El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kristalsistemo
ebligas klasifikan skemon pri
kristalaj
solida?oj
. Oni klasifikas en
kristalografio
la priskribendajn kristalojn tridimensie helpe de la kristala strukturo.
La kristala strukturo estas mezurata en koordinata sistemo, en kiu oni komparas la kristalojn. Oni uzas por la pli simplaj kalkuloj kaj prezentoj ne ?iam la
kartezian koordinatan sistemon
, sed unu adaptitan al la kristalo. La angulo kaj la bazunuoj de la aksoj estas variitaj. La orienti?o de la kristalo sekvas surbaze de la randoj kaj ties etendi?o (longorilato).
La kristala sistemo trovas uzeblecon ?efe en
mineralogio
,
solidstata kemio
kaj
solidstata fiziko
.
Ekzistas la? a?toritatoj 6-8 diversaj kristalaj strukturoj, kiujn oni povas dividi plu je 32
kristalklasoj
:
- triklina kristalsistemo
: havas tri ajnajn laterojn, kiuj ne estas interorbitaj; ?i havas nek spegulan simetrion, nek rotacian akson, nek saman angulon, nek samlongan lateron.
- monoklina kristalsistemo
: rilata al kristalformo kun du interortaj lateroj; ?i havas du 90°-angulojn kaj nenian samlongan lateron.
- Ortoromba,
romba kristalsistemo
: ?i havas tri 90°-angulojn (pro tio
orto
), kaj nenian samlongan lateron.
- heksagona kristalsistemo
: ?i havas du samlongajn laterojn en sama ebeno kun 120°-angulo, la tria latero staras vertikale al tio.
- kuba kristalsistemo
: ?i havas la plej altan simetrion, kun tri samlongaj lateroj kaj 90°-anguloj.
Tabelo
de la kristalklasoj:
kristalsistemo
|
kristalklaso
|
Schonfliess
|
Hermann
/
Mauguin
|
triklina
|
triklin-pediala
|
C
1
|
|
triklin-pinakoidala
|
C
i
|
|
monoklina
|
monoklin-sfenoida
|
C
2
|
|
monoklin-domata
|
C
s
|
|
monoklin-prizmata
|
C
2h
|
|
romba
|
rombo-disfenoida
|
D
2
|
|
rombo-piramida
|
C
2v
|
|
rombo-dipiramida
|
D
2h
|
|
tetragona
|
tetragono-piramida
|
C
4
|
|
tetragono- disfenoida
|
S
4
|
|
tetragono- dipiramida
|
C
4h
|
|
tetragono-trapezoedra
|
D
4
|
|
ditetragono-poramida
|
C
4v
|
|
tetragono-skalenoedra
|
D
2d
|
a?
|
ditetragono-dipiramida
|
D
4h
|
|
trigona
|
trigono-piramida
|
C
3
|
|
romboedra
|
C
3i
|
|
trigono-trapezoedra
|
D
3
|
a?
a?
|
ditrigono-piramida
|
C
3v
|
a?
a?
|
ditrigono-skalenoedra
|
D
3d
|
a?
a?
|
Heksagona
|
heksagono-piramida
|
C
6
|
|
trigono-dipiramida
|
C
3h
|
|
heksagono - dipiramida
|
C
6h
|
|
heksagono-trapezoedra
|
D
6
|
|
diheksagono-piramida
|
C
6v
|
|
ditrigono-dipiramida
|
D
3h
|
a?
|
diheksagono-dipiramida
|
D
6h
|
|
kuba
|
tetraedropentagondodekaedra
|
T
|
|
disdodekaedra
|
T
h
|
|
pentagonikositetraedra
|
O
|
|
heksakistetraedra
|
T
d
|
|
heksakisoktaedra
|
O
h
|
|
-
Triklina
-
Monoklina, primitiva
-
Monoklina, bazocentrita
-
Ortoromba, primitiva
- J.P. Bailon, J.M. Dorlot (
2000
).
Des materiaux (
Materialoj
)
(france)
p. 2-444, Metodoj por karakterizado de materialoj, aparte p. 74 pri la sep kristalaj strukturoj;versio : 3-a eldono.