La domo de John Rabe en Nankino
John H.D. Rabe
(nask.
23-an de novembro
1882
en
Hamburg
; mortis
5-an de januaro
1950
) estis germana komercisto, kiu estis nomata pro siaj humanitaraj helpoj dum la ?ina-japana milito anka? kiel ?
Oskar Schindler
de ?inio“ kaj la germana Buddho (fare de la ?inoj).
Rabe establis dum la
Masakro de Nankingo
de 1937/38 protektan zonon de ?. 2 x 2 km, por protekti, savi ?inajn lo?antojn kontra? la japanaj soldatoj. Tiel li savis vivon de plur-dekmil
?inoj
(kelkaj fontoj parolas pri 200.000).
En la protekta zono, li pendigis
hokkrucan
flagon, por ke la japanaj pilotoj ne bombardu la domojn.
Rabe naski?is en 1882 en marista familio, en Hamburg. Li eklaboris en eksport-kompanio en Hamburgo. Ekde 1903 li laboris en angla kompanio en Mocambique, Afriko.
En
1908
li translo?i?is al
?anhajo
en ?inio por modernigi la elektran kaj komunikan sistemon de la imperio. Ekde
1911
?is
1938
laboris li tie ?e
Siemens China Co
., filio de
Siemens-koncerno
. Ekde
1931
Rabe estis reprezentanto de sia firmao en
Nankino
. Li translokigis la firmaon al Nankino en 1931. Li parolis flue la ?inan lingvon kaj tiel havis bonajn kontaktojn al la ?ina registaro.
Post kiam la japanoj konkeris la urbon kelkajn monatojn post komenco de la
dua japana-?ina milito
(
12-an de decembro
1937
), la soldatoj amase murdis, perfortis, ekzekutis en la urbo.
La restintaj eksterlandanoj de la urbo provis helpi la ?inojn kaj ekkonstruis la protektan zonon. John Rabe estis elektita prezidanto de la internacia komitato, ?ar oni esperis, ke lia germaneco kaj aneco en la
nazia
partio
NSDAP
povas influi la japanajn oficirojn (sed tio nur parte efikis). En la protekta zono kolekti?is 250.000 homoj sur 4 km².
Post kiam en februaro de 1938
Siemens China Co
Nankino forlasis, Rabe faris prelegojn en
Berlin
kaj tio altiris la atenton pri kruela?oj de la japana armeo. Kiam li sian raporton sendis al
Adolf Hitler
, li estis arestita fare de
Gestapo
. Li estis liberigita, ?ar li transdonis la dokumentojn, fotojn. Li retirite vivis ?is fino de la milito.
?ar li suferis longtempe je diabeto, tiu aresto pli-malbonigis lian sanon. Li mortis la 5-an de januaro
1950
je
apopleksio
. Li vivis postmilite en granda malri?eco, ?ar Siemens ne pagis lian pensionon. Lin apogis emigrintaj, savitaj ?inoj.
Post la milito, la britoj unue rifuzis lian sennaziigon, tio okazis nur poste ?e
apelacia
instanco.
En decembro de
1996
, oni publikigis la detalan taglibron de Rabe pri la Nankino-masakro, kiu validas kiel elstara historia
fonto
.
En 1997 oni transliveris tombo?tonon de Rabe el Berlino al memorloko en Nankino.
Li skribis, kolektis 1200 pa?ojn dum kaj pri la masakro, fotis la misagojn.
Oni jam tute forgesis lin, kiam nepino de travivanto,
Iris Chang
- naski?inta en Usono - aperigis libron pri la masakro en 1997. Dum la verkado ser?is ?i filinon de Rabe, kiu e? ne sciis, kiel gravaj historiaj dokumentoj trovi?as en la patra hereda?o. La libro de Chang kaj la taglibro de Rabe (aperinta unu jaron poste) alportis por ili amba? mondfamon. Oni tradukis la librojn al la japana kaj ?ina. En la japana aperis nur
korektita
versio de la Rabe-taglibro (ne aperis la plej kruelaj agoj).
Dum interparolo kun japanoj, iu japana generalo minace demandis: kial li ne veturas hejmen, kial li protektas la ?inojn? Li onidire respondis, ke se li estus vivinta en Japanio 30 jarojn, nun protektus la japanojn. Tiu kura?o donis al li moralan kapitalon, ke oni e? tiam ne tu?is lin, kiam li ta?zis (skue fortiris) japanan soldaton seksatencantan je ?ina virino.
- John-Rabe-domo en Nankino: La lo?domo de la familio, kie John Rabe protektis 600 ?inajn civilistojn, fari?is muzeo kaj centro por internacia renkonto kaj esploro pri paco kaj repaci?o.
[1]
- John Rabe Communication Centre Heidelberg: paccentro memore al John Rabe, fondita de lia nepo Thomas Rabe, kiu aparte alstrebas proksimigon kaj repacigon inter ?inoj kaj japanoj
En 2009
Oskaro
-premiita re?isoro
Florian Gallenberger
faris
filmon pri John Rabe
, kiu estis la?de akceptita dum
Berlinale
kaj nomumita kiel kandidato por la plej presti?a germana filmpremio (
Deutscher Filmpreis
) 2009.
- Iris Chang:
Die Vergewaltigung von Nanking. Das Massaker in der chinesischen Hauptsstadt am Vorabend des Zweiten Weltkriegs
, Munchen, 1999
- Erwin Wickert (eldonisto):
- John Rabe. Der gute Deutsche von Nanking
, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart.
ISBN 3-421-05098-8
Stuttgart (
La bona germano de Nankino
, taglibro de Rabe)
- The Good German of Nanking: The Diaries of John Rabe
, Knopf. (1998).
ISBN 0-375-40211-X
(anglen tradukita)
- ↑
Pri la nova muzeo, ina?gurita en oktobro 2006, raportas interretradio
National Public Radio
[1]