de ?i tiu artikolo pri kulturo
ne sufi?as
.
|
Metropolis logo.
Metropolo
(
germane
Metropolis
) estas
germana
filmo
de la jaro
1927
re?isorita de
Fritz Lang
kaj verkita de li kaj lia edzino
Thea von Harbou
pri samnoma romano ?ia el
1926
. ?i estis la plej multekosta
muta filmo
de tiu tempo. La scenaro estas lokigita en
estonteca
urba
malutopio
kaj ekzamenas oftan
sciencfikcian
temon tiaman: la
socia krizo
inter laboristoj kaj ri?uloj en
kapitalismo
. Krome ?i estas konsiderata mejlo?tono de la germana
ekspresionismo
en
kino
kaj unu el la plej elstaraj filmoj de la epoko de la
muta kino
.
Ekrankopio el la filmo pri "nova
babela turo
"
En
megalopolo
(grandega urbego) de la
21-a jarcento
la laboristaro lo?as en
geto
subtera, kie trovi?as la industria kerno kaj ekzistas malpermeso eliri al la ekstera mondo. Incititaj de
roboto
, la laboristaro ribelas kontra? la intelekta klaso kiu tenas la povon, minacante detrui la urbon kiu trovi?as en la surfaco, sed Freder (Gustav Frohlich), filo de la direktanto de Metropolo, helpate de la belulino Maria (Brigitte Helm) de malri?a deveno, klopodos eviti la detruon pro sentoj kaj
amo
.
La historio de la filmo okazas en la jaro
2026
, en
?taturbo
de enorma grando nomata
Metropolo
. La socio dividi?is en du malamikaj kaj komplementaj grupoj:
elito
de
proprietuloj
kaj
pensuloj
, kiuj lo?as ?e la surfaco, rigardante la mondon ekde grandaj
nubskrapuloj
kaj urbaj pejza?oj, kaj laborista tavola?o, kiu lo?as sub la
urbo
kaj kiu laboras sen?ese por pluhavi la vivmanieron de tiuj de la surfaco. La prezidento-direktoro de la urbo estas Johann 'Joh' Fredersen (ludita de la aktoro Alfred Abel).
La
karisma
kaj pacema rolulo Maria defendas la partion de la laboristoj. Sed anstata? inciti al
insurekcio
, ?i ur?igas la laboristaron ser?i paceman kaj paciencan eliron, esperante la alvenon de la "Peranto", kiu unuigos amba? duonojn de la socio. La filo de Fredersen, Freder (Gustav Frohlich) konas Maria'n kaj enami?as al ?i. Kiam li sekvas ?in ka?e, li eniras la subteran mondon de la laboristaro kaj rigardas la a?ajn kondi?ojn en kiuj tiuj vivas kaj laboras, kaj la absolutan disdegnon de la proprietuloj, kiuj preferas alporti pli da laboristoj por ke la
ma?inoj
ne haltu, ol helpi tiujn kiuj suferas
akcidentoj
?e ili. Freder decidas ali?i al la plano de Maria.
Tamen Fredersen jam ekrimarkis la agadon de Maria, kaj timante insurekcion de la laboristoj, decidas postuli helpon de la
sciencisto
Rotwang (Rudolf Klein-Rogge), kiu siavice montras al li inan roboton, kiun li ?us inventis. La roboto kreita de Rotwang povas ekhavi kaj la konduton kaj la aspekton de
persono
, kaj tiele ili decidas surogati Maria'n. La roboto ricevas ordonojn instigi
tumultojn
kaj malkontenton, por permesi al Fredersen lan?i perfortan
subpremon
kontra? la laboristoj. Kion ne scias Fredersen, estas ke la roboto enhavas la
spiriton
de Hel, la eksedzino de Rotwang, kiu amoris kun la posedanto de la urbo, kaj forpasis naskante sian filon, Freder, kaj kiun Rotwang uzis kiel reven?o kontra? la prezidento de Metropolo, sia filo, kaj la tuta urbo.
Statuo pri la robota Maria en la filmprodukta teritorio en la urboparto
Babelsberg
de
Potsdamo
La vera Maria estas farita prizonulo en la hejmo de Rotwang, en Metropolo, dum la roboto surogatas ?in kaj agitade ekscitas la laboristaron al
ribelo
. Krome, la roboto eksekvas la iniciatojn de Rotwang en sia reven?oplano, kaj i?as ekzotika
dancistino
en la presti?a
kabaredo
Jo?ivara
, ekscitante kaj senraciigante la ?eestantaron, per malkonkordo kaj
dekadenco
inter la ri?aj junuloj. La? la maldecaj konsiloj de la Roboto-Maria, la laboristoj komencas ribelon kaj detruas la "Kernoma?inon", kiu havigas la
energion
kiu funkciigas la tutan ma?inaron de Metropolo. La detruo de tiu ma?ino provokas anka?, ke la akvujoj de la urbo ?topi?u, kaj inundu la submondon de la laboristaro, kiuj blinde pro la agitado de la roboto, malzorgis la sekurecon de siaj gefiloj, kiuj finfine estas helpataj de Freder kaj de la vera Maria. Kiam ili ekrimarkas sian teruran eraron, la laboristoj, malesperaj eliras al la surfaco ser?e de sia "
interna malamikino
", la supozata Maria. La
homamaso
invadas la distran distrikton de la urbo kaj arestas la falsan Maria'n, kiun ili ligas al
fosto
kaj bruligas, dum Freder observas ?ion kaj malesperas. Sed tuj ili ekrimarkas, ke tiu Maria estas
trompa?o
, kiam ardas la falsa
karno
kaj montras la subkarnan roboton, kaj kiam ili vidas Maria'n, kiu estas persekutata de la frenezi?inta Rotwang sur la
tegmentoj
de la
katedralo
de la urbo. Freder persekutas la scienciston Rotwang, kaj alfrontas lin ?is kiam tiu falas de la tegmento al sia morto. Maria kaj Freder revenas surstraten kaj renkonti?as kun Joh kaj Grot, estroj de la urbo kaj de la laboristaro. Anta?vidi?as la komenco de nova socio.
Sub la
devizo
germane
"Mittler zwischen Hirn und Hand muss das Herz sein"
(peranto inter
cerbo
kaj
mano
estu la
koro
), interpretebla kiel neceso, ke la amkapablo de la
homaro
unuigu kaj
racion
kaj
forton
,
[1]
reamiki?as la gravulo Joh Fredersen kaj la laboristojn de Metropolo danke al Freder, kiu enkarni?as la tri ideojn de tiu idearo: racio, laboro kaj koro.
Fritz Lang
kaj Thea von Harbou kunlaboras.
Fritz Lang ?atis memorigi, ke la historio de
Metropolo
naski?is dum veturado al
Usono
, en oktobro 1924, kiam li rigardis ekde ?ia ?ipo dumnokte anta? la
novjorka haveno
la nubskrapulojn de la urbo kaj la lumigitajn stratojn. Reveninte, Thea von Harbou ekellaboris la
scenaron
. Tiu inspiro probable pli rilatas al la filmado ol al la scenaro, ?ar la historio probable estis jam skizita en julio 1924. Von Harbou verkis la romanon inspirita en la historio de la filmo.
Por la reprezentado de la
socia ordo
,
Metropolo
apogi?as unuflanke sur la
marksismo
: estas du
sociaj klasoj
klare malsamaj kaj separitaj, el kiuj unu
ekspluatas
la alian sen eblo
prosperi
. Aliflanke oni kritikas la idealon de socialisma revolucio. La rolulo de la Roboto Maria, klara
malbonulo
, lan?as la laboristaron al luktado, kaj kiel rezulto ili detruas sian
medion
kaj vivtenilon, malplibonigante sian situacion anstata? plibonigo. La
kunlaborado
inter la sociaj klasoj, anstata?
klasbatalo
, povas memorigi la li postan
naziismon
kaj ties
ideologion
, ?ar tiu estis la ekonomia
korporaciista
strukturo kiun defendis interalie la programo de la
Naziisma Partio de la Laboristoj de Germanio
(
NSDAP
), sed anka? pluraj aliaj politikaj partioj de la
epoko inter la du mondmilitoj
, ekzemple la
centrisma
kaj malnazia partio
Zentrumspartei
de Germanio, havis ?in. La
parabolo
de la
Babela Turo
?an?i?is: en tiu varianto la
arkitektoj
kaj la laboristoj parolas saman lingvon, sed ili ne interkompreni?as; anka? ne estas
Dio
. El
kristanismo
oni prenas la rolon de Maria, kiu personigas la
Bonon
, kaj la anoncon de la veno de
Savonto
.
Lang sciigis poste ke la ideo de koro kiel peranto inter mano (
laborforto
) kaj cerbo (
regokapablo
de la socio) estis falsa kaj pro tio tiu filmo jam ne pla?is al li. Kvankam la centra
tezo
de la cerbo, la mano kaj la koro apartenas al Thea von Harbou, li kiel re?isoro respondecis pri la filmo, kaj verdire pli interesi?is en la teknikaj kaj arkitektaj aspektoj de la filmo ol en la politika fono de la historio.
La relativa sukceso de la filmo inter la tiama publiko klarigeblas pro tio, ke la socia bildo de la historio kontra?as la tiaman
misfidon
pri
socia progreso
. La ?enro de scienco-fikcio de la muta kino prezentas
utopion
, ?enerale, pozitive, dum Lang elturni?as al
sklavado
de bibliaj tempoj por reprezenti la
estontecon
. La monumentaj ma?inoj de la subtera urbo havigas al la
malaltaj klasoj
nehoman vivon, la homamaso estas facile manipulebla kaj oni praktikas
mezepokajn
ceremoniojn
kiel
bruligado
de
sor?istinoj
.
|
|
Tiu ?i artikolo pri kulturo havas liston de fontoj, literaturo a? eksteraj ligiloj sed neniun a? nesufi?ajn
referencojn
.
|
(en la germana)
- Thomas Elsaesser:
Metropolis ? Der Filmklassiker von Fritz Lang
, Europa Verlag, Hamburg 2000,
ISBN 3-203-84118-5
- Enno Patalas:
Metropolis in/aus Trummern ? Eine Filmgeschichte
, Bertz + Fischer Verlag, Berlin 2001,
ISBN 3-929470-19-5
- Thea von Harbou:
Metropolis ? Der Roman zu Fritz Langs Film
, Ullstein, Frankfurt/M., Berlin, Wien, 1978,
ISBN 3-548-03394-6
- Fred Gehler, Ullrich Kasten:
Fritz Lang ? Die Stimme von Metropolis
, Henschel, Berlin 1990,
ISBN 3-362-00522-5
- Guntram Geser:
Fritz Lang, Metropolis und Die Frau im Mond, Zukunftsfilm und Zukunftstechnik in der Stabilisierungszeit der Weimarer Republik
, Corian-Verlag, Meitingen 1999,
ISBN 3-89048-310-0
- Ilona Brennicke, Joe Hembus:
Klassiker des deutschen Stummfilms. 1910?1930
, Citadel-Filmbucher,
Goldmann
, Munkeno 1983,
ISBN 3-442-10212-X
- Jacobsen / Sudendorf:
Metropolis - Ein filmisches Laboratorium der modernen Architektur
, Menges Verlag
ISBN 3-930698-85-4
 Leginda artikolo
|
?i tiu artikolo estis je la
nekonata dato
akceptita en la liston de
legindaj artikoloj
.
|