El Vikipedio, la libera enciklopedio
Jozefo Flavio
,
Flavius Josephus
(latine),
Iosefos Flavios
??σηπο? Φλ?βιο? (en
kojnea greka
) a?
Josef Ben-Matitjahu
, ???? ?? ?????? (hebree) (?.
37
-
100
), estis juda historiisto de la
1-a jarcento
. Li prezentas al ni la ?efan kaj plej detalan bildon de tiama ?tato
Judeo
, kiu naskis
kristanismon
kaj ribelis kontra?
Romio
, la tiel nomata
Unua Juda-Romia Milito
. Li skribis en eleganta
helena
(la
kojnea greka
) por ne-judoj. Nuntempe li estas pli konata la? sia latina nomo, kiun li prenis kiel
malsklavigito
(do, familiano) de la
imperiestro
Vespasiano
.
Jozefo, estinte
sacerdoto
de aristokrata familio, servis dum la ribelo kontra? Romio kiel komandanto de la juda armeo en
Galileo
. Li estis kaptita de la romianoj, sed poste gajnis sian liberecon kaj revenis al
Jerusalemo
por konvinki la judojn
kapitulaci al Romio, pri kio li ne sukcesis. Romio detruis la ribelon, Jerusalemon kaj la
Templon
. Jozefo vidis la Templon forbruli je la
9-a de avo
(
10-a de a?gusto
) en
70
p.K.
Post la milito Jozefo verkis librojn de historio pri la judoj, sub la a?spicio de la imperiestro. Liaj du ?efaj verkoj estas:
- Peri tou Ioudaikou polemou
("Pri la juda milito", en la
kojnea greka
, titolo de la latina traduko
De bello Judaico
) ? priskribas la militon de la judoj kontra? Romio de
66
?
73
.
- Ioudaike ar?aiologia
(
93
, "Judaj antikva?oj", same en la
kojnea greka
, ?ουδα?κ? ?ρχαιολογ?α, Ioudaik? archaiologia, titolo de la latina traduko
Antiquitates Iudaicae
) ? priskribas la historion de la judoj de la kreo de la mondo ?is la Juda Milito. La unuaj 13 libroj paralelas la
Biblion
, sed libroj 14?20 priskribas la tempon inter la
Makabeoj
kaj la Juda Milito kaj estas nia ?efa historio pri la judoj en tiu tempo. Josephus utilis fontojn judajn kaj helenajn (iuj fontoj nun estas perditaj al ni) kaj skribis por legantoj de helene kleri?intaj. ?i inkluzivas paragrafon, kiu, se vere de Jozefo, estus la unua atesto juda (ne kristana) pri
Jesuo
.
Li anka? verkis a?tobiografion en
90
kaj
Kata Apionos
("Kontra?
Apiono
", en
kojnea greka
, titolo de la latina traduko
Contra Apionem
) en
100
pri argumentoj kontra?
judismo
, kun motivo defendi judismon kontra? tiuj argumentoj. Li anka? planis verki libron por klarigi judismon, sed tia verko estas nekonata al ni.
Eminentan romanan trilogion pri lia vivo verkis
Lion Feuchtwanger
.
